طبس ، استان خراسان

شهر طبس در میان كویر قرار گرفته است. در گذشته، اكثر راه‌های كویری به این شهر منتهی می‌شدند و به همین مناسبت، این شهر به نام دروازه خراسان نیز معروف شده بود. این شهر در زمان خلافت عثمان توسط اعراب مسلمان فتح گردید. در نیمه دوم قرن پنجم هجری، طبس به تصرف پیروان مذهب اسماعیلیه درآمد. در زمان حكومت سلجوقیان، سلطان سنجر به قلاع اسماعیلیه حمله كرد و در نتیجه این یورش،‌ در این شهر خرابی بسیار به بار آمد. بعد از چندین بار حمله به فرقه اسماعیلیه، عاقبت سلطان‌‌سنجر از درِ صلح با اسماعیلیان درآمد؛ با این شرط كه آن‌ها از بنا كردن قلاع خودداری كنند. در دوره شاه‌عباس اول، این شهر به تصرف عبدالمؤمن‌خان ازبك درآمد و ازبكان آنجا را ویران ساختند. آثار به جا مانده در این شهر، عمدتاً به قرون پنجم و نهم هجری تعلق داشته‌اند كه در زلزله سال 1257 بكلی نابود شدند.
طبس امروزی به رغم ویرانی‌های تاریخی و بلایای طبیعی - زلزله و سیل - از رونق و زیبایی ویژه‌ای برخوردار است.