شهرهای مجازی الکترونیکی

امروزه توسعه شهرها به پارامترهای دیگر نیز وابسته شده كه یكی از آنها شبكه جهانی (اینترنت) می باشد. شهرها و شهرك های جدیدی در فضای مجازی ظاهر می شوند كه مصالح آنها از خشت و ملات دیجیتالی تشكیل شده اند. این شهرهای الكترونیكی در زبان عامه با اصطلاح شهرهای مجازی (Virtual Cities) شناخته می شوند.
در هر لحظه هزاران نفر از مردم سراسر دنیا مشغول استفاده از این شهرهای مجازی برای انجام كارهای روزمره مثل خرید، استراحت و یا ملاقات دوستان هستند. شهرها به طور كلی مراكز جغرافیایی تجمع انسان ها و فعالیت ها و خدماتی است كه توسط آنها انجام می شود. به همین دلیل است كه نحوه آرایش عناصر شهری و شكل امروزی شهرنشینی برای مردم بسیار آشنا است.
در نتیجه شهرهای مجازی می توانند مدل استعاری تمام اطلاعات و خدماتی باشند كه در شهرهای حقیقی وجود دارند. این شهرها كانون های الكترونیكی هستند كه حتی انسان های ساكن محلات و ساختمان ها را نیز بر روی صفحه نمایش كامپیوتر شما به تصویر می كشند.
برای بررسی شهرهای مجازی لازم است ابتدا به طبیعت آنها بپردازیم و سپس به سراغ نحوه ساخت و انواع سه بعدی آنها برویم.
در نهایت نیز رویكردی به آینده این شهرها خواهیم داشت زمانی كه شهرهای مجازی- حقیقی با ظاهری كاملا مشابه شهرها و ساختمان ها ظرفیت ذخیره اطلاعات و از همه مهم تر احساس حقیقی شهرنشینی متولد خواهند شد.
عبارت شهر مجازی برای توصیف اشكال گوناگون ذخیره و نمایش اطلاعات به كار می رود. با این حال تفاوت های عمده ای میان انواع شهرهای مجازی در اینترنت وجود دارد و می توان آنها را به چهار گروه بزرگ تقسیم كرد. دسته اول صفحات اینترنتی هستند كه خود را شهر مجازی معرفی می كنند اما ماهیت آنان صرفا در راهنماها و مجموعه های فهرست بندی شده ای از اطلاعات خلاصه می شود.
این صفحات فقط برای دستیابی به مقاصد تبلیغاتی و ترویج صنعت توریسم ساخته می شوند و به هیچ وجه ارائه كننده وجه ساختمانی و ظاهری شهرهای مجازی نیستند.
دسته دوم شهرهای مجازی مسطح هستند كه از نقشه های شهری یا ساختمانی برای نمایش اطلاعات استفاده می كنند. مثال خوب این صفحات اینترنتی بولونیای مجازی (Virtual Bologna) است كه از نقشه جزئیات و مشخصه های مهم زمینی و ساختمانی شهر به صورت گرافیكی تشكیل شده است.
دسته سوم شهرهای مجازی سه بعدی هستند كه با استفاده از فناوری حقیقت مجازی به مدل سازی تركیب شهرها با درجات مختلف صحت و نزدیكی به واقعیت می پردازند. بعدا به چند مثال جالب اشاره خواهیم كرد.
دسته چهارم را می توان شهرهای مجازی واقعی نامید. یعنی معادل های بسیار واقع گرایانه شهرها كه احساس اصیل و حقیقی راه رفتن در یك منطقه شهری را به مردم القا می كنند. برای واقعیت بخشیدن به این احساس شهر مجازی باید دارای ظاهری به اندازه كافی واقعی تنوع خدمات كاركردها و اطلاعات باشد و از همه مهمتر بستر مناسبی برای تعاملات اجتماعی میان مردم فراهم كند. البته درباره امكانات وجودی چنین شهرهایی در اینترنت بیشتر بحث خواهیم كرد.
در ابتدا بد نیست به مطالعه عمیق تر مدل های سه بعدی بپردازیم.
روش های بسیار متنوعی برای ساخت مدل های سه بعدی شهر مجازی در اینترنت مورد استفاده قرار می گیرد كه انسان ها را به حركت و قدم زدن در آنها قادر می سازد. رویكرد مشهور و متداول سازندگان این مدل ها استفاده از زبان مدل سازی واقعیت مجازی (Virtual Reality Modeling Language) است. زبان اینترنتی كه قادر است اشیای سه بعدی را در ابعاد مختلف از مولكول گرفته تا ساختمان ها و شهرها طراحی كند. این نرم افزار وسیله ای است بسیار منعطف، كارآمد و قدرتمند كه برای ساخت شهرهای مجازی از جمله شهر مجازی توكیو از آن استفاده شده است.
شهر مجازی توكیو به وسیله شركت (Studio۹Planet) طراحی شده است. علاوه بر این زبان فناوری های اختصاصی دیگری توسط شركت هایی كه در این زمینه به نوآوری پرداخته اند ارائه می شود. یكی از جالب ترین این روش ها متعلق به شركت Superscape است كه در حال حاضر برای تسهیل خرید محصولات به صورت آن لاین مشغول ساخت شهرهای مجازی اینترنتی است. مدل های سه بعدی قابل پیاده شدن (Download) از اینترنت هستند.
به طوری كه شما بدون نیاز به وصل بودن رایانه تان به اینترنت می توانید به جست وجوی آزادانه در خیابان ها و مشاهده جزئیات از همه زوایا بپردازید. البته این مثال ها با شهر های مجازی واقعی بسیار فاصله دارند. چرا كه اطلاعات موجود در آنها دارای عمق نبوده و در ورای ظاهر حقیقی آنها هیچ تعامل اجتماعی صورت نمی گیرد.
● شهرهای مجازی واقعی
امروزه گروه های مختلفی در سراسر دنیا مشغول تحقیق در زمینه طراحی پیش نمونه های این شهرها در فضای مجازی هستند. یكی از این گروه ها در مركز تحقیقات مجازی پیشرفته(۱) دانشگاه لندن(۲) فعالیت می كند.
این گروه تحقیقاتی می كوشد شهر مجازی لندن را با ویژگی های ریخت شناسی یك شهر واقعی برای تامین یك محتوای اطلاعاتی غنی و مرجع بسازد. این سیستم همچنین امكان تعامل چندطرفه میان ساكنان و بازدیدكنندگان سایت را فراهم خواهد كرد.
برای آنكه این سایت ها بتوانند حس واقعی زندگی در یك شهر را به مردم القا كنند باید قابلیت برقراری تعاملات اجتماعی از طرق ملاقات های رو در رو گفت وگو و یا گپ زدن (Chatting) را داشته باشند.
این امر امكان پذیر نخواهد بود مگر به وسیله طراحی اشكال سه بعدی در محیط های چندكاربره كه به موجب آن هر تعداد از كاربران می توانند در یك محل واحد حضور پیدا كنند.
هر كدام از این كاربران در این محیط مجازی به صورت یك شكل واره (Avatar) و با ویژگی های جسمی خاص شناسایی خواهند شد. شكل واره ها تحت كنترل مستقیم كاربران و با جهت دهی آنان حركت می كنند و با آنكه نماینده كاربران در محیط مجازی هستند اما لزوما نباید به انسان شباهت داشته باشند.
گفت وگوی میان شكل واره ها از طریق كادر مشخص شده برای گپ زدن در صفحه نمایش رایانه صورت خواهد گرفت. با وجود سخت بودن نوشتن و ارسال پیام ها برای انجام گفت وگو این روش همچنان بهترین و عمومی ترین روش ارتباط در اینترنت است.
محققین معتقدند یكی از عوامل دیگری كه می تواند در ساخت یك شهر مجازی واقعی موثر باشد آن است كه تمام ساختار این شهر باید از نظر جغرافیایی قابل ارجاع به واقعیت باشد. این شهرهای مجازی نسل آینده سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) را نیز شكل خواهند داد زمانی كه تمام اطلاعات جغرافیایی از طریق اشیا به نمایش درخواهند آمد.
زبان مدل سازی حقیقت مجازی (VRML) امكان طراحی شهرهای مجازی كم حجمی را می دهد كه پیاده كردن شان (Download) بسیار سریع انجام می شود. حجم صفحات اینترنتی كه از طریق این نرم افزار ساخته می شوند بسته به بافت سطوح موجود در صفحه متغیر است. هرچه تنوع بافت ها بیشتر باشد درجه نزدیكی این شهرها به واقعیت بالاتر خواهد رفت. به زودی نسخه VRML،۰ ۲ جایگزین نسخه پیشین خواهد شد و امكان نمایش رفتارهای انسانی در شهرها را تسهیل خواهد كرد.

فریما سادات میری

منبع : روزنامه جوان