|
آفتاب آمد دليل آفتاب ٭
|
|
|
|
٭ گر دليلت بايد از وى رخ متاب
|
.......................... (مولوى)
|
|
آفتاب از ستاره مستغنى است (طالب آملى)
|
|
|
مقایسه شود با : شمعدان گُل کجا محتاج گلگير طلا است؟
|
|
آفتاب از کدام سمت درآمده است که٭...
|
|
|
رک: عجب عجب که تو را ياد دوستان آمد
|
|
|
|
|
٭ ايرج ميرزا گويد:
|
|
|
|
آفتاب از کدام سمت دميد
|
که تو امروز ياد ما کردي؟
|
|
آفتاب از نور و کوه از سايه کى گردد جدا٭
|
|
|
نظير: سايه از نور کى جدا باشد؟
|
|
|
|
٭ دولت او آفتاب و نور و کوه و سايهاند
|
......................(سلمان ساوجى)
|
|
آفتاب به زردى افتاد تنبل به جلدى افتاد!
|
|
|
رک: هاريسم، واريسم، خواجه به دروازه رسيد، کارم بهجائى نرسيد.
|
|
آفتاب به گِل نتوان اندود (سَمَک عيّار)٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
خورشيد به گل نشايد اندود (نظامى)
|
|
|
- به گِل خورشيد پنهان کى توان کرد (نظامى)
|
|
|
- آفتاب را زير سبد نمىتوان پنهان کرد
|
|
|
- کى به گِل پنهان توان کردن فروغ آفتاب (ابن يمين)
|
|
|
- کى توان اندود خورشيدى به گِل (مولوى)
|
|
|
- به گِل چگونه توان روى آفتاب نهفت (ابن يمين)
|
|
|
- ماهتاب را به گِل نتوان اندود
|
|
|
- پرده بر روى آفتاب نشايد گذاشتن
|
|
|
- خورشيد به گِل نتوان اندود (بختيارنامه)
|
|
|
|
٭ تمثل: |
|
|
|
بخنديد آن زمان ديوانه و گفت
|
که نتوانى به گِل خورشيد اندود (عطار)
|
|
آفتاب خانهٔ همسايه گرمتر است
|
|
|
رک: مرغ همسايه غاز مىنمايد
|
|
آفتاب در مُلکش غروب نمىکند
|
|
|
نظير: از حلب تا کاشغر ميدان سلطان سنجر است (معزّى)
|
|
آفتاب را زير سبد نمىتوان پنهان کرد
|
|
|
رک: آفتاب را به گِل نتوان اندود
|
|
آفتاب زمستان آدم را گرم نمىکند
|
|
آفتابِ زير ابر نمىماند
|
|
|
نظير: ماه زير ابر پنهان نمىماند
|
|
آفتابِ سر ديوار است (يا: آفتاب لب بام است)
|
|
|
نظير:
|
|
|
پايش لب گور است
|
|
|
- بوى حلوايش مىآيد
|
|
|
- بوى الرّحمن گرفته است
|
|
|
- رفتنى است
|
|
|
- يک پايش اين دنياست يک پايش آن دنيا
|
|
|
- پيمانهاش پر شده است
|
|
|
- ريشش سربالا رفته است
|
|
|
- آفتابش به زردى رسيده است
|
|
آفتاب که برآيد چراغ فرو رود
|
|
|
رک: آفتاب که درآمد ستاره نمىماند
|
|
آفتاب که درآمد ستاره نمىماند
|
|
|
نظير: |
|
|
آفتاب که برآيد چراغ فرو رود
|
|
|
- چون درآمد جبرئيل آنگه برون شد اهرمن (سنائى)
|
|
|
- با وجودِ آفتاب اختر فناست (مولوى)
|
|
|
- در جلوهٔ خورشيد چه حاجت به چراغ است (صائب)
|
|
آفتاب که رفت شب پره بيرون مىآيد
|
|
|
نظير: ديو چو بيرون رود فرشته درآيد
|
|
آفتابه اگر از طلا هم باشد باز جايش توى خلاست
|
|
|
نظير: خر از جُلِّ اطلس بپوشد خر است (سعدى)
|
|
|
رک: پالان ترمه خر را عوض نمىکند
|
|
ْآفتاب لب بام است
|
|
|
رک: آفتاب سر ديوار است
|
|
آفتابه خرج لحيم است
|
|
|
خرج زائد بر اصل است
|
|
آفتابه داده و لولهين گرفته است
|
|
|
رک: سگ داده و سگتوله گرفته است
|
|
آفتابهدار براى آدم بىپول آفتابهٔ سوراخدار آب مىکند
|
|
|
رک: واى بر آن کو درم ندارد و دينار
|
|
آفتابهٔ زن نشيمنگاه مرد را پاک نمىکند
|
|
|
رک: مال زن، خارِ تن
|
|
آفتابه لگن هفت دست، شام و ناهار هيچي!
|
|
|
نظير: |
|
|
يک قاب و صد بشقاب! يک کاسه کاچى و صد تا سُرناچي!
|
|
|
- يک گز مطبخ، صد گز طويله!
|
|
|
- صاحبمنصب يک فوج، تا بين هيچي!
|
|
|
- سکينه از عمه گُندهتر!
|
|
آفتابه و لولهين هر دو يک کار مىکند اما قيمت هر يک در گرو گذاشتن معلوم مىشود
|
|
|
نظير:
|
|
|
لولهين کار آفتابه را مىکند اما وقت گرو گذاشتن قيمتش معلوم مىشود
|
|
|
- سفال از طاس زر کم نيست در کار |
ولى گلهِ گرو گردد پديدار (ناصر خسرو) |
|
|
- لولهين است و آفتابه يکى |
در گرو فرقشان شود پيدا (اخگر) |
|
آفتاب جان من است عقل و دل و هوش من٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
بلاى من آمد همه دانش من (ابوالعلاء)
|
|
|
- اختر ما را فروغ شعلهٔ ادراک سوخت (صائب)
|
|
|
- آن را که عقل بيش غم روزگار بيش (انسى شاملو)
|
|
|
- هوش است که سرمايهٔ صد دردسر است (طالب آملى)
|
|
|
- هر کجا عقل هست شادى نيست (ابن يمين)
|
|
|
- رک: هر که فهميد مُرد، هر که نفهميد برد
|
|
|
|
٭ کاش گشاده نبود چشم من و گوش من
|
|
|
|
......................(شيخالرئيس افسر)
|
|
آفت چوبه مال رسد شکر کن تا به تن نرسد و چون به تن رسد شکر کن تا به جان نرسد (مرزباننامه)
|
|
آفت رسيده را غم باج و خراج نيست (نظيرى)
|
|
|
ُنظير:
|
|
|
خراج از خراب نخواهند
|
|
|
- خراب را خراج نباشد
|
|
|
- خرمن سوخته را از برق چه هراس
|
|
|
- از ده ويران که ستاند خراج؟ (نظامى)
|