جدول جانشینی مواد‌غذائی

برای آن دسته از بیمارانی که از رژیم‌های غذائی مخصوص استفاده می‌کنند یعنی علاوه بر نوع مواد خوراکی مقدار مصرف هر گروه از این مواد را نیز در طول بیست و چهار ساعت باید برای آنها حساب شده باشد جداول جانشینی مواد غذائی پیش بینی شده باشد. برنامه‌ریزی غذائی با این روش بسیار آسان است و برای محاسبه ارزش غذائی رژیم بیماران نیاز به ترازو و جداول ترکیبات غذائی نمی‌باشد این روش را می‌توان به افرادی که لازم است به مدت طولانی از برنامه رژیم‌های غذائی حساب شده استفاده نمایند آموزش داد.

جداول جانشینی مواد غذائی شامل 6 جدول خوراکی و یک جدول معرفی ارزش غذائی مواد خوراکی 6 گانه می‌باشد. در جدول معرفی ارزش غذائی مواد خوراکی 6 گانه واحدی برای مواد خوراکی هر یک از جداول مشخص شده است، ارزش غذائی هر واحد از مواد خوراکی مشخص کننده اندازه یا مقداری از مواد خوراکی است که ارزش یک واحد از گروه خود را دارا باشد برای مثال یک واحد میوه، مقدار میوه‌ای است که حاوی 40 کالری انرژی غذائی باشد حال اگر میوه ما سیب باشد یک واحد شامل یک عدد سیب متوسط با وزن تقریبی 100 گرم است ولی اگر میوه انتخابی ما موز باشد هر واحد آن نصف یک موز متوسط با وزن تقریبی 50 گرم است.

انتخاب مواد خوراکی بر حسب واحد از گروه‌های دیگر مواد خوراکی نیز مشابه مثال بالا می‌باشد.

اگر در برنامه غذائی فردی 3 واحد میوه در شبانه روز تعیین شده باشد، می‌تواند به‌طور مثال سیب متوسط (‌100 گرمی جمعاً 300 گرم سیب) و یا یک عدد سیب متوسط (‌100 گرمی) یک عدد پرتغال متوسط (‌100 گرمی) و یک عدد نارنگی بزرگ (‌100 گرمی) در نظر گرفت.

در صورتی که غذای روزانه فردی از مواد خوراکی همه گروه‌های شش گانه جداول جانشینی مواد غذائی انتخاب شود در روزهای مختلف تنوع کافی داشته باشد، می‌توان مطمئن بود که این فرد دچار کمبود مواد مغذی شامل پروتئین‌ها، ویتامین‌ها، و مواد معدنی نخواهد شد.