گرگ نادان

شاه عباس جنت مکان		تراز و به وردى تکان
ايکى گوزبيرگيرده کان		ايکى گوز بير گيرده کان

روزى از روزها گرگى از زمين‌هاى زير کشت مى‌گذشت؛ گوساله‌اى را ديد. گفت:

- 'گوساله! تو را مى‌خواهم بخورم. '

گوساله گفت: 'من را اين‌طور بخورى که لذتى نمى‌بري.'

گرگ گفت: 'پس چکار کنم؟'

گوساله گفت: 'بگذار بروم کمى ادويه و نمک بياورم بعد مرا بخور.'

گرگ گفت: 'برو بيار.'

گوساله دويد توى طويله و در را بست.' گرگ رفت و رفت تا بزى را ديد. گفت:

- 'اى بز! من مى‌خواهم تو را بخورم.'

بز گفت: 'خوب من که نمى‌گويم مرا نخور. من آمده‌ام بيرون که خوراک تو شوم. بگذار من سه تا بچه دارم بياورم همهٔ ما را بخور.'

گرگ گفت: 'باشد برو اما زود بيا.'

بز رفت توى طويله در را بست و ديگر بيرون نيامد! گرگ رفت و رفت تا به گوسفندى رسيد گفت:

- 'گوسفند! تکان نخور من بايد تو را بخورم. از گرسنگى دارم مى‌ميرم.'

گوسفند گفت: 'مرا همين‌طور بخورى چه فايده‌اى دارد؟ اجازه بده کمى مقابل تو بازى و رقص کنم بعد مرا بخور.'

گوسفند اين‌طرف جست، آن‌طرف جست. يک‌دفعه پريد توى طويله و در را بست. گرگ ديد نخير اين هم از دستش رفت. با خودش گفت ديگر هر چه گيرم بيايد مى‌خورم و رحم نمى‌کنم. رفت و رفت تا به يک بچه‌ گاو رسيد. گرگ گفت:

- 'اى بچه ‌گاو! من تو را مى‌خواهم بخورم. تکان نخور که آمدم.'

بچه‌ گاو گفت: 'هيچ عيب ندارد. اما اجازه بده من جلوى تو يک بازي ' آنا ـ مانا' در بياورم بعد مرا بخور.'

گرگ گفت: 'زود باش که خيلى گرسنه هستم.'

بچهٔ گاو، بازى 'آنا ـ مانا' در آورد و دويد و رفت توى طويله در را از پشت بست. گرگ ديد او هم نيامد. رفت و رفت تا به يک قاطر رسيد. گرگ گفت:

- 'قاطر! چند تا از حيوانات رنگم کرده‌اند و نتوانستم آنها را بخورم. تو ديگر نمى‌توانى از دستم در بروي. بيا جلو که مى‌خواهم تو را بخورم.'

قاطر گفت: 'من که نمى‌گويم مرا نخور. اما اجازه بده قبل از اينکه مرا بخورى جلويت من 'شاتير ـ مايتر' بشوم بعد مرا بخور.'

گرگ گفت: 'ياالله زود باش.'

قاطر بازى 'شاتير ـ ماتير' درآورد و دويد رفت توى طويله و در را بست. گرگ ديد او هم نيامد. رفت و رفت تا به يک اسب رسيد. ديگر از گرسنگى داشت مى‌مرد. به اسب گفت:

- 'اى اسب! من بايد تو را بخورم. تکان نخور.'

اسب گفت: 'اگر مرا اين‌طورى بخورى فايده‌اى ندارد. بگذار بروم از پدرم 'قبضى ـ برات (رسيد) ' بياورم بعد مرا بخور.'

اسب هم رفت توى طويله و ديگر برنگشت. گرگ از گرسنگى بى‌حال و بى‌رمق رفت و رفت تا به جلوى لانه‌اش رسيد آن قوت با حال زار خواند:

- 'سن گوردون گووزى

نى نيدون ادوواينا دوزى

يئه قالسون گو ور گوزى

گئت کؤپيا و غلى گوزى!

سن گوردون کئچى

نى‌نيدون ايکينن ـ اوچي

يئه قالسون گورو کئچى

گئت کؤپيا و غلى کئچى

سن گوردون گوئين

نى نيدون اويين ـ مويين

يئه قالسون گورو کوئين

گئت کؤپيا و غلى گوئين

سن گورودون دانا

نى‌نيدون آنا ـ مانا

يئه قالسون گورو دانا

گئت کؤپيا و غلى دانا

سن گوردون قاطير

نى‌نيدون شاطير ـ ماطير

يئه قالسون گورو قاطير

گئت کؤپيا و غلى قاطير

سن گوردون آت

نى‌نيدون قبضى ـ برات

بئه قالسون گورو آت

گئت کