«طلای سرخ ایرانیان» گمشده ی بازارهای جهانی

زعفران محصول خاص صادراتی ایران این روزها در دست‌های ناسالم تجار گرفتار شده و افزایش غیرمنطقی قیمت در داخل و خارج کشور، مطمئنا بازار سالم این محصول را زیر سئوال خواهد برد.
بیش از ۸۰ درصد زعفران جهان در ایران تولید می شود، اما تعیین قیمت این محصول خاص صادراتی ایران توسط واسطه های جهانی انجام می شود و نه تولیدکنندگان داخلی كه این امر مشکلاتی را نیز باعث خواهد کرد.
براساس آمار جهانی، قیمت زعفران در دهه اخیر ۵۰ درصد رشد صعودی داشته که این شتاب در افزایش قیمت ها طی یک دهه باعث افزایش چند برابری قیمت ها شده؛ این روند افزایش قیمت بعد از انقلاب به گونه ای دیگر بوده است.
معامله ارزش برابری ریال با دلار که قبل از انقلاب، قیمت ها را ثابت نگه داشته شده بود و نوسانات ارز طی دهه ۶۰ تا ۸۰ فوق العاده زیاد بوده و بازار سنتی نیز براساس رابطه عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می کرد، این سیر متغیر برای عموم دست اندرکاران داخلی مطلوب بود و خریداران خارجی نیز از این افزایش قیمت صادراتی اظهار نارضایتی نمی کردند.
در ایران سالانه ۱۷۰ تن زعفران خشک تولید می شود که در حدود ۹۰ درصد تولید جهانی را در اختیار دارد.
این در حالیست که پس از ایران، اسپانیا با تولید ۱۲ درصدی مقام دوم را در جهان داراست و البته که مابقی باقی مانده این آمار مختص سایر کشورهای جهان است.
در سال ۱۳۸۰ بورس غیررسمی زعفران در مشهد با حمایت وزارت جهاد کشاورزی و مسئولان استان خراسان افتتاح شد، این امر برای اولین بار باعث کشف قیمت واقعی براساس عرضه و تقاضا شد و به دلیل کیفیت بالای این محصول و رنگ دهی مناسب آن، محصول ایران مورد توجه بازار جهانی قرار گرفت و باعث افزایش ۲۰ تا ۳۰ درصدی قیمت زعفران شد.
تمامی این موارد درحالیست که اسپانیا نیز با دارا بودن رتبه دوم بعد از ایران در تولید زعفران و نزدیکی به بازار مصرف و ارتباط تجاری با سایر کشورها توانسته بیش از ۸۰ درصد زعفران صادراتی ایران را وارد بازار خود کند و با تغیر بسته بندی با مارک تولیدکنندگان خود، محصول ایران را وارد کشورهای اروپای با آرم تغییر یافته و به نفع خود با قیمت اروپایی به فروش برساند.
و اینجا اولین سئوال در ذهن ایجاد می شود، "مسئولین مربوطه کجا هستند" ؟
به گزارش اقتصاد پنهان، این عدم توجه دست اندرکاران به تولید و صادرات زعفران موجب شده که جایگاه ایران در زمینه تولید این محصول در دنیا خدشه دار شود بطوری که طبق آخرین آمار جهانی "فائو"، نامی از ایران به عنوان تولیدکننده برده نشده و جهان کشورهای اسپانیا، یونان و کشمیر را تنها تولیدکنندگان زعفران در جهان می شناسند و این درحالیست که تولید این کشورها از مرز ۱۰ تن نیز نمی گذرد.
افزایش قیمت زعفران موجب از دست رفتن بازارهای ایران و ایجاد بستر مناسب برای حضور رقبای جدید مانند افغانستان و در نتیجه حذف و نابودی صادرکنندگان اصلی زعفران از بازارهای بین المللی خواهد شد.
قیمت زعفران طی سال های اخیر ۷۰۰ هزار تومان در هر کیلو بوده و امسال نیز خرید زعفران توسط سازمان تعاون روستایی با قیمت ۵۰۰ هزار تومان شروع شده است.
قیمت زعفران در بازار جهانی به بیش از كیلویی ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان هم خواهد رسید و تنها علت آن حضور واسطه ها و احتکاركنندگان زعفران است.
ایران با وجود اینکه بزرگ ترین تولیدکننده زعفران در جهان است، ولی اگر فکری برای حضورش در بازار جهانی کند به زودی آنچه را هم که در اختیار دارد، از دست خواهد داد و این امر تنها در دست های توانمند مسئولان کشورمان و تجار است نه فرد دیگری.

منبع : اقتصاد پنهان