تا(۴)

	تا کى برى عذاب و کنى ريش را خضاب؟
		رک: نتوان يافت جوانى به خضاب
	تا گرم بوَد تنور نان بايد بست (يحيى اصفهان)
		رک: تا تنور گرم است نان بايد پخت.
	تا گشنه‌اى غمگينى، تا سير ميشى سنگينى (عامیانه).
	تا گفته‌اى غلام توام مى‌فروشنَت!
		رک: هر که خر شد سوارش مى‌شوند
	تا گفتى دِنگى برمى‌دارد لِنگي! (عامیانه).
		صورت ديگرى است از: 'تا نگوئى دِنگى برنمى‌دارد لنگي' رجوع به همين مَثَل شود
	تا گفتى 'ف' مى‌داند فرحزاد است
		رک: ناگفته مى‌داند و ننوشته مى‌خواند
	تا گوساله گاو شود دلِ صاحبش آب مى‌شود
		نظير:
		جگرها خون شود تا يک پسر مثل پدر گردد
		- جگرها خون شود تا يک نهالى باروَر گردد
	تا مار راست نشود به سوراخ نرود
		رک: راستى کن که به منزل نرسد کج‌رفتار
	تا مربّى نباشد مربا درست نمى‌شود
		نظير: نخست استاد بايد وانگهى کار
	تا مرد سخن نگفته باشد	عيب و هنرش نهفته باشد (سعدى)
		رک: ابله را در سخن توان شناخت
	تا مرغ پشت ندهد خروس سوارش نمى‌شود
	تا مست نباشى نبرى بار غم يار٭
		نظير: سبک‌تر بَرَد اشتر مست بار (سعدى)
			٭ ..........................	آرى شتر مست کنند بار گران را (سعدى)
	تا مى‌توانى وَرجِهْ، نمى‌توانى فروجِهْ (عامیانه).
		رک: مى‌توانى وَرجِهْ نمى‌توانى فروجِهْ
	تا نباشد چوب‌تر فرمان نگيرد گاو و خر
		رک: از بند گيرد آدمى پند
	تا نباشد چيزکى مردم نگويند چيزها
		نظير:
		هيچ دودى بى‌آتش نيست
		- عاقل سخن خلق به افسانه نگيرد
	تا نبيند رنج و سختى مردکى گردد تمام (ناصرخسرو)
	تا نپرسندت مگو از هيچ بابا ٭
		نظير:
		سخن تا نپرسند لب بسته‌دار (فردوسى)
		- تات نپرسند همى باش گنگ (مسعود سعد سلمان)
		- چيزى که نپرسند تو از پيش مگو (سعدى)
			٭ ...............................	تا نخوانندت مرو بر هيچ در (ابن يمين)
	تا نخوانندت مرو از هيچ در
		رک: ناخوانده به خانهٔ خدا نتوان رفت
	تا ندانى که سخن عين صواب است مگوى
		نظير:
		نظير:تا نيک ندانى که سخن عين صواب است	بايد که به گفتن دهن از هم نگشائى (سعدى)
	تا نديده‌اى پاک است
		رک: اعمال مؤمن را بايد حمل به صحت کرد
	تا نسوزد، برنيايد بويِ عود
		نظير:
		تا در آتش ننهى، بوى نيايد ز عيبر (سعدى)
		- عطر از خود آنگهى آيد که بر آذر نهيم (سنائى)
		- تا گل نسوزد گلاب بيرون نمى‌آيد
		- چنگ را تا نزنند نغمهٔ طرب برنيارد
		- بانگ کوس از ضربت است و بوى خود از آذر است
		- قول مطبوع از درون سوزناک آيد که عود	چون همى سوزد جهان از بوى معطّر مى‌شود
		- بال چون بر هم خورد پرواز پيدا مى‌شود (بيدل)
	تا نشوى پير ندانى که چيست٭
		نظير:
		تا نشوى همسالَم، خبر نمى‌شوى از حالم
		- روز پيرى پادشاهى هم ندارد لذتى
		رک: پيرى، الهى بميري!
