ارسباران منطقه آزاد تجاری

منطقه آزاد ارسباران پروژه ای جدید و به اعتباری، چشم انداز نوینی است. با این وصف، تصور می کنم گذری سریع بر این پروژه، برای تبیین بحث، ضرورت داشته باشد. برمبنای پیش فرض ها، قرار است مناطق آزاد، با باز کردن بندهایی از پا و برداشتن موانعی از راه، از طریق مقررات زدایی، تعریف تسهیلاتی برای تحرک روان تر سرمایه و سود در عرصه های رقابت پذیر و در تماسی نزدیک با اقتصاد جهانی، «توسعه ای دیگر» را در ایران، سامان بخشند. قابلیت ها و ظرفیت های بسیار متنوع و گسترده ای در سراسر ایران وجود دارند که معمولاً «بالقوه» خوانده می شوند. باور بر آن است که در این سرفصل، با عبور از ناکارآمدی ها و مقررات متناقض، بالندگی در سطحی وسیع، بسترسازی شده و بر شالوده واقعیت ها، امیدهای جدیدی برای شکوفایی خلق می شوند و به این صورت، سهمی از آن توانمندی های «بالقوه»، به «فعل» تبدیل می شوند. پنهان نمی کنم، در فضایی که بیش از ۸۰ درصد اقتصاد، دولتی بود، این مولود، «غریبه ای» بیش نبود! براساس عرف، هراس نسبت به موجودی «غریبه» و مقاومت در برابر آن، نباید چندان غیرطبیعی محسوب شود. اما جدا از آنانی که بیم هایی ملی داشتند، پاره ای نیز، در ستایش از کهنگی، از هر تولدی در هراس بودند و مناطق آزاد تجربه جدیدی بودند! از این روی، پروژه نو، باید که بی رحمانه آماج حملات قرار می گرفت و بهانه ای برای فرافکنی ها می شد تا، به بار ننشسته، پژمرده شود. اما نشد، کمر راست کرد. به زودی، در کنار خرده گیران، حامیانی ثابت قدم نیز، پیدا کرد. باور بر آن بود که با پای فشردن آگاهانه بر مبانی فرهنگی و ارزش های این سرزمین پرافتخار، به پشتوانه غنای منابع، موقعیت بی نظیر کشور و به ویژه سرشاری سرمایه های انسانی تحصیلکرده، می توان در فضای آکنده از تحول جهان امروز، قدبرافراشت و به اعتبار استواری ریشه ها، بالندگی ها را جست وجو کرد. ایمان بر آن بود که منافع کشور بزرگ ایران، نه در تسلیم و نه در فرار که در مشارکتی فعال و پویا در عرصه جهانی تحصیل خواهد شد.
به هر روی، در پرتو ایستادگی ها، تبیین اهداف، اصلاح روش ها و به ویژه آشکار شدن دستاوردها، آرام آرام بدفهمی ها فروکش کردند و نوعی باور جمعی، پیرامون کارآمدی مناطق شکل گرفت. شکل گیری ذهنیتی مثبت (اگر چه گاه نقادانه) پیرامون پروژه، یکی از مهم ترین توفیق هایی بود که نصیب همکاران ما شد. در نتیجه این توفیق، راه ها هموار شدند. آنچه اینک مشهود است همانا، موفقیت در سامان یافتن پروژه ای است که جاذبه های بسیاری برای سرمایه گذاری های داخلی و خارجی خلق کرده است. گفتنی است که علاوه بر سه منطقه آزاد مستقر، سه منطقه آزاد جدید نیز اخیراً تصویب شده اند که اکنون، مقدمات برپایی آنها در جریان است و این علاوه بر ۱۸ منطقه ویژه ای است که در گوشه گوشه کشور، با تخصص های معین، شکل گرفته اند. به دلیل تقاضاهای بسیار تصور بر آن است که بر این تعداد، به مراتب افزوده خواهد شد.
یکی از مناطق جدید، منطقه ای است در شمال غرب کشور و در مجاورت جمهوری آذربایجان، نخجوان و ارمنستان که «ارسباران» نام خواهد گرفت. با موقعیتی بی نظیر که قادر است نقشی کارساز در توسعه متوازن اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و مالاً امنیت این منطقه حساس بازی کند. در منطقه قفقاز، به لحاظ تاریخی، فرهنگی اشتراکات بسیار خود می نمایاند. مردم این دیار به دلیل خویشاوندی دیرینه و نیز، تجاربی که در کنار هم، در قرون متمادی با شیرینی ها و تلخی ها کسب کرده اند، برخوردار از اندوخته ها و سرمایه های مشترکی هستند که در هر برنامه ای برای آینده، باید مورد توجه قرار گیرد. در زمانه ای که ما زیست می کنیم، زندگی در انزوا برای ملت ها، نه مفید است و نه ممکن و از این روی، مرزها که معمولاً با برجک ها، سیم های خاردار، سربازانی که نگهبانی می دهند و خودروهای نظامی که گاه سکوت را می شکنند، در اذهان جلوه می کنند، می توانند و باید در جهانی تا این حد متحول، در خدمت به بسط همکاری های منطقه ای، باز تعریف شوند. در دو کشور همسایه، هم نیازهای متنوع و هم عرضه و تقاضاهای گسترده وجود دارند که در فضایی آکنده از احترام متقابل، بر شالوده سودی دوجانبه و در مسیر شکوفائی زندگی مردم در دو سوی مرز، می توانند مبنای همکاری های متنوعی قرار گیرند.
بسط همکاری های دو یا چند جانبه ملت های همسایه و ظرفیت سازی های مشترک، با ایجاد پیوندهای به هم بافته بسیار، عملاً با دور و دورتر کردن احتمالاً بروز ستیز و درگیری، آرامش و صلح را نزدیک و دست یافتنی خواهند کرد. در هم تنیده شدن زندگی ها، محصولی جز ثبات و امنیت در بر نخواهد داشت. ما، به شناخت نسبت به تهدیداتی که زندگی و امنیت انسانی را در این منطقه حساس، در مخاطره افکنده است و ابراز تاسف از توطئه هایی کماکان استعماری که دوام خود را در «گل آلود کردن آب ها» جست وجو می کنند. به پشتوانه خویشاوندی قدیم و قرابت های فرهنگی، تحقق فرصت های بسیار چند جانبه ملت های منطقه را مورد توجه قرار داده ایم و پذیرفته ایم که این مشارکت ها، تنها، بر شالوده بنیانی عادلانه که رونق، شکوفایی و سود بلند مدت همگان را به بار آورد، پایدار خواهد بود. ما به نام «ارسباران»، به استقبال این همکاری ها رفته ایم.

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات