چرا این نامه پس از ۱۸ سال منتشر شده است؟

در سال پایانی جنگ امام می‌خواست جهاد را تا رفع فتنه از عالم ادامه دهد و اتمام زودهنگام آن را ناقص ماندن پروژه انقلاب جهانی اسلامی می‌دانست. مردم هم بالقوه و نه بالفعل آماده بودند و اگر ساماندهی درستی می‌شدند قطعاً جنگ را به نفع ایران خاتمه می‌دادند اما در این میان نخبگان سیاسی (شامل برخی فرماندهان سپاه، سیاسیون چپ و راست و گروهی از روحانیون) از جنگ خسته شدند و نمی‌خواستند، نه این که نمی‌توانستند، مردم را ساماندهی کنند. دلیل خلوت شدن جبهه‌ها هم اختلافات شدید جناحی در پایتخت و اثرات منفی آن در جبهه‌ها بوده به اضافه این که برخی روحانیون رسما جنگ را تحریم کرده بودند و شهدای جنگ را مرده می‌دانستند و حکم به وجوب غسل و کفن برای آن‌ها کرده بودند! بنابراین بر اساس روایت «لولا حضور الحاضر...» تکلیف جهاد از امام برداشته شد و آن پیر فرزانه قطع‌نامه ۵۹۸ را پذیرفت...
۱ ـ چندی پیش از علی شمخانی فرمانده وقت نیروی زمینی سپاه در زمان پذیرش قطع‌نامه درباره نقش نخبگان در پذیرش قطع‌نامه، پرسیدم. جواب داد منظورت از نخبگان چیست؟ گفتم: فرماندهان نظامی، روحانیون و سیاسیون چپ و راست. شمخانی گفت: من همان زمان سخنرانی‌ای کردم که در آن جا گفتم، امام می‌گوید: جنگ جنگ تا رفع فتنه از عالم. رزمندگان می‌گویند: جنگ جنگ تا پیروزی ولی سیاسیون و فرماندهان می‌گفتند: جنگ جنگ تا یک پیروزی! شمخانی این را هم گفت که بهترین شخص برای بیان حقایق قطع‌نامه «آقا محسن» است. آخر مصاحبه پرسیدم: آقای شمخانی آیا واقعا شما با فرماندهان سپاه قرار گذاشته‌اید که درباره پذیرش قطع‌نامه حرفی نزنید که شمخانی خنده‌ای کرد و با صراحت گفت: بله ما قسم خوردیم درباره قطعنامه چیزی نگوییم چون مایه اختلافات عظیم می‌شود.
۲ ـ حضرت امام خمینی (قدس سره الشریف) در نامه ۲۵ تیرماه ۶۷ می‌نویسند: «مسوولین سیاسی می‌گویند از آنجا كه مردم فهمیده‌اند پیروزی سریعی به دست نمی‌آید شوق رفتن به جبهه در آن‌ها كم شده ‌است. شما عزیزان از هر كس بهتر می‌دانید كه این تصمیم برای من چون زهر كشنده است ولی راضی به رضای خداوند متعال هستیم و برای صیانت از دین او و حفاظت از جمهوری اسلامی اگر آبرویی داشته باشم ، خرج می‌كنم.»
به نظر می‌رسد، آن چه امام را راضی به پذیرش قطع نامه ۵۹۸ کرد نه کمبود تجهیزات و ادوات نظامی که اصرار برخی سیاسیون بر کمبود نیروی انسانی در جبهه‌ها بوده است.
این مسؤولین سیاسی، همان تیم شورای عالی تبلیغات جنگ به ریاست آقای سیدمحمد خاتمی بوده‌اند که در نامه‌ای به امام اعلام کرده بودند که دیگر تبلیغات آن‌ها نمی‌تواند مردم را باری دفاع از کشور منسجم کند و در واقع مردم دیگر به جبهه‌ها نمی‌روند و چه زود این ادعا باطل شد!
هفته بعد از پذیرش قطع‌نامه با پیشروی دشمن بعثی از جنوب و منافقین از غرب امام حکم جهاد داد و در کمتر از ۲۴ ساعت تمام خطوط دفاعی مملو از رزمندگان شد.
بسیاری از رزمندگان هنوز به یاد دارند، آن روز امام چه گفت: «امروز تمام اسلام در برابر تمام کفر قرار گرفته است.» و چند روز بعد از رهبر کبیر انقلاب نقل می‌کنند که؛
اگر می‌دانستم این قدر نیروی رزمنده در جبهه‌ها داریم و این قدر مردم اشتیاق به دفاع دارند، هرگز قطع‌نامه را نمی‌پذیرفتم!
این نشان‌دهندهٔ آن است که در نگاه بنیانگذار انقلاب اسلامی نیروی انسانی مهمتر از ادوات و تجهیزات جنگی بوده است.
