اسپوروتریكوز ـ sporotrichosis

اسپوروتریكوز عبارت‌ است‌ از یك‌ بیماری‌ قارچی‌ عفونی‌ كه‌ باعث‌ ایجاد زخم‌ و آبسه‌ در پوست‌، غدد لنفاوی‌ و عروق‌ لنفاوی‌ می‌گردد. مزرعه‌داران‌ و باغداران‌ به‌ ویژه‌ افرادی‌ كه‌ با گل‌سرخ‌، خزه‌ مردابی‌ و یا زرشك‌ سر و كار دارند، بیشتر آلوده‌ می‌شوند. اسپوروتریكوز سرایت‌ فرد به‌ فرد ندارد. در بزرگسالان‌ از هر دو جنس‌ ایجاد می‌شود ولی‌ در مردان‌ شایع‌تر است‌.

ـ علایم‌ شایع‌:

۱. ندول‌های‌ تیره‌ای‌ در امتداد عروق‌ لنفاوی‌ تخلیه‌كننده‌ ناحیه‌ ظاهر می‌شود.

۲. اگر قارچ‌ عامل‌ ایجادكننده‌ به‌ ریه‌ برسد، سرفه‌ همراه‌ با خلط‌ آغاز می‌گردد (نادر).

۳. برخلاف‌ سایر بیماری‌های‌ قارچی‌ كه‌ باعث‌ تب‌، لرز، احساس‌ ناخوشی‌ كلی‌ و بی‌اشتهایی‌ می‌شوند، معمولاً علایم‌ دیگری‌ وجود ندارد.

۴. یك‌ ندول‌ كوچك‌، قابل‌ حركت‌ و غیرحساس‌ به‌ درد در زیر پوست‌ انگشتان‌ ظاهر می‌شود. ندول‌ به‌ آهستگی‌ بزرگ‌ شده‌، صورتی‌ و زخمی‌ می‌گردد.

ـ علل‌ بیماری:

عفونت‌ با قارچی‌ به‌ نام‌ اسپوروتریكوز‌ شنكی‌ كه‌ در خاك‌، خزه‌ مردابی‌، علف‌های‌ هرزه‌ و سبزیجات‌ آلی‌ در حال‌ فساد زندگی‌ می‌كند.

ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:

۱. سابقه‌ طبی‌ ساركوئیدوز یا سل‌

۲. سركوب‌ ایمنی‌ ناشی‌ از بیماری‌ یا داروها

۳. شغل‌هایی‌ كه‌ با گیاهان‌ و خاك‌ سر و كار دارند مثل‌ كشاورزی‌ و پرورش‌ گل‌

ـ پیشگیری‌:

در هنگام‌ كار با خاك‌، دستكش‌ بپوشید.

ـ عواقب‌ مورد انتظار:

معمولاً با درمان‌ در عرض‌ 2-1 ماه‌ پس‌ از بهبود ضایعات‌ قابل‌ علاج‌ است‌ ولی‌ ممكن‌ است‌ بهبودی‌ 7-6 ماه‌ طول‌ بكشد. میزان‌ كشندگی‌ در صورت‌ گسترش‌ عفونت‌ در بدن‌، بالا است‌.

ـ عوارض‌ احتمالی‌:

گسترش‌ قارچ‌ در بدن‌ كه‌ باعث‌ عفونت‌ سرتاسر و تهدیدكننده‌ زندگی‌ می‌گردد (نادر).

ـ درمان‌:

۱. روزانه‌ خود را وزن‌ و آن‌ را ثبت‌ كنید.

۲. گرم‌ كردن‌ می‌تواند به‌ كاهش‌ درد كمك‌ كند.

۳. از آنجا كه‌ اسپوروتریكوز مسری‌ نیست‌، لازم‌ نیست‌ شخص‌ قرنطینه‌ شود.

۴. ضایعات‌ را با بانداژهای‌ شل‌ بپوشانید تا از عفونت‌ ثانویه‌ با باكتری‌ها جلوگیری‌ كنید.

۵. ممكن‌ است‌ بتوان‌ در منزل‌ با دارو درمان‌ كرد.

۶. در صورت‌ بروز عوارض‌، بستری‌ شوید. ممكن‌ است‌ برای‌ بیماران‌ مبتلا به‌ بیماری‌ استخوان‌ و مفاصل‌ یا ضایعات‌ ریوی‌، جراحی‌ توصیه‌ گردد.

۷. آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ كشت‌ آزمایشگاهی‌ چرك‌ حاصل‌ از ضایعات‌ باشند. آزمون‌ پوستی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. ممكن‌ است‌ برای‌ رد سایر اختلالات‌ از جمله‌ سل‌، ساركوئیدوز، استئومیلیت‌ باكتریایی‌ و نئوپلازی‌، آزمون‌های‌ دیگری‌ انجام‌ گیرند.

ـ داروها:

۱. داروهای‌ ضد قارچ‌ مثل‌ فلوكونازول‌ یا ایتراكونازول‌

۲. محلول‌ اشباع‌ شده‌ یدید پتاسیم‌. آن‌ را در آب‌، آب‌ میوه‌ یا سایر نوشیدنی‌ها رقیق‌ كند و هر روز 3 بار بعد از غذا مصرف‌ كنید. برای‌ جلوگیری‌ از تغییر رنگ‌ دندان‌ها آن‌ را با نی‌ بنوشید.

ـ فعالیت‌:

محدودیتی‌ لازم‌ نیست‌ مگر این‌ كه‌ علایم‌ عفونت‌ منتشر ایجاد گردد.

ـ رژیم‌ غذائی‌:

رژیم‌ غذایی‌ خاصی‌ ندارد.

ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:

۱. كاهش‌ وزن‌ غیرقابل‌ توجیه‌

۲. تب‌ 3/38 درجه‌ سانتیگراد با دماسنج‌ دهانی‌

۳. اگر دچار علایم‌ جدید و غیر قابل‌ توجیه‌ شده‌اید.

۴. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ اسپوروتریكوز را داشته‌ باشید.

۵. داروهای‌ ضد قارچ‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارضی‌ جانبی‌ مثل‌ بثور پوستی‌، تحریك‌ زبان‌ و دهان‌ و سرفه‌ ایجاد كنند.