ارومیه شهر کتابخوان‌ها

طرح پژوهشی فعالیت و مصرف كالاهای فرهنگی در ارومیه توسط دفتر طرح‌های ملی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در میان ۵۰۳ خانوار این شهر با استفاده از شیوه نمونه‌گیری دو مرحله‌ای برگزار شد. در مرحله اول از ۳۹۳۹ بلوك، تعداد ۱۲۷ بلوك با احتمال متناسب با حجم خوشه(p.p.s) انتخاب و در مرحله دوم، در هر بلوك ۴ خانواده به صورت تصادفی ساده با مجموع جمعیت ۲۱۸۸ نفر از افراد ۶ سال و بالاتر انتخاب شده است. نمونه‌گیری بلوك‌ها براساس اطلاعات سرشماری سال ۷۵ مركز آمار و نمونه‌گیری درون بلوك در محل و براساس فهرست تهیه شده از پلاك منازل انجام شده است. این پژوهش در ۱۸ فصل، ویژگی‌های نمونه، زمان فراغت ایام هفته، كتاب و كتاب‌خوانی، روزنامه و مجله خوانی، استفاده از رادیو، تلویزیون، ویدئو، ضبط‌صوت، رفتن به سینما وتئاتر، فعالیت‌های مذهبی، فعالیت‌های اجتماعی، هنری و دستی، گردش و تفریح، مسافرت، ورزش، بازی، تسهیلات فرهنگی و تقاضای فرهنگی را به عنوان شاخص‌های مصرف و تقاضای فرهنگی مورد بررسی قرار داده است.
●ویژگی‌های فردی: جمعیت نمونه از لحاظ سنی به ۶ گروه تقسیم شده است. ۹‌‌‌/‌‌‌۱۴ درصد در گروه سنی ۱۱ -۶ ساله، ۲۴ درصد ۱۸-۱۲ ساله، ۱۵ درصد ۲۵-۱۹ ساله، ۵‌‌/‌‌۲۳ درصد ۴۰ -۲۶ ساله، ۸‌‌/‌‌‌۱۸ درصد ۶۴ -۴۱ ساله و ۸‌‌/‌‌۳ درصد بالای ۶۴ سال قرار دارند.
۳‌‌‌/‌‌‌۵۱ درصد افراد مورد بررسی مرد و ۷‌‌‌/‌‌‌‌۴۸ درصد زن هستند. همچنین ۳‌‌/‌‌‌۴۵ درصد جمعیت نمونه دارای همسر، ۹‌‌/‌‌۳ درصد بدون همسر (بر اثر فوت یا طلاق) و ۹‌‌/‌‌۵۰ درصد مجرد هستند. ۵‌‌/‌‌‌۸۱ درصد جمعیت نمونه شیعه و ۳‌‌/‌‌۱۷ درصد سنی و ۲‌‌/‌‌۱ درصد پیرو سایر ادیان هستند.
در جمعیت خانواده‌های نمونه. ۴‌‌/‌‌۱۷ درصد در مناطق پایین شهر، ۷‌‌‌/‌‌‌۳۴ درصد در مناطق متوسط رو به پایین، ۹‌‌/‌‌‌۲۵ درصد متوسط رو به بالا و ۵‌‌/‌‌‌‌۸ درصد جزء مناطق بالای شهر محسوب می‌شوند.
۹‌‌‌/‌‌‌۲۶ درصد جمعیت نمونه برمبنای شغل، ۹‌‌‌/‌‌۳ درصد بیكار جویای كار، ۳۶ درصد محصل یا دانشجو، ۱‌‌‌/‌‌‌۲۷ درصد خانه‌دار، ۷‌‌‌/‌‌۳ درصد دارای درآمد بدون كار، ۱ درصد سرباز و ۵‌‌/‌‌‌۱‌ درصد فعالیتی غیر از موارد ذكر شده دارند.
▪زمان فراغت: زمان فراغت افراد در روزهای معمول هفته بین ۱ تا ۱۸ ساعت در نوسان و متوسط آن حدود ۴ ساعت است. ۶‌‌‌/‌‌‌۱۲ درصد افراد ۱ ساعت، ۵‌‌‌/‌‌‌۲۵ درصد ۲ ساعت، ۵‌‌‌/‌‌‌۱۷ درصد ۳ ساعت، ۴‌‌/‌‌۱۴ درصد ۴ ساعت، ۴‌‌/‌‌۱۰ درصد ۵ ساعت، ۳‌‌‌/‌‌‌۷ درصد ۶ ساعت، ۱‌‌‌/‌‌‌۷ درصد ۷ تا ۹ ساعت و ۱‌‌/‌‌‌۵ درصد بیش از ۹ ساعت است.
در فصل كتاب و كتابخوانی در پاسخ به این سئوال كه <از اعضای خانواده شما كسی مطالعه هم می‌كند؟> ۵‌‌/‌‌۸۲ درصد خانواده‌ها پاسخ مثبت و ۵‌‌/‌‌۱۷ درصد پاسخ منفی داده‌اند. در ۶‌‌/‌‌۷۰ درصد خانواده‌هایی كه اهل مطالعه بوده‌اند كتاب درسی و در ۶‌‌/‌‌۸۴ درصد كتاب غیر درسی مطالعه می‌شود. در پاسخ به این كه جمعیت مورد مطالعه از چه نوع كتاب‌های غیر درسی استفاده می‌كنند، رمان و داستان با ۵‌‌/‌‌۱۷ درصد بالاترین نسبت خواننده را دارد. در مرتبه بعد باید از كتب شعر و ادب، دین و كمك درسی یاد كرد. در مرتبه سوم كتب كودك و نوجوان و تاریخی قرار دارد با ۸‌‌/‌‌۱۱ و ۹‌‌/‌‌۶ درصد. در زمینه متوسط كتابخوانی در هفته، ۴‌‌/‌‌۱۱ درصد جمعیت با سواد در هفته نیم ساعت، ۶‌‌/‌‌۱۰ درصد حدود یك ساعت، ۸‌‌/‌‌۷ درصد دو ساعت، ۴‌‌‌/‌‌‌۱۷ درصد بیش از دو ساعت مطالعه می‌كنند.
در جمعیت اهل مطالعه نسبت‌ها به این نحو است: ۲‌‌‌/‌‌‌۲۲ درصد نیم ساعت، ۷‌‌‌/‌‌۲۰ درصد یك ساعت، ۲‌‌/‌‌‌۱۵ درصد دو ساعت و ۳۴ درصد بیش از دو ساعت. در صورتی كه مقوله بیش از دو ساعت را ۵‌‌/‌‌۲ ساعت در نظر بگیریم و مدت را به دقیقه محاسبه كنیم، متوسط زمان مطالعه در جمعیت اهل مطالعه در هفته ۸۸ دقیقه و در هفته گذشته ۷۲ دقیقه است.
اگر عدم مطالعه ۹‌‌/‌‌۴۰ درصد جمعیت باسواد را هم صفر به حساب آوریم، متوسط زمان مطالعه در هفته برای جمعیت باسواد ۴۵ دقیقه و در هفته گذشته ۳۷ دقیقه خواهد بود.
در سئوالی دیگر از تعداد كتاب‌های موجود در منزل پرسش شده است: <غیر از كتاب درسی، تعداد كتاب‌های موجود در منزل چندتاست؟> در ۲۱۵ درصد منازل جمعیت نمونه هیچ كتاب غیر درسی موجود نیست. در ۱‌‌/‌‌۲۴ درصد منازل ۱ تا ۵ جلد، ۳‌‌/‌‌۱۴ درصد ۶ تا ۱۰ جلد، ۷‌‌/‌‌‌۱۵ درصد ۱۱ تا ۲۰ جلد، ۱‌‌/‌‌۱۲ درصد ۲۱ تا ۵۰جلد و ۳‌‌/‌‌۱۲ درصد بیش از ۵۰ جلد كتاب موجود است. میانگین تعداد كتاب در ۵۰۳ خانواده مورد بررسی ۴۳ جلد است.
در جهت ارزیابی پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده و كتاب‌خوانی، مجموعه نتایج حاكی از آن است كه با افزایش ارزش منطقه سكونت، منزلت شغلی و بهبود وضع اقتصادی، میزان بهره‌مندی خانواده از سرمایه فرهنگی كتاب افزایش می‌یابد.
مطالعه روزنامه و مجله در خانواده: در پرسشنامه از مطالعه روزنامه و مجله توسط اعضای خانواده پرسش شده است: <از اعضای خانواده شما كسی روزنامه و مجله می‌خواند؟> پاسخ ۴‌‌/‌‌۶۲ درصد خانواده‌ها به این سئوال مثبت و ۶‌‌/‌‌۳۷ درصد منفی است.
تنوع تعداد نشریاتی كه توسط اعضای خانواده مطالعه می‌شود این گونه است: ۸‌‌/‌‌۲۵ درصد یك نشریه،۳‌‌/‌‌۱۷ درصد ۲ نشریه، ۵‌‌/‌‌۱۰ درصد ۳ نشریه و ۸‌‌/‌‌۷ درصد ۴ تا ۵ نشریه مطالعه می‌كنند. ۶‌‌/‌‌ ۳۷ درصد خانواده‌ها هم هیچ نوع نشریه‌ای مطالعه نمی‌كنند.
۴‌‌/‌‌۹۲ درصد نشریاتی كه خانواده‌ها مطالعه می‌كنند در گستره بین‌المللی و سراسری توزیع می‌شود، ۸‌‌/‌‌۰ درصد محلی و منطقه‌ای آذربایجان غربی و ۸‌‌/‌‌۶ درصد محلی و منطقه‌ای سایر شهرستان‌ها و استان‌ها است. بنابراین می‌توان گفت سهم نشریات محلی در مصرف فرهنگی شهر ارومیه ۸‌‌/‌‌۰ درصد است.
درصد تراكمی نشان می‌دهد سابقه روزنامه خوانی ۶‌‌/‌‌۴۳ درصد خانواده‌ها حداكثر ۵‌‌/‌‌۲ سال است. به عبارت دیگر روی‌آوری آنها به مطالعه روزنامه و مجله از زمان انتخابات دوم خرداد و بعد از آن است كه از یك سو عرصه سیاسی كشور فعال شد و از سوی دیگر موج جدیدی از روزنامه‌‌ها به عرصه مطبوعات وارد شد. شكل‌گیری چنین روندی با نسبت قابل ملاحظه‌ بیش از یك سوم جمعیت مطبوعه خوان جای تأمل دارد و باید آن را گام مهمی در گسترش فرهنگ مطبوعه خوانی به حساب آورد.
در ارتباط با ویژگی‌های فردی و مطالعه، نتایج پژوهش نشان می‌دهد، افراد ۱۹ تا ۴۰ ساله بیشترین استفاده از مطبوعات را دارند. مردان بیشتر از زنان، دانشجویان بیش از سایر گروه‌های فعالیت و افراد دارای همسر بیش از افراد مجرد اهل مطالعه مطبوعات هستند. با افزایش تحصیلات بهره‌مندی از مطبوعات افزایش می‌یابد.
با توجه به نتایج پژوهش می‌توان گفت پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده‌ها با نوع روزنامه مطالعه شده رابطه دارد، روزنامه اطلاعات و روزنامه‌های وابسته به جناح دوم خرداد و مقابل آن، بیشتر توسط اقشار بالای شهر ارومیه خوانده می‌شود كه نشان از حساسیت آنها نسبت به جریانات سیاسی و تقابل‌هایی است كه این دو گروه از روزنامه‌ها آن را نمایندگی می‌كنند.
* در زمینه استفاده از تلویزیون، ۶‌‌/‌‌‌۹۵ درصد خانواده‌ها اظهار داشته‌اند كه در منزل تلویزیون دارند و ۴‌‌/‌‌۴ درصد فاقد تلویزیون هستند. طبق این پژوهش، بیشترین موارد استفاده از تلویزیون (سیما) دیدن سریال، اخبار و فیلم سینمایی است. استفاده بیشتر از این برنامه‌ها را می‌توان از وجهی به سهم بیشتر این برنامه‌ها در سیما و زمان پخش بیشتر آنها نسبت داد.
زمان استفاده از تلویزیون در جمعیت نمونه به این شرح است: ۵‌‌/‌‌‌‌۸ درصد حدود نیم‌ساعت، ۱‌‌/‌‌۱۶ درصد ۱ ساعت، ۱۷ درصد ۲ ساعت، ۵‌‌/‌‌‌‌۵۸ درصد بیش از ۲‌‌ساعت و ۶‌‌/‌‌‌۱ درصد هم از برنامه‌های تلویزیون‌های خارجی استفاده می‌كنند. ایستگاه‌های تلویزیونی مورد استفاده، ایتالیا و تركیه است.
بر اساس پژوهش فوق، با افزایش سن، زمان تماشای تلویزیون كاهش می‌یابد. زنان بیش‌ از مردان، افراد بی‌سواد كمتر از افراد باسواد، محصلان و افراد خانه‌دار بیش از سایر گروه‌های فعال و افراد مجرد بیش از افراد متأهل تلویزیون تماشا می‌كنند.
در فصل رفتن به سینما و تئاتر، ۹‌‌/‌‌۲۴ درصد خانواده‌ها در پاسخ به این سئوال <از اعضای خانواده كسی به سینما می‌رود؟> پاسخ مثبت و ۱‌‌/‌‌‌۷۵ درصد پاسخ منفی داده‌اند، میانگین تماشای فیلم در جمعیت در سال ۴ فیلم است كه در سال گذشته نیز ۴ فیلم بود. سرانه تماشای فیلم در كل جمعیت در سال ۶۱‌‌/‌‌۰ است و در سال گذشته نیز ۶۱‌‌/‌‌۰ فیلم بود.
در طبقه‌بندی نسبت تماشای فیلم، حدود ۴‌‌‌/‌‌۸۲ درصد افراد سینمارو در سال به تماشای ۱ تا ۵ و ۷‌‌/‌‌۱۷ درصد به تماشای بیش از ۵ فیلم می‌روند. برای ۸‌‌/‌‌۲۸ درصد خانواده‌ها فیلم <قرمز> از جمله سه فیلم آخری است كه اعضای آنها به تماشای آن رفته‌اند.
مجموعه نتایج حاكی از آن است كه پایگاه خانواده‌ها در رفتن به سینما مؤثر است. افراد با پایگاه اقتصادی اجتماعی بالاتر، به سینما رفتن بیشتر تمایل دارند.
موضوع فعالیت مذهبی با این پرسش آغاز شد كه <غیر از انجام واجبات دینی یكی از فعالیت‌های معمول اوقات فراغت، انجام اعمال مذهبی مستحب است. در خانواده شما چه نوع فعالیت‌مذهبی انجام می‌شود؟>.در ۶‌‌/‌‌۹۴ درصد خانواده‌های نمونه، حداقل یكی از فعالیت‌های مورد پرسش توسط یك نفر از اعضا انجام می‌شود و در ۲‌/‌‌۴ درصد خانواده‌ها هیچ یك از این نوع فعالیت‌ها انجام نمی‌شود. قابل ذكر است كه از خانواده‌های پیرو سایر ادیان سئوال مربوط به فعالیت مذهبی پرسش نشده و ممكن است بخشی از عدم فعالیت در خانواده‌ها مربوط به آنها باشد.
بیشترین فعالیت كه در خانواده‌ها انجام می‌شود رفتن به مجالس روضه و عزاداری و عیادت از بیماران است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، با افزایش سن متوسط زنان فعالیت مذهبی افزایش می‌یابد، زنان بیشتر از مردان، افراد دارای درآمد بدون كار بیشتر از سایر گروه‌های فعالیت و افراد دارای تحصیلات عالی بیش از سایر گروه‌ها و افراد دارای همسر بیش از افراد مجرد به فعالیت مذهبی می‌پردازند.
در خصوص فعالیت‌ اجتماعی این عنوان‌ها مورد بررسی قرار گرفته است.
۱) مشاركت در انجمن‌ها و تشكل‌ها
۲) میزان و نوع تعامل اجتماعی بین خانواده‌ها (رفت وآمد با اقوام و خویشان، همسایگان، دوستان و آشنایان، همكاران)
۳) برگزاری ‌جشن تولد و دعوت به آن
در صورتی كه مشاركت هر عضو خانواده در فعالیت‌های اجتماعی را به مثابه فعالیت اجتماعی خانواده بحساب آوریم می‌توان گفت از ۶‌‌/‌‌۶۲ درصد خانواده‌های نمونه، حداقل یك نفر در فعالیت‌های اجتماعی مشاركت دارد و از ۴‌‌/‌‌۳۷ درصد خانواده‌ها هیچ فردی در مقولات مورد پرسش مشاركتی ندارد. همچنین از ۷‌‌/‌‌۱۸ درصد خانواده‌ها حداقل یك نفر در بسیج فعالیت دارد. بیشترین نسبت مشاركت مربوط به انجمن خانه و مدرسه با ۳۹ درصد است.
در جهت ارزیابی رابطه مشاركت خانواده در فعالیت‌های اجتماعی و پایگاه اقتصادی - اجتماعی، شاخص‌های ارزش منطقه سكونت، وضع اقتصادی و منزلت شغلی در نظر گرفته شد.
در نسبت انجام فعالیت به صورت كلی، بین مناطق مختلف شهر تفاوت چندانی وجود ندارد. نسبت مذكور برای گروه اقتصادی بالا بیش از دو گروه دیگر و برای گروه منزلتی متوسط بیش از دو گروه دیگر منزلتی است.
با بالا رفتن پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده، نسبت مشاركت در بسیج كاهش و نسبت مشاركت در انجمن‌های خیریه افزایش می‌یابد.
نسبت مشاركت در انجمن خانه و مدرسه برای مناطق مختلف شهر یكسان، برای گروه اقتصادی بالا بیش از دو گروه دیگر و برای گروه منزلتی بالا، كمتر از دو گروه منزلتی دیگر است.
بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد كه با افزایش سن، نسبت مشاركت در انجمن‌های اسلامی كاهش و با افزایش تحصیلات افزایش می‌یابد. مردان بیشتر از زنان، دانشجویان بیش از سایر گروه‌های فعالیت و افراد مجرد بیش از افراد دارای همسر در انجمن‌های اسلامی فعالند.
همچنین با افزایش سن و تحصیلات نسبت فعالیت در انجمن‌های خیریه و صندوق‌های قرض‌الحسنه افزایش می‌یابد. مردان بیش از زنان، افراد دارای درآمد بیش از سایر گروه‌های فعالیت‌، افراد متأهل بیش از افراد مجرد و ترك زبان‌ها بیش از فارس‌ها و كردها در این زمینه فعالند.
مجموع نتایج بررسی‌های پایگاه اقتصادی و اجتماعی و برگزاری جشن تولد نشان می‌دهد، با بالارفتن پایگاه افراد، نسبت برگزاری و دعوت به جشن تولد افزایش می‌یابد.
در فصل فعالیت‌های هنری و دستی سئوال شد <در خانواده شما فعالیت هنری و دستی انجام می‌شود؟> ۲‌‌/‌‌۷۱ درصد خانواده‌ها به این سئوال پاسخ مثبت و ۸‌‌/‌‌۲۸ درصد پاسخ منفی داده‌اند.
در خصوص نوع فعالیت در مقیاس خانواده ۱‌‌/‌‌۲۲ درصد خانواده‌ها ۱، ۷‌‌/‌‌۱۸ درصد ۲، ۳‌‌/‌‌۱۲ درصد ۳، ۸‌‌/‌‌۶ درصد ۴، ۴‌‌/‌‌۴ درصد ۵، ۲ درصد ۶ و ۲‌‌/‌‌۵ درصد خانواده‌ها بیش از ۶ فعالیت انجام می‌شود. بیشترین فعالیت هنری و دستی رایج درخانواده‌ها كاموا بافی و خیاطی است كه جنبه كاربردی آن بر جنبه هنری آن غالب است. كوبلن دوزی و گل‌دوزی در مرتبه دوم اهمیت قرار دارد.
طبق این پژوهش پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده‌ها در انجام فعالیت هنری و تنوع و نوع آن مؤثر است. با افزایش ارزش منطقه‌ای سكونت و بالارفتن رتبه اجتماعی خانواده نسبت انجام نقاشی، كاموا بافی، كوبلن دوزی و قلاب بافی افزایش می‌یابد.
با افزایش ارزش منطقه سكونت نسبت پرداختن به خطاطی و خیاطی افزایش می‌یابد. در مناطق بالای شهر تنوع فعالیت هنری و دستی هم بیشتر است تا مناطق دیگر.
نسبت پرداختن به خطاطی، خیاطی، كاموا بافی و كوبلن دوزی در گروه اقتصادی بالا و نسبت قالی‌بافی در گروه اقتصادی متوسط كمتر از دو گروه دیگر است.
نتایج پژوهش نشان می‌دهد بیشترین نسبت انجام فعالیت با هدف اقتصادی، از آن قالی‌بافی است. بالاترین نسبت انجام فعالیت با هدف یادگیری و انجام تكلیف درسی از آن نقاشی و خطاطی است.
●در فصل گردش و تفریح در خصوص
۱) رفتن به پارك و مراكز تفریحی ۲) گردش در بازار و خیابان ۳) قدم زدن در خیابان ۴) بازدید از نمایشگاه، موزه و جشنواره سئوال شده است.
در ۶‌‌/‌‌۶۴ درصد خانواده‌ها، حداقل یك نفر اهل رفتن به پارك و مراكز تفریحی و ۳۰ درصد خانواده‌ها، اهل بازدید از نمایشگاه، موزه و جشنواره است. در ۳‌‌/‌‌۵۲ درصد خانواده‌ها، حداقل یك نفر اهل گردش در بازار و خیابان و ۱‌‌/‌‌۲۱ درصد اهل قدم زدن در خیابان است.
در جمعیت نمونه، ۵‌‌/‌‌۵۴ درصد افراد اهل رفتن به پارك و مراكز تفریحی، ۷‌‌/‌‌۱۹ درصد اهل بازدید از نمایشگاه و جشنواره، ۱‌‌/‌‌۳۷ درصد اهل گردش در بازار و ۳‌‌/‌‌۱۱ درصد اهل قدم‌زدن در خیابان‌اند.
نتیاج این پژوهش نشان می‌دهد. با بالارفتن رتبه اجتماعی خانواده نسبت بازدید از موزه و نمایشگاه، گردش در بازار و قدم زدن در خیابان افزایش می‌یابد.
گروه سنی بالای ۴۰ سال كمتر از افراد زیر ۴۰ سال، محصلان بیش از سایر گروه‌های فعالیت، زنان و مردان و افراد مجرد و متأهل به یك نسبت، كردها كمتر از دو گروه زبانی دیگر و افراد دارای تحصیلات متوسط بیش از گروه‌های تحصیلی دیگر به پارك و مراكز تفریحی می‌روند.
دانشجویان بیش از سایر گروه‌های فعالیت، افراد بالای ۴۰ سال كمتر از افراد زیر ۴۰ سال و كردها كمتر از دو گروه زبانی دیگر از نمایشگاه و موزه بازدید می‌كنند. با افزایش سطح تحصیلات نسبت بازدید از موزه و نمایشگاه افزایش می‌یابد.
نسبت گردش در بازار و خیابان تا سن ۴۰ سالگی افزایش و بعد از آن كاهش می‌یابد. همچنین با افزایش تحصیلات نسبت مذكور افزایش می‌یابد.
قدم‌زدن در خیابان تا سن ۴۰ سالگی افزایش و بعد از آن رو به كاهش می‌گذارد. افراد دارای درآمد بدون كار كمتر از سایر گروه‌های فعالیت و مردان بیش از زنان به قدم زدن در خیابان می‌پردازند. با افزایش تحصیلات نسبت مذكور افزایش می‌یابد.
در فصل مسافرت، یكی از فعالیت‌های اصلی در تعطیلات سالانه، مسافرت است. ۷‌‌/‌‌۵۲ درصد افراد در پاسخ به این سئوال <در یك سال گذشته اعضای خانواده جهت تفریح، زیارت یا دیدن اقوام به مسافرت رفته‌اند؟> پاسخ مثبت و ۳‌‌/‌‌۴۷ درصد پاسخ منفی داده‌اند.
با بالا رفتن پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده نسبت مسافرت به صورت مطلق و انواع سفر زیارتی،‌ تفریحی و برای دیدن اقوام به بیرون استان افزایش می‌یابد.
نسبت سفر تفریحی و به قصد دیدن اقوام در درون استان، با افزایش ارزش منطقه سكونت و بهبود وضع اقتصادی كاهش و با بالارفتن رتبه اجتماعی افزایش می‌یابد.
●از جمعیت نمونه در مورد استفاده از شش نوع بازی
۱) آتاری، میكرو، سگا و ... ۲) كامپیوتر و كمدور و... ۳) شطرنج ۴) انواع كارت‌های بازی (بزرگسالان) ۵) انواع كارت و اسباب‌بازی كودكان و ۶) تخته نرد پرسش شد.
در سال، ۱‌‌/‌‌۵۴ درصد خانواده‌ها از وسایل بازی مورد اشاره استفاده می‌كنند. در ۵۰ درصد خانواده‌ها ۱، ۶‌‌/‌‌۳۱ درصد ۲، ۲‌‌/‌‌۱۵ درصد ۳ و ۴‌‌/‌‌۳ درصد خانواده بیشتر از ۳ وسیله بازی استفاده می‌شود.
نسبت استفاده از انواع وسیله بازی در خانواده‌ها و جمعیت نمونه نشان می‌دهد بیشترین نسبت استفاده مربوط به شطرنج، آتاری و میكرو است.
میانگین زمان بازی در هفته ۴‌‌/‌‌۲ ساعت در جمعیت اهل بازی و در كل جمعیت ۳۹ دقیقه در هفته است ۹‌‌/‌‌۱۰ درصد خانواده‌ها برای بازی به كلوپ‌ها می‌روند.نتایج حاكی از آن است كه با بالا رفتن پایگاه اقتصادی - اجتماعی خانواده نسبت استفاده از آتاری، میكرو، كامپیوتر و شطرنج افزایش می‌یابد.
نسبت بازی با آتاری، كامپیوتر، شطرنج و كارت و مراجعه به مراكز بازی، برای گروه‌ سنی ۱۲ تا ۱۸ ساله بیش از سایر گروه‌های سنی، مردان بیش از زنان و در‌‌مورد شطرنج و مراجعه به مراكز بازی، افراد دارای تحصیلات متوسط و عالی بیش از سایر گروه‌های تحصیلی، محصلان و در مواردی دانشجویان بیش از سایر گروه‌های فعالیت و افراد مجرد بیش از افراد متأهل است.
مقایسه میانگین فاصله خانواده‌ها در مناطق پنجگانه شهر با یكدیگر و برخورداری مناطق مختلف از تسهیلات فرهنگی نشان می‌دهد با افزایش ارزش منطقه‌ای سكونت فاصله از كتابفروشی و مسجد افزایش می‌یابد. به عبارت دیگر امكان دسترسی خانواده‌ها به این مراكز كمتر می‌شود. فاصله خانواده‌ها در مناطق متوسط شهر به پارك و فضای سبز بیش از سایر مناطق است.
میانگین فاصله خانواده‌هایی كه اهل مطالعه نشریه می‌باشند با دكه مطبوعاتی، ۷۷۲ متر و میانگین فاصله خانواده‌هایی كه اهل مطالعه روزنامه و مجله نیستند ۱۰۹۰ متر است. بنابراین می‌توان گفت افزایش فاصله تا دكه مطبوعاتی با كاهش روزنامه‌خوانی همراه است.
در فصل تقاضای فرهنگی از خانواده‌ها سئوال شد <معمولاً افراد برای زمان فراغت خود فعالیت‌هایی را در نظر دارند كه به علت وجود موانعی چون بی‌پولی، كم حوصلگی، عدم امكانات و نظایر آن نمی‌توانند آن چنان كه می‌خواهند آن را سپری كنند. اعضای خانواده شما دوست دارند وقت آزاد (فراغت) خود را در ایام هفته و روز‌های تعطیل چگونه بگذرانند؟> ۵‌‌/‌‌۶۴ درصد جمعیت نمونه مانع فعالیت مورد علا‌قه خود را بی‌‌پولی، ۶‌‌/‌‌۳۸ درصد نداشتن وسیله، ۱‌‌/‌‌۱۴ درصد كمبود امكانات در جامعه و ۱‌‌/‌‌۱۸ درصد را كم‌حوصلگی ذكر كرده‌اند. ۲‌‌/‌‌۲۲ درصد هم به مواردی غیر از این اشاره كرده‌اند. در این میان بی‌پولی به عنوان مانعی برای سفر زیارتی، زیارت اماكن متبركه، مسافرت، رفتن به كلاس تقویتی و مسافرت ذكر شده است. براساس این پژوهش می‌توان گفت خانواده‌های با پایگاه بالاتر اقتصادی - اجتماعی انتظار بیشتری از دولت برای فراهم نمودن امكانات دارند. در حالی كه اقشار كم‌درآمد و دارای پایگاه پایین بیشتر مشكل خود را بی‌پولی و نداشتن وسیله می‌بینند. در صورتی كه برای این افراد مشكل یادشده مرتفع شود، انتظار می‌رود كه كمبود امكانات به عنوان مانعی برای انتظارات آنها درآید.

منبع : فرهنگ و پژوهش