۳ ـ چرا جام زهر؟
گفتم: شاید برای این بوده که رهبر انقلاب از حرفش برگشته و این کار برای رهبری که تا دیروز شعار جنگ جنگ تا رفع فتنه از عالم می‌داد، ناراحت‌کننده باشد.
گفت: نه امام حتی ذره خودخواهی و هوای نفس در وجودش نبود. وقتی از امام در هواپیمای پاریس به تهران پرسیدند چه احساسی دارید که انقلاب پیروز شده؟ گفت: هیچی !
این نشان می‌دهد که پیروزی یا عدم پیروزی انقلاب از نظر روحی تفاوتی برای امام نداشت. چون او هیچ چیزی برای خود نمی خواست.
اما زمانی که قطعنامه را پذیرفت، فرمود: من جام زهر نوشیده‌ام. امام در اواخر عمر حتی از فلسفه که هیچ از عرفان هم عبور کرده بود. شعرهای امام در آن زمان را ببین حتی عرفا را هم نادیده می‌گیرد و می‌گوید همه آن‌ها خاک پای یک بسیجی هم نمی‌شوند. در واقع امام می‌دید در سایه سختی‌ها و البته معنویت جنگ تحمیلی جوانی ۱۴ - -۵ ساله می‌توانند از لحاظ مراتب عرفانی یک شبه راه صد ساله را رود!
در واقع آن فیضی که امام خود در طی ۸۷ سال عمر پرنور کسب کرده بود را یک بسیجی ۲۰ ساله با لبخندهای آرامش بخشش می‌توانست یک شبه به دست بیاورد. امام به این لحاظ گفت جام زهر را نوشیدم که می‌دید با پذیرش قطع‌نامه باب رحمت الهی بسته می‌دید!
۴ ـ نظریه پایان‌نامه علوم سیاسی دوستی این بود که؛
در سال پایانی جنگ امام می‌خواست جهاد را تا رفع فتنه از عالم ادامه دهد و اتمام زودهنگام آن را ناقص ماندن پروژه انقلاب جهانی اسلامی می‌دانست. مردم هم بالقوه و نه بالفعل آماده بودند و اگر ساماندهی درستی می‌شدند قطعاً جنگ را به نفع ایران خاتمه می‌دادند اما در این میان نخبگان سیاسی (شامل برخی فرماندهان سپاه، سیاسیون چپ و راست و گروهی از روحانیون) از جنگ خسته شدند و نمی‌خواستند، نه این که نمی‌توانستند، مردم را ساماندهی کنند. دلیل خلوت شدن جبهه‌ها هم اختلافات شدید جناحی در پایتخت و اثرات منفی آن در جبهه‌ها بوده به اضافه این که برخی روحانیون رسما جنگ را تحریم کرده بودند و شهدای جنگ را مرده می‌دانستند و حکم به وجوب غسل و کفن برای آن‌ها کرده بودند! بنابراین بر اساس روایت «لولا حضور الحاضر...» تکلیف جهاد از امام برداشته شد و آن پیر فرزانه قطع‌نامه ۵۹۸ را پذیرفت.
۵ ـ اما چرا این نامه پس از ۱۸ سال منتشر شده است؟
شاید در نگاه اول بگوییم رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام برای پایان دادن به مناظره مصاحبه‌ای! خود با فرمانده وقت سپاه اقدام به انتشار این نامه نموده است اما در واقع در شرایط کنونی سیاست کشور و با توجه به فشار کشورهای غربی به ایران، به نظر می‌رسد انتشار این نامه نسبت مستقیمی با مسائل جاری كشور دارد.
از سال گذشته كه دكتر احمدی‌نژاد استراتژی تعلیق و تسلیم در پرونده هسته‌ای را كنار گذاشت و دفاع قاطع از حق مسلم ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌‌ای را در دستور كار قرار داد، برخی از مقامات بلندپایه سابق به طور مداوم علیه سیاست‌های جدید هسته‌ای موضع‌گیری می‌كنند و سعی دارند تا قاطعیت دكتر احمدی‌نژاد در پرونده هسته‌ای را به حساب جنگ‌طلبی و بی‌تدبیری و مسائلی از این قبیل بگذارند.
در حقیقت، مسؤولان سابق پرونده هسته‌ای، پیروزی استراتژی مقاومت معقول احمدی‌نژاد در پرونده هسته‌ای را شكستی سنگین و حیثیتی برای خود قلمداد می‌كنند و لذا به انحاء مختلف سعی می‌كنند تا این استراتژی را زیر سؤال برده، ناكارآمد جلوه داده و حتی اگر از دست برآمد در راه اجرای آن سنگ‌اندازی نمایند!
