کودکانی که گاز می‌گیرند

شاید یک‌باره متحیر شوید وقتی ببینید فرزند شما کودک دیگری را گاز می‌گیرد یا حتی ناگهان حس کنید دندان‌های تیز او در بدن شما فرو رفته است! اما این رفتار چندان هم غیرمعمول نیست. بیشتر کودکان حداقل یک بار کسی را گاز گرفته‌اند، به خصوص اگر با آنها رفتار غیردوستانه‌ای شده باشد، دیگر این واکنش اصلا بعید نیست.
کودکان کم‌سن و سال (به‌خصوص از دو سالگی به بعد) وقتی گاز می‌گیرند که نتوانند شرایط را تحت کنترل درآورند. در چنین شرایطی ترس، عصبانیت یا خستگی بر کودک حاکم می‌شود و او را درمانده می‌کند. گاهی آنها در جواب گاز گرفتن فرد دیگر این کار را انجام می‌دهند. تغییرات اساسی مثل ورود کودک جدید به منزل و یا نقل مکان کردن به منزل نو هم باعث به‌هم خوردگی عاطفی کودک شده و رفتارهای تهاجمی را در او به وجود می‌آورد. البته کودکان کم‌سن و سال به طور معمول به این دلیل گاز می‌گیرند که تاثیر آن را بسنجند و توجه دیگران را به خودشان جلب کنند. وقتی کودک بسیار هیجان‌زده یا تحریک‌پذیر می‌شود و یا حس می‌کند دیگران او را دوست ندارند، برای جلب توجه گاز می‌گیرد. درک اینکه چه موضوعی پشت‌سر گاز گرفتن نهفته است، اولین مرحله در متوقف کردن این رفتار است. بنابراین خوب فکر کنید که چه مشکلی پیش آمده که کودک این کار را می‌کند.
● نمی‌توان دست روی دست گذاشت
اگر کودک، کودک دیگری را گاز گرفت، اول مطمئن شوید که هر دو کودک در وضعیت امنی هستند؛ سپس آنها را از هم جدا کرده و در فاصله‌ای قرار دهید که نتوانند یکدیگر را گاز بگیرند. آرامش خود را حفظ کرده و او را سرزنش نکنید. طبیعی است که دلتان می‌خواهد رفتار بد او را گوشزد کنید اما سرزنش و تنبیه شدید باعث می‌شود کودک به خصوص اگر کم‌سن و سال باشد، وارد عمل شده و مقابله کند. سرزنش و تنبیه باعث عصبانیت و تنفر می‌شود و اگر ادامه پیدا کند، کودک رفتارهای خشن‌تری از خود نشان می‌دهد.
به هر دو کودک کمک کنید. فورا محل گازگرفتگی را بررسی کنید تا عمق آسیب را متوجه شوید. گاهی باید کودکی را که گاز گرفته شده به مراکز درمانی رساند. او را نوازش کرده و تسلی دهید. به هیچ‌وجه از کودکی که گاز گرفته غافل نشوید چون او با وجود ظاهر خونسرد و بی‌تفاوتش می‌داند چه کرده است. بنابراین با او هم برخورد خوبی داشته باشید تا احساس راحتی کرده و عواطفش را نشان دهد. حتی گاهی مشخص می‌شود چه عاملی تا این حد کودک را عصبی و کلافه کرده که او با گاز گرفتن تنفرش را نشان داده است.
کودک را تشویق کنید وقتی ناراحت است نزد شما بیاید. حتی اگر در کنار شما نیست، به او یاد بدهید در این شرایط از یک بزرگ‌تر کمک بخواهد. به او یاد بدهید در شرایط سخت و ناراحت کننده پیش شما بیاید و شما هم تمام توجه‌تان را به او نشان دهید.
