شنبه, ۱۵ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 4 May, 2024
مجله ویستا


امنیت و مسایل سرزمینی در خلیج‌فارس: جغرافیای سیاسی دریایی


امنیت و مسایل سرزمینی در خلیج‌فارس: جغرافیای سیاسی دریایی
نویسنده : مجتهدزاده - پیروز
مترجم : اجتهادی - امیرمسعود
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۷/۱۶
رده دیویی : ۹۵۵.۷۳۵
قطع : وزیری
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۳۹۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۱۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۶۱-۰۱۴-۴

پژوهش حاضر تحقیقی است در زمینه امنیت و اختلافات سرزمینی و مرزی در خلیج فارس که در آن به دو نکته اصلی بیشتر توجه شده است1 :ـ اختلافات ایران ـ امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه گانه, 2ـ اختلافات قطر ـ بحرین بر سر تعدادی از جزایر و پایاب‌های دریایی ;نویسنده در مورد مبانی تئوریک بحث خود چنین توضیح می‌دهد' :از آن جا که داعیه‌های دال بر مالکیت به هر فضای جغرافیایی عمدتا مبتنی بر مبانی تاریخی مسایل سرزمینی است, در سراسر مباحث این کتاب بررسی تاریخ ظهور کشورهای طرف اختلاف و پیشینه‌های تاریخی تمامی محدوده‌های جغرافیایی خاص در اولویت قرار گرفته است .'کتاب از مقدمه و پنج بخش تشکیل شده است .در مقدمه مباحث تئوریک و کلیات و مفاهیم اصلی بحث مطرح شده که از آن جمله است :اندیشه‌های جهان گرایانه و واقعیت‌های منطقه‌ای, سرزمین و مرز در جغرافیای سیاسی, مفهوم مناطق ژئوپلیتیک, منطقه ژئوپلیتیک خلیج فارس و تکامل مفهوم 'مرز 'در خلیج فارس .بخش اول با عنوان 'خلیج فارس : امنیت و مسایل سرزمینی 'شامل مباحثی است درباره امنیت در خلیج فارس و نقش و اهمیت تنگه هرمز در روابط ایران با کشورهای منطقه .بخش دوم به بحث درباره مبانی تاریخی و جغرافیایی در خلیج فارس اختصاص می‌یابد .در این بخش, ابتدا به پیشینه تاریخی حضور ایرانی‌ها و اعراب در خلیج فارس, ایرانی‌های بومی و ساکنان قرون وسطایی این منطقه, همچنین خلاصه‌ای از تاریخ خلیج فارس از ظهور اسلام تا دوران معاصر اشاره شده, سپس درباره مرزهای دریایی در خلیج فارس میان کشورهای ایران, بحرین, عربستان, قطر, امارات متحده عربی و عمان بحث شده است .بخش سوم به بررسی تاریخچه و چگونگی شکل‌گیری و روند اختلافات سرزمینی و مرزی قطر و بحرین اختصاص یافته و آخرین بخش نیز درباره اختلافات سرزمینی و مرزی ایران و امارات متحده عربی بر سر جزایر تنب کوچک و بزرگ و ابوموسی است .این بخش با مرور پیشینه تاریخی آغاز می‌شود و با ارزیابی تحولات دهه‌ها و سال‌های اخیر, با توجه به سیاست‌های خارجی دو کشور و نقش بیگانگان ادامه می‌یابد, حتی مباحث حقوقی و مکاتبات و حوادث مرتبط با موضوع فروگذار نشده است .کتاب با پنج ضمیمه شامل اسنادی از مکاتبات, توافقنامه و شکایت نامه‌ها, در ارتباط با اختلاف سرزمینی ایران و امارات, همچنین فهرست منابع و فهرست اسامی به پایان می‌رسد .