هیچ کس نخندید

هفته آخر تیرماه امسال كه همزمانی با روز زن داشت دو نمایشگاه پوشش اسلامی برای بانوان پایتخت نشین برپا شد كه هر دو دولتی بودند و برپا شدن شان بر پیگیری های ارگان نیروی انتظامی برای مبارزه با بدحجابی استوار بود. «ریحانه» و «زنان سرزمین من» دو نمایشگاهی كه به فاصله دو روز از یكدیگر در دو نقطه تهران برگزار شدند ماهیتی اسلامی داشته و طیف بسیار خاص جامعه را هدف قرار دادند هرچند كه با شعار «مدگرایی» و «تغییر در پوشش دختران جوان» وارد عرصه شدند اما در روند اجرایی خود استقبال چندانی را تجربه نكردند. اگرچه «زنان سرزمین من» با پیش بینی اولین نمایش زنده لباس اسلامی وارد عمل شد اما مانكن های این شو لباس هم با اقبال چندانی برای برپاكنندگان مواجه نشدند. چنانچه مریم عسگری یكی از مانكن های حضور یافته در این نمایشگاه زنده لباس معتقد بود مردم بیشتر به خاطر رایگان بودن «شو لباس» به این نمایشگاه آمده بودند نه برای دیدن طراحی های اسلامی لباس های ارائه شده. جدای از طراحان حاضر در این نمایشگاه و حاضران در نمایشگاه مانكن هایی كه لباس های طراحی شده توسط طراحان لباس را پوشیده بودند نیز نظرات جالبی در مورد نحوه طراحی لباس ها داشتند. بعضی معتقد بودند هیچ كدام از لباس ها را نخواهند پوشید، بعضی خلاف این نظر را داشتند و تعدادی از پوشش ها را برای خود انتخاب می كردند. بسیاری از مانكن های این نمایش زنده لباس معتقد بودند این لباس ها متناسب سن و سال آنان طراحی نشده و برای دختران جوان غیرقابل استفاده است. مانكن ها كه روی «سن» می آمدند و لباس ها را به نمایش می گذاشتند نظرات زنان حاضر در سالن را شنیده و می گویند: «هیچ كس در مورد لباس ها حرفی نزد و تعریفی نكرد.» این گفته صریح مریم عسگری مانكن این نمایش زنده لباس است.
شبنم میرزایی راد مانكنی است كه با اولین تجربه اش در حیطه شو لباس خیلی سریع مشهور شد. شهرتش به خاطر عكس های اولین نمایش زنده لباس اسلامی در سایت های خبری و روزنامه ها بود. این شهرت كه از یك دختر جوان دانشجوی رشته روانشناسی یك مانكن تمام عیار ساخت كمی توجه به شو لباس اسلامی بود كه چندان موفقیتی هم محسوب نمی شد.
میرزایی راد به عنوان اولین مانكن با لباس یكدست سیاه در مقابل جمعیتی حاضر شد كه همگی منتظر دیدن جدیدترین مدهای پوشش اسلامی با رنگ های شاد بودند. یعنی آنچه دولت ضمن برخورد با بدحجابی وعده داده بود. شبنم اما یك دختر جوان بود كه اولین طرح را با پوشیدگی سیاه یكدست كه تنها روشنی آن گل های نه چندان واضح شیری رنگ روسری اش بود كه او را از سیاهی مطلق متمایز می كرد، به همه معرفی كرد.
●من این لباس ها را نمی پوشم
شبنم به آرامی روی صحنه راه می رفت و گویی متوجه این همه تعجب تماشاچیان نبود. چرا كه در خلال جمع آوری مانتوهای رنگی از سطح مغازه های شهر، اداره اماكن، نیروی انتظامی و دولت اعلام كرده بودند كه نمایشگاهی از پوشش اسلامی به عنوان الگوی پوشش برپا خواهند كرد كه پوشش های متناسب با رنگ های امروزین، مناسب فصل تابستان و مطابق شادابی زنان و تنوع طلبی آنان طراحی و اجرا خواهد شد. این جملات به واقع خلاصه ای از آن چیزی است كه طی هفته های آغازین تابستان در تهران و در مصاحبه های دولتی گذشت و زنان را مشتاق كرد تا الگوی پوشش رنگی ولی اسلامی را هرچه سریع تر ببینند. این روز آغاز نمایشی بود به عنوان ریحانه كه كمتر كسی علاقه مند به توضیح در مورد چگونگی برگزاری آن است چرا كه خود برگزاركنندگان این نمایشگاه نیز آن را عجولانه و نامناسب خواندند، چنانچه سردار احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی كل كشور با حضور در این نمایشگاه به خبرنگاران گفت: «پوشش های ارائه شده در این نمایشگاه مدنظر ما نبود و نمایشگاه با تعجیل برگزار شد.» چرا كه تمام پوشش های عرضه شده در نمایشگاه «ریحانه» انواع چادر را شامل می شد با مانتوهای تیره رنگ بسیار بلند و ضخیم و انواع «ساق بند»، «مقنعه» و غرفه هایی مخصوص لباس منزل، كارهای دستی زنان و قرآن خوانی و یادگیری مفاهیم دینی در مورد پوشش. اما چند روز پس از افتتاحیه این نمایشگاه نمایشگاه دیگری كه در یك نقطه دیگر تهران با عنوان «زنان سرزمین من» برگزار شد اولین «نمایش زنده لباس اسلامی» را هم در دستور كار خود داشت. «زنان سرزمین من» فقط یك تفاوت عمده با «ریحانه» داشت كه آن را متمایز كرده بود و آن هم استفاده از رنگ در عرضه این لباس ها بود. حضور بعضی از رنگ ها هر چند غیرقابل دلخواه اما در این نمایشگاه عرضه شد و هر چند خواست بسیاری را تامین نكرد اما در كارنامه فعالیت های دولت قرار گرفت.
«زنان سرزمین من» با عكس هایی كه از نمایش زنده لباسش همه جا پخش شد، به شهرت رسید و مانكنی كه بیشترین شهرت را نصیب خود كرد دختر جوانی بود با پوشش بلند یكدست سیاه رنگ كه به عنوان اولین مانكن به جمع زنان علاقه مند وارد شد. شبنم میرزایی راد اولین مانكن بود كه فقط ۲۳ سال دارد و در مورد لباسی كه تن خودش بود معتقد است: «من اصلا این لباس را بیرون نمی پوشم» و تصریح می كند: «همه لباس ها به درد پوشیدن نمی خورد.» و می گوید: «این لباس مطابق مد روز طراحی نشده است.» این جمله در حالی بیان می شود كه فروغی یكی از طراحان لباس در این نمایشگاه می گوید: «تمام این لباس ها مطابق مد روز طراحی شده است و همه گروه های سنی را مدنظر قرار داده است.» از دیگر سو مهلا زمانی زن طراحی كه در پائیز سال ۱۳۸۰ اولین نمایش زنده لباس زنان را پس از انقلاب اسلامی در ایران برپا كرد و در این دو نمایشگاه حضور نداشت، معتقد است: «لباس های ارائه شده در هیچ كدام از این دو نمایشگاه مطابق مدل های روز نبوده و نمونه های جدید در آنها مدنظر قرار نگرفته است.»
شبنم میرزایی راد كه اولین مانكن وارد شده روی صحنه بود و انگار تمام چراغ ها فقط به خاطر او روشن شده بود عنوان كرد: «بعضی از لباس ها خیلی قشنگ بود ولی نمی شد آنها را در جامعه پوشید، نه طرح های مناسب اجتماع بود و نه قابلیت استفاده را داشت ولی بعضی از لباس ها را می شد در مهمانی ها پوشید.» وی در مورد جدید نبودن طرح های ارائه شده در این نمایش زنده لباس عنوان كرد: «باید به طراحان اجازه دهیم تا توانمندی های خود را به نمایش گذاشته و امكان بروز خلاقیت خود را داشته باشند.»
میرزایی راد ادامه می دهد: «ما باید به طراحان اجازه دهیم در عرصه داخلی توان خود را بیازمایند و در عرصه بین المللی هم جرات حضور پیدا كنند تا بتوانند طرح های خود را به نمایش بگذارند.»
این مانكن لباس كه پوشنده اولین طرح طراحان در نمایش زنده لباس اسلامی بود پوشیدن لباس های تیره نمایش داده شده در این نمایشگاه را مطابق سلیقه عمومی و به ویژه برای فصل تابستان ندانست و گفت: «این لباس ها را اصلا نمی توان در تابستان پوشید، من خودم هم این لباس های ضخیم و تیره را در این فصل نمی پوشم چون هیچ كدام مناسب تابستان نیست.»
وی ادامه می دهد: «این طراحان آمدند با طرح های خود تمام لباس ها را نشان دهند هر چند همه طرح ها قشنگ نبود ولی این یك شروع محسوب می شود برای طراحان لباس داخلی كه بتوانند قابلیت های خود را بسنجند. این حركت تازه بود و یك فرصت برای طراحان محسوب می شود.»
در عین حال میرزایی راد می گوید: «بعضی از این لباس های نمایش داده شده را بعضی می پوشند ولی نه همه مردم.» و در مورد خودش توضیح می دهد: «من همه این لباس ها را نخواهم پوشید ولی معتقدم باید به طراحان اجازه خلق و آزمون و خطا داد.»
البته انتخاب مانكن ها نیز در پوشیدن لباس ها همخوانی نداشت و این مانكن جوان در این مورد توضیح می دهد: «سن ما برای پوشیدن این لباس ها خیلی كم بود و لباس های عرضه شده بیشتر مناسب خانم های سنین ۴۰سال به بالا بود و مد امروز برای جوانان یا حتی خانم ها نبود.»
مریم عسگری مانكن دیگری كه سه لباس و یك چادر را در اولین نمایش زنده لباس اسلامی پوشید و روی صحنه رفت معتقد است: «بعضی از این لباس ها قابل پوشیدن در اجتماع است و بعضی هم مطابق سلیقه عموم جامعه نیست و بعید می دانم كسی علاقه مند پوشیدن آنها باشد.»
وی در مورد لباس های نمایش داده شده می گوید: «در طبقه بندی لباس ها سن مانكن ها لحاظ نشده بود و لباس هایی كه دختران جوان پوشیدند در رده بندی خاصی عرضه شده بود. پوشیدن بسیاری از این لباس ها برای سن من و دوستانم خیلی زیاد بود چون طیف سنی مانكن های این نمایش زنده لباس بین ۲۰ تا ۲۷سال بود درحالی كه بسیاری از این لباس ها برای سنین بالاتر طراحی شده بود.»
مریم عسگری كه لباس های نمایش داده شده را مطابق سن دختران جوان ارزیابی نمی كند تصریح كرد: «البته من فقط تعدادی از این لباس ها را پسندیدم و تمایل به خرید آنها داشتم.»
این دختر ۲۷ساله كه فارغ التحصیل رشته روانشناسی است گران بودن پوشش های عرضه شده را هم دلیلی بر مورد استقبال قرار نگرفتن این نمایشگاه دانست. وی گفت: «قیمت بیشتر لباس های عرضه شده در این نمایش زنده لباس ۱۰۰ هزار تومان به بالا بود.» این مانكن دلیل بالا بودن قیمت این لباس ها را بر تك بودن طراحی آنها می داند و می گوید: «چون طراحی این لباس ها خیلی خاص و تك بود با قیمت بالا عرضه شد و به همین دلیل كسی از خریدن این لباس ها استقبال نكرد.»
●چهره جهانی مانكن های ایرانی
انتخاب مانكن ها برای پوشیدن این لباس ها نیز در پروسه مهمی قرار دارد چون هر كسی نمی تواند به عنوان مانكن در یك نمایش زنده لباس حضور پیدا كرده و عرض اندام كند. عسگری در این مورد توضیح می دهد: «من قبلا هم به عنوان مانكن لباس كار كرده بودم و دو سال پیش در یك جشنواره ویژه زنان در فرهنگسرای نیاوران حضور داشتم. جشنواره دو سال پیش اولین تجربه حضور من به عنوان مانكن در یك نمایشگاه لباس بود.» مادر مریم عسگری طراح پارچه است و واسطه حضور دختر جوانش به عنوان مانكن محسوب می شود. وی به همین واسطه تا حدی هم با آموزش های لازم برای مانكن شدن آشنا شده است.
در تمرین های مربوط به مانكن ها تمرین راه رفتن، نوع نگاه كردن و حتی خندیدن یا نخندیدن مورد توجه قرار می گیرد. مانكن ها توضیح می دهند كه تمرین راه رفتن برای مانكن شدن بسیار مهم است و نوع نگاه كردن هم به هنگام راه رفتن اهمیت دارد. مانكن موقع راه رفتن باید توجه كند كه نگاهش نچرخد و چرخش نگاهش دیده نشود. ولی مریم عسگری می گوید سرگروه او كه خانم شاه كوپا بوده است علاقه داشته كه همه مانكن ها لبخند به لب داشته باشند.
این توضیح درحالی است كه مانكن ها در نمایش های زنده لباس سراسر دنیا لبخند به لب وارد صحنه نمی شوند و همگی قیافه جدی و غیرمنعطفی به خود می گیرند ولی مانكن های اولین نمایش زنده لباس اسلامی با لبخند به سالن وارد می شدند و مریم عسگری در این مورد توضیح می دهد: «به نظر من لباس های ایرانی با لباس های خارجی بسیار متفاوت است. وقتی لباس یك فرد محجبه و اسلامی مطرح می شود، كسی انعطاف و زیبایی آن را مدنظر قرار نمی دهد ولی با لبخند مانكن ها در پوشیدن این لباس ها آرامش عجیبی به طراحی لباس القا می شود. با لبخند مانكن، لباس اسلامی آرام تر نشان داده می شود.» وی ادامه می دهد: «البته هیچ كس نخندید.» این مانكن ادامه داد: «مانكن ها فقط صورت شاداب داشتند ولی برخلاف گفته طراحان لباس اصلا لبخند به لب نداشتند.»
برگزاركنندگان این نمایش زنده لباس معتقدند این فعالیت چهره جهانی داشت و به صورت گسترده در عرصه بین المللی مطرح شده است. این گروه معتقدند دنیا در مورد مسئله نمایشگاه پوشش اسلامی تمركز داشته و به همین دلیل باید برای برگزاری نمایشگاه های بعدی در این مورد فكر بیشتری كرد و برنامه ریزی بهتری داشت. مریم عسگری در این مورد توضیح می دهد: «به دلیل جهانی شدن این نمایشگاه باید در مورد برگزاری دوره های بعدی از طراحانی كه خلاقیت بیشتری دارند استفاده كرد تا لباس ها در عین پوشیدگی با رنگ های خوب و شاد طراحی شود.»
دو نمایشگاه پوشش های اسلامی در تهران به دنبال مخالفت ها و اعتراض های شورای شهر تهران و مجلس شورای اسلامی در مورد نوع پوشش زنان و دختران جوان تهرانی در تابستان برپا شد.
این دو نمایشگاه كه از سوی ارگان های دولتی طراحی و اجرا شده بود با شعار «مدگرایی اسلامی» برای دختران جوان كار خود را آغاز كرد و موفقیت چندانی هم نصیب خود نكرد.

ثمانه قدرخان

منبع : روزنامه شرق