درباره آنچه اتفاق افتاده با او صحبت کنید. وقتی هر دوی شما آرام شدید از او بپرسید: «چطور می‌توان بدون آسیب به دیگران عصبانیت را نشان داد» و «چه طور می‌توانی در شرایطی که ناراحتی از یک بزرگسال کمک بگیری؟» احتمالا او خودش به شما می‌گوید که اصلا این کار را دوست نداشته و بعد به او یاد بدهید در شرایط ناراحتی حتما از یک بزرگسال کمک بخواهد.
● جلوی رخداد مجدد را بگیرید
درباره اینکه چه موقع و چرا فرزندتان گاز می‌گیرد خوب فکر کنید. آیا حین‌بازی اذیت شده؟ آیا بچه‌های دیگر زیاد دور و بر او شلوغ کرده‌اند و آیا به بچه جدید حسودی می‌کند؟ بعد از اینکه علت را متوجه شدید، می‌توانید حدس بزنید در چه شرایطی او ممکن است گاز بگیرد و وارد عمل شوید. از نزدیک مراقب فرزندتان باشید. نشانه‌های هشدار دهنده مثل گریه، فریاد،
پا کوبیدن و پرت کردن اشیا اغلب رفتارهایی است که قبل از گاز گرفتن بروز می‌کند. اگر سابقه گاز گرفتن دارد حواس‌تان به این علایم باشد و نگذارید مشکل شدیدتر شود تا به گاز گرفتن برسد. قبل از اینکه دوباره گاز بگیرد مانعش شوید. اگر گاز گرفت و حالت‌های او نشان می‌داد که دوباره می‌خواهد گاز بگیرد، به او نزدیک شوید و سریع و آرام او را از آن کار منع کنید. بگویید: «نمی‌توانم اجازه دهم دوستت را گاز بگیری» یا «نمی‌خواهم این دندان‌ها این‌قدر نزدیک شوند» و آرام اما قاطع سر او را از موضوع هدف دور کنید و فاصله دهید یا حتی رویش را برگردانید.
● آیا دایم گاز می‌گیرد؟
اگر او دایم گاز می‌گیرد، با او به مهد یا زمین بازی بروید تا مشکل برطرف شود. اگر برخورد دیگران چندان خوب نیست، تا مدتی نگذارید با بچه‌ها باشد تا مساله برطرف شود.
هیچ‌وقت به عنوان تلافی، او را گاز نگیرید. بعضی والدین فکر می‌کنند با این کار به او می‌فهمانند گاز گرفتن چه‌قدر دردناک است. در حالی که با این کار روش اشتباه برخورد با تهاجم را یاد می‌دهید. یعنی می‌گویید باید تهاجم را با تهاجم پاسخ داد. حتی در حالت بازی، شوخی و یا از روی علاقه هم او را گاز نگیرید. درباره گاز گرفتن صحبت کرده و یا با بازی، زشتی آن را نشان دهید اما موعظه و سخنرانی نکنید. از او بخواهید خوراکی‌هایی را که دوست دارد گاز بزند، به شما معرفی کند و بعد درباره هر کدام نظر دهید که کدام یک را می‌توان گاز زد. بعد هم با شوخی مواردی مثل جاروبرقی، کفش و غیره را مثال بزنید که نمی‌توان و نباید گاز گرفت و در این موارد ماجراهای خنده‌دار درست کنید. می‌توانید از جایگزین مثل سیب، هویج و غیره استفاده کنید تا در شرایط عصبانیت، آنها را گاز بگیرد. با مربی مهد و یا مراقب کودک صحبت کنید. درباره محیط بازی و مراقبت کودک اطلاعات کسب کنید. آیا مربی باعث عصبانیت او شده است؟ آیا بچه‌ها بدون مراقبت به حال خود رها شده‌اند؟ از مربی بپرسید وقتی ماجرای گاز گرفتن مطرح می‌شود، چه می‌کند؟ و بعد راهکارهای صحیح را با هم بررسی کنید.

منبع : روزنامه سلامت