چندی پیش و در زمانی كه پرونده هسته‌ای ایران در مرحله حساسی قرار داشت و به دلیل رفع تعلیق، فشارهای سنگینی بر روی ایران وارد می‌شد، حسن روحانی محرمانه‌‌ترین اسناد جمهوری اسلامی ایران در باره پرونده هسته‌ای را در قالب كتابی منتشر كرد تا این ادعای غربی‌ها را كه ایران درباره مسائل هسته‌ای‌اش به جهان دروغ می‌گوید، مستندسازی كند!
برخی دیگر هم طی ماه‌های اخیر به انحاء مختلف سعی نموده تا به نوعی سیاست‌های هسته‌ای دولت جدید را تحت‌الشعاع اقدامات و مواضع خود كند. هم ایشان بارها به صورت تلویحی سیاست‌ها و مواضع هسته‌ای دولت احمدی‌نژاد را در برخی تریبون‌های مقدس زیر سؤال برده و اقدام به وحشت‌آفرینی عمومی كرده‌اند.
به نظر می‌رسد اقدام دفتر رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتشار نامه محرمانه امام (قدس سره الشریف) پیرامون آتش‌بس با عراق، یك معنای واضح دارد و آن ایجاد نسبت میان شرایط كنونی كشور و ماجرای هسته‌ای با شرایط ماه‌های آخر جنگ تحمیلی است كه منجر به پذیرش آتش بس از سوی امام (قدس سره الشریف) شد.
آن‌ها تلویحا می‌خواهد بگوید كه مقاومت در برابر آمریكا و غرب در پرونده هسته‌ای، نیاز به امكانات زیادی دارد كه ما از این امكانات برخوردار نیستیم و در نتیجه باید همان‌گونه كه در تابستان ۶۷ امام (قدس سره الشریف) آتش‌بس را پذیرفت، در مقطع كنونی هم دولت تعلیق هسته‌ای را بپذیرد
اما به گمانم، منتشر‌کنندگان نامه در این تلقین روانی بسیاری مسائل را در نظر نگرفته است. شرایط كنونی ما با زمان پایان جنگ بسیار متفاوت است. چه به لحاظ امكانات نظامی و اقتصادی، چه موقعیت بین‌المللی و چه شرایط سیاسی داخلی.
عمده‌ترین تفاوت این است كه به جای افرادی که تمایل چندانی به مقاومت نداشتند، اكنون دكتر احمدی‌نژاد در راس امور سیاسی و اقتصادی كشور است. فردی كه مقاومت معقول را به عنوان گزینه‌ای استراتژیك همواره مد نظر دارد و هیچ واهمه‌ای از تهدیدات پوچ و توخالی آمریکایی‌ها به دل راه نمی‌دهد. گرفتار وزر و وبال دنیوی و آلاف و الوف مادی و سرمایه‌های هنگفت نیست که به خاطر از دست‌دادن آن‌ها بترسد. به جای بهزاد نبوی و سید محمد خاتمی (مسؤولان تداركات اقتصادی و تبلیغاتی مقطع پایان جنگ) هم كسان دیگری عهده‌دار امورند كه مبنای فكری آن‌ها هراس و انفعال در برابر غرب نیست بلكه واقعا" به دیدگاه انقلابی امام (قدس سره الشریف) از بن دندان اعتقاد دارند. این تفاوت‌ها خیلی مهم است!
۶ ـ و قطعا احمدی نژاد خود را مخاطب این کلام امام خواهد دانست:
«خداوندا تو خود شاهدی كه ما لحظه‌ای با آمریكا و شوروی و تمامی قدرت‌های جهان سر سازش نداریم و سازش با ابرقدرت‌ها و قدرت‌ها را پشت كردن به اصول اسلامی خود می‌دانیم.
خداوندا در جهان شرك و كفر و نفاق، در جهان پول و قدرت و حیله و دورویی، ما غریبیم، تو خود یاریمان كن.
خداوندا در همیشه تاریخ وقتی انبیاء و اولیاء و علما تصمیم گرفته‌اند مصلح جامعه گردند و علم و عمل را درهم آمیزند و جامعه‌ای دور از فساد و تباهی تشكیل دهند با مخالفت‌های ابوجهل‌ها و ابوسفیان‌های زمان خود مواجه شده‌اند.
خداوندا، ما فرزندان اسلام و انقلابمان را برای رضای تو قربانی كردیم، غیر از تو هیچ‌كس را نداریم، ما را برای اجرای فرامین و قوانین خود یاری فرما.
خداوندا از تو می‌خواهم تا هرچه زودتر شهادت را نصیبم فرمایی.

پژوهشگر: محمد حسن روزی طلب

منبع : مرکز اسناد انقلاب اسلامی