ساختمان و عملکرد ناخن

ناخن دریچه ای شفاف به بسترعروقی خون می باشد و درحاشیه طرفی به وسیله چین های نرم طرفی ناخن نگهداری می شود . در ناحیه قدامی ، یك چین پوستی نرم به قسمت بالای ناخن چسبیده است كه به نام چین ابتدایی ناخن نامیده می شود . صفحه ناخن (Nail plate ) ، ساختمانی سفت دارد كه در تمام عمر رشد آن ادامه دارد . چین های طرفی ناخن ، ساختمانی از جنس پوست دارند كه لبه های طرفی ناخن را تشكیل میدهند.
ناخن دارای لایه زایگری است به نام ماتریكس كه عامل تولید مثل سلولی و رشد ناخن می باشد . در روی قسمت ابتدایی صفحه ناخن ناحیه سفیدی دیده می شود به نام "ماهك" یا " لانولا " كه این ناحیه در ناخن شست دست و پا مشخص تر است . بستر ناخن Nail bed) ) نیز بستری عروقی است كه صفحه ناخن بر روی آن قرار می گیرد.
● فیزیولوژی رشد ناخن
بیشتر مطالعات در ناخن انگشتان دست انجام شده است. رشد آن بین ۹/۱ – ۴/۴ میلیمتر در ماه متغیراست . مقدار متوسط رشد نیز ۳ میلیمتر در ماه یا ۱/۰ میلیمتر در روز است . ناخن های انگشتان پا در حدود ۱ میلیمتر در ماه رشد می كنند . مطالعات مختلف نشان داده است كه فصول مختلف و بیماریهای خفیف اثر ناچیزی در رشد ناخن دارند . قد یا وزن فرد روی رشد ناخن تأثیری ندارند. جنس، تأثیر اندكی بعد از بلوغ بر روی رشد ناخن دارد . مردان دارای رشد ناخنی بیشتری تا ۱۹ سالگی هستند . این تفاوت ازاین سن كاهش یافته ولی تا ۶۹ سالگی رشد ناخن در مردان اندكی بیشتر است . ازاین سن به بعد ، رشد ناخن هر دو جنس یكسان می شود . حاملگی باعث افزایش سرعت رشد و سوء تغذیه باعث كاهش آن می شود . بعضی از بیماریهای شدید نیز باعث اختلال در رشد یا ایجاد ناخن می شوند .
اختلال رشد می تواند در بیماریهای شدید مثل" اوریون" و" تیفوید" دیده شود كه خودش را به صورت یك فرورفتگی یا برجستگی عرضی بر روی ناخن نشان می دهد .
● تركیب شیمیایی ناخن
پروتئین عمده ناخن، كراتین است . چربی عمده ناخن نیزكلسترول می باشد و حدود ۱/۰ تا ۱ درصد آن را تشكیل می دهد . مقدار آب آن كمتر از پوست بوده و حدود % ۱۲ – ۷ می باشد .
● محرك های شیمیایی ناخن
ناخنها در اثر غوطه وری طولانی درآب و یا مقادیر زیادی از قلیا یا مواد پاك كننده قوی ، دچار نرمی و تخریب تدریجی می شوند . حلال های آلی و روغن موتور نیز باعث نرم شدگی صفحه ناخن می شود . روغن های معدنی باعث اونیكولیز ( جداشدن ناخن از بستر ) و ضخامت زیر ناخن می گردند .
● عفونت های باكتریایی
عفونت های كنار ناخن ( پارونیكیا ) به وسیله عوامل میكروبی متعدد ایجاد می شود . افراد شاغل در آشپزخانه ، باغبانها و كشاورزان و نوازندگان پیانو مستعد ابتلا به این حالت هستند . این حالت به شكل حاد در قصابها دیده می شود .
● صدمات ناشی از مانیكور
ناخنها بهتر است با صابون و برس تمیز شوند . مانیكور شدید و عقب زدن كوتیكول ناخن و نظافت كنار ناخن با وسایل آلوده ، ممكن است باعث عفونت حاد یا مزمن انساج كنار ناخن شوند .
● ریش ریش شدن كنار ناخن
این مسئله ناشی از شكسته شدن قسمت سطحی پوست است كه می تواند به علت خشك و تر شدن زیاد دستها در حین كار و شستشو باشد و یا به علت ناخن خوردن ایجاد شود. بهتر است از دستكش های كار استفاده شود و توسط كرمهای رطوبتی در اطراف ناخن و پوست آن ، به درمان این حالت پرداخت .

منبع : تبیان