نقش بو در شفا بخشی

● آروماتراپی برای متروی پاریس
سالها است، متروی ۱۰۰‌ ساله‌ی پاریس آلوده به بوهای متعفن حاصل از قطار‌ها، روزانه ۵ ‌میلیون مسافر، افراد بی‌خانمانی که از مترو به‌عنوان دستشویی استفاده می‌کنند و سیستم تهویه‌ی ناکافی است. به‌سال ۱۹۹۳، فرانسه کوشید تا با Francine، به ‌تجدید هوا و شادابی فضای مترو اقدام نماید، این رایحه حاوی عطر اسطوقدوس (لاواند)، اکالیپتوس و نعنا بود. اما استفاده از فرانسین بیش از آنکه ستایش و تمجید به بارآورد، مایه‌ی شکایت شد، به این‌ترتیب این آمیزه را به‌ کنار گذاشتند و از بوی خوش دیگری به‌نام مادلن استفاده کردند که هم ‌نام یکی از ایستگاه‌های مترو بود.
مشتاقان، مادلن را سنفونی لیمو، نارنج و لاواند و با نشانه‌ای از دسته‌های گل و یادداشت‌های چوبی زیرش همراه رایحه‌ی وانیل و مشک می‌دانستند. سایرین می‌گفتند مادلن بویی شبیه مواد ضد عفونی‌کننده دارد ولی حتی آن دسته از شاکیان قبول داشتند که این بوی مترو بهتر از بوی سوزاندن لاستیک، گندیدگی، عرق آدمی، ادرار و استفراغ خشک شده است. سازنده‌ی این عطر نیز خوشحال بود زیرا مادلن را نه به ‌مقدار کم بلکه با تن می‌فروخت. در نهایت متروی پاریس ماهانه ۳۰۰۰ پوند از این عطر را برای ۳۸۰ ایستگاه خود مورد استفاده قرار می‌دهد.
فلورانس نایتینگل، بنیانگزار پرستاری سکولار مدرن، به‌شدت با تلاش پاریسی‌ها در جهت پوشاندن بو‌های راه‌های زیرزمینی مترو مخالف بود. او در کتاب معروف «یادداشتهای پرستاری» می‌نویسد «هرگز اجازه ندهید کسی به دود و بخور مواد ضد عفونی‌ کننده و مواد دیگر وابسته شود زیرا نکته‌ی آزار ‌دهنده بوی آنها نیست بلکه پاک‌کردن آنها است». یک پزشک معروف روزی گفته است: «آقایان، استفاده از دود و بخور اهمیت اساسی دارد. این دود‌ها آن ‌چنان بوی تعفنی ایجاد می‌کنند که مجبور می‌شوید پنجره‌ها را باز کنید». امیدوارم تمامی مایعات ضد عفونی‌کننده‌ی ساخته شده آنچنان بوی مشمئز ‌کننده‌ی‌ای داشته باشند که مجبور شوید هوای تازه را قبول کنید و این اختراع سودمندی خواهد بود.
● رانندگان خواب‌آلود: رایحه یا حس مشترک
سازندگان خودرو و خبرگان ایمنی فکر کرده‌اند که برای تکان ‌دادن راننده وقتی «سیستم تجسس چرت» حاکی ازآن است که راننده چرت می‌زند یک توده هوای غلیظ تازه با رایحه‌ی نعناع فلفلی یا لیمو و منتول درون فضای خودرو پخش شود.به‌سال ۱۹۹۷، اداره‌ی ملی ایمنی ترافیک بزرگراه (NHTSA) برای تولید این فرآورده ۱/۶ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرد. ایشان ارزیابی کرده بودند که این کار به رانندگان کمک می‌کند تا از بروز ۱/۱میلیون تصادف در سال جلوگیری شود.
اما خبرگان به این مساله توجه کرده‌اند که استفاده از این افشانه‌ی ناگاه در صورت، فرقی نمی‌کند که چقدر معطر و خوب باشد، ممکن‌است سبب ‌شود بعضی رانندگان از جا پریده و انحراف یافته و این حالت به تصادف منجر شود، یعنی حالتی که مغایر طرح این سیستم است. سایرین می‌گویند، بهترین رویکرد عدم تحریک راننده‌ای است که خسته و خواب‌‌آلود است و به رانندگی ادامه می‌دهد، بلکه تشویق راننده در استفاده از حس مشترک، توقف راندن و مقداری استراحت است.
● حرکت به ‌سوی دیجیتال
اگر استفاده از بوی‌ خوش را دوست ندارید، سازمان NHTSA در مغازه‌ها برای‌تان دیجی‌سنتز Digiscents آماده کرده است. شرکت خصوصی دیجی‌سنتز استوارت فایرشتین Stuart Firestein بیولوژیست دانشگاه کلمبیا را جذب کرده است. وی خبره‌ی نوروبیولوژی بویایی است. او و همکارانش مشغول ساخت یک زبان دیجیتال برای ثبت، بازسازی و انتقال رایحه هستند. ایشان در حال آماده‌سازی فروش یک ‌دستگاه محیطی کامپیوتر کوچک به‌نام iSmell هستند.این دستگاه در واقع بو یا رایحه سنتز می‌کند. با این دستگاه می‌توان ترکیبات مختلف شیمیایی را در یک «پالت رایحه» یا کارتریج رایحه فعال کرد که بیش از صد‌ها مورد است و هر یک قوی‌تر از افشانه‌های خوشبو‌کننده‌ی هوا است.
● گند‌ترین بو
برای آن عده که می‌ترسند دیگران را با بوی اخراج باد آزار دهند، کمک در راه است. دانشمندان مرکز طبی امور کهنه سربازان میناپولیس در حال ساخت یک تله‌انداز صدا Tool Traper هستند که حداقل ضمن نشستن این مشکل را تا حدی برطرف می‌کند. این ماشین عجیب و غریب، یک بالشتک است که روی آن را با زغال فعال شده پوشانده‌اند که خواص جاذب سطحی آن مشهور است.این تله‌انداز صدا، به‌گفته‌ی دانشمندان، بوی باد را تا حد تقریباً غیرقابل تشخیص کاهش می‌دهد.
پژوهشگران میناپولیس دریافته‌اند به رغم عقیده‌ی عامه، مردان بیشتر از خانم‌ها بو‌های فجیع تولید نمی‌کنند. در واقع، این یافته‌ها حاکی از مخالف این نکته است، با این وجود حجم باد بیشتری توسط آقایان تولید می‌شود که ممکن است بوی بدتری داشته باشد.
● جنگ ژاپن با بو
طبق سنجش جدید مشخص شده است ۹۰% خانم‌های ژاپنی فکر می‌کنند مردان ژاپنی بوی تعفن می‌دهند و به این جهت خانم‌ها مبارزه‌ای را آغاز کرده‌اند تا این وضع را تغییر دهند. شکایات در این مورد از مترو شروع شد که البته بخش غیر‌قابل اجتناب در زندگی شهری ژاپن است. مسافران مترو‌های ژاپن غالباً به ‌علت ازدحام آن ‌چنان به‌ هم می‌چسبند که مشکل می‌توان بوی بدن را مورد اغماض قرار داد. یک خانم می‌گوید که ضمن ساعات پر ازدحام که مسافران به‌علت عجله باشتاب وارد قطار‌ها می‌شوند، بوی مردان میانسال سبب ناخوشی‌اش می‌شود. بعضی از خانم‌ها آن‌چنان از بوی آقایان متنفرند که در شستن جداگانه‌ی لباس‌های خود تاکید می‌ورزند.
در این مورد از یک راه‌حل کاملاً تکنولوژیک استفاده شده است و پیراهن‌هایی به بازار آمده است که یک ماده‌ی اسرارآمیز در ضمن ساخت پارچه به آن اسپری شده و گفته می‌شود از میزان بوی بدن می‌کاهد یا آن را به‌طور کامل از بین می‌برد.این پیراهن‌ها یکی از اجناس داغ بازار جینزا در حومه‌ی توکیو است. کت و زیر‌ پیراهن‌های بوزدایی شده نیز در بازار موجود است و حتی پس از صد‌بار شستشو باز‌هم موثر هستند.
دکتر شوجی‌ناکامورا از کارخانه‌ی لوازم آرایشی عظیم شیزیدو نیز مسوولیت بار مردان همجنس و بد‌بوی خود را بر‌عهده گرفته‌است. او در این زمینه ماده‌ی ناراحت ‌کننده‌ای به‌نام نوننال Nonenal را شناسایی کرده است که در افراد بالای ۴۰سال، بوی روغن و چربی تولید می‌کند. او پی ‌برده است، در افراد جوان نوننال تولید نمی‌شود. شیزیدو اکنون طیف محصولاتی را به بازار گسیل کرده است که بوی نوننال را از بین می‌برد و شامل بوزدا، شامپو و پودر است و فروش آن بسیار داغ شده‌است.
این پیشرفتها، بخشی از یادگار پرستی بهداشتی است که در سال‌های اخیر در ژاپن بالا گرفته است. در نتیجه، اکنون در ژاپن ماشین‌های حساب اتوماتیکی به‌ بازار آمده است که با گرم‌ کردن، چک‌های بانکی را ضد‌ عفونی می‌کند، عملی که به پول‌شویی معنایی تازه می‌دهد. همچنین دسته‌های دوچرخه، دسته‌ی میکروفون‌ها، ابزار موسیقی، مداد و قلم‌هایی از پلاستیک آنتی‌باکتریال، میکروب‌کش به بازار آمده است. به‌ویژه، خانم‌های جوان می‌گویند نمی‌خواهند به وسایلی دست بزنند که توسط مردان میانسال دستمالی شده (و باز هم این مردان بیچاره) و به این جهت همیشه دستمالی در دست دارند تا عرق باقیمانده از مسافر قبلی را پاک کنند. همچنین خوشبو‌کننده‌ی نفس به بازار آمده است که فروش سرسام‌آوری دارد و چای خاصی که سبب خنثی‌شدن بوی سیر می‌شود. فرآورده‌ی نهایی ممکن است به‌صورت قرص باشد و فرض بر این است که به این ترتیب از درون، تمامی عملکرد‌های بدن را بوزدایی می‌کنند. گفته شده است که به زودی انواع این محصولات برای حیوانات خانگی نیز عرضه خواهد شد.
▪ گوش فرا دادن به عود
▪ بوی خوش نارنج
▪ که سرانجام در ژوئن گل می‌دهد
▪ نسیم ‌وزیده در شب تابستان
▪ خاطره‌ی آستین‌های معطر
▪ کسی در گذشته‌ی دور
▪ لا‌ادری Kokinsh III:۱۳۹
ژاپنی‌ها از مدتها پیش به لباس‌های خود عطر می‌زدند. در اولین کتاب داستانی جهان با نام افسانه‌ی جنجی که در قرن یازدهم ژاپنی توسط خانم لیدی‌مورازاکی‌شیکیبو نوشته شده‌است، اشاراتی به سنن دقیق و پیچیده‌ای دارد که طی آن لباس‌ها را با قرار ‌دادن شبانه در دود کندر در حال سوختن، عطرآگین می‌نمودند. لیدی شوناگون در رساله‌ی خود که در حدود سال ۱۰۰۲ نوشته شده در مشاهدات خود می‌نویسد: «شستن موی سر، آرایش‌کردن و لباس معطر پوشیدن، حتی اگر کسی هم نبیند، خود سبب لذت درونی می‌شود.»
بها دادن ژاپنی‌ها به عود، در دوره‌ی موروماچی (۱۳۳۶تا ۱۵۷۳) رو به افزایش نهاد. شوگون‌آشیکاگایوشی‌مازا، استاد بزرگ هنر‌هایی مانند جشن چای،گل‌آرایی و نوه دراما Noh drama ارزیابی و طبقه‌بندی تمام بخورات مورد استفاده در دربار شاهی را راه‌اندازی کرده است. بازی‌ها و قواعد جشن‌های ارزیابی عود به ‌وجود آمد و تملک عود دارای ارزش اجتماعی زیادی شد.
حدود قرن پانزدهم، خبرگان ژاپنی عود از اصطلاح «گوش فرا دادن به عود» استفاده کردند که حاکی از نوعی زیبایی‌شناسی بود که به تعالی مطلق بو انجامید. ممکن‌است «گوش فرا دادن به عود» از برخی متون بودایی سرچشمه گرفته باشد. در این متون همه‌ چیز در دنیا از جمله کلام بودا دارای شمیم خوش است، با این نقطه ‌نظر، فدائیان بودا، وقتی به کلام بودا گوش فرا می‌دهند، تصور می‌کنند که به عطر خوش بودا گوش فرا می‌دهند و به این ترتیب، این تصور حاصل می‌شود که عود خوش عطر چیزی است که کسی می‌تواند به آن گوش فرا دهد به‌جای آن‌که آن را ببوید.

منبع : هفته نامه پزشکی امروز