			٭ فارغى از قدر جوانى که چيست	.......................... (سعدى)
	تا نشوى همسالَم، خبر نمى‌شوى از حالم
		رک: تا نشوى پير ندانى که چيست
	تا نعمتى را نخورى شکرش را به‌جاى مياور
	تا نفس هست اميد هست٭
		نظير: آدم به اميد زنده است
			٭ يا: تا جان هست اميد هست
	تا نقدى ندهى بضاعتى نبرى (سعدى)
		رک: تا پول ندهى آش نخورى
	تا نقش تو آيه خوش بخندى، تا نقش من آيه قرقطينا؟ (عامیانه).
		نظير: در نقش خودت چه خوش پسندى، در نقش حقير قرقطينا؟
	تا نگريد ابر کى خنند چمن٭
		نظير:
		نخندد زمين تا نگريد هوا (فردوسى)
		- سر سبزيِ درختان حاصل ابرِ گريان است
		- هر کجا آب روان سبز بوَد (مولوى)
		- گريه بر هر دودمان دواست	چشم گريان چشمهٔ فيض خداست (مولوى)
			٭ .............................	تا نگريد طفل کى نوشد لبن (مولوى)
	تا نگريد طفل کى نوشد لبن٭
		نظير:
		کودک شيرخواره تا نگريست	مادر او را به مهر شير نداد (ابو سليک گرگانى)
		- تا نگريد طفلک حلوا فروش	ديگ بخشايش کجا آيد به جوش (مولوى)
		- شتر که که علف مى‌خواهد گردن دراز مى‌کند.
			٭ تا نگريد ابر کى خندد چمن	........................... (مولوى)
	تا نگوئى دِنگى برنمى‌دارد لِنگى (عامیانه).
		رک: خر تنبل معطّل چُش است
	تا نميرد يکى به ناکامى	دگرى شادکام کى گردد؟ (سعدى)
		رک: زيان کسان سود ديگر کس است
	تا نهان تر است بايد راست کرد
		رک: نهال را تا تر است راست بايد کرد
	تا نيست غيبتى نبوَد لذّت حضور٭
		از دست غيبت تو شکايت نمى‌کنم	................................... (حافظ)
	تاوان نصفه مى‌رسد
	تا وقتى زنده بودم کاه و جواَم ندادى، حالا که مرده‌ام توبره بر سرم نهادى؟
		رک: تا زنده بودم آبم ندادى، حالا که مُرده‌ام گلاب بر مزارم نهادى؟
	تا هستم به ريشت بستم (= بسته‌ام)! (عامیانه).
		نظير:
		گر کَنى گوش و گر بُرى دُمبم	بنده از جاى خود نمى‌جنبم
		- رستن از يارِ بد بوَد دشوار	در ببندى درآيد از ديوار (جامى)
	تا هيزم برجاست آتش نمى‌ميرد
		نظير: تا روغن برجاست چراغ نمى‌ميرد
	تا يار که ‌را خواهد و ميلش به که باشد٭
		رک: تا بخت که‌ را خواهد و ميلش به که باشد
			٭ خلقى است همه بر درِ امّيد نشسته	.....................(سلمان ساوجى)
	تا يار يار است يارش باش، آزار که شد خارش باش
		توصيه‌اى است که زنان بر سبيل نصيحت و راهنمائى يا در بيان قواعد شوهردارى به يکديگر کنند
	تا يک گوسفند از جوى پريد همه مى‌جهند
		نظير: يک بُز که از جوى جست گلّه مى‌جهد
	تأخير را فتنه‌ها در قفاست٭
		نظير:
		فى‌التأخير آفات
		- چه آفت‌هاست در تأخير و طالب را زيان دارد (حافظ)
			٭ تعلّل به‌کار جهان کى رواست	که ................ (کاشف شيرازى)
	تأديب معلم به کسى ننگ ندارد	سيبى که سهيلش نزند رنگ ندارد(وحيد قزوينى)٭
		رک: سيلى معلم نبوَد از آزار
			٭ مصراع دوم اين بيت در اصل چنين بوه است: 'تيغى که به صيقل زده شد زنگ ندارد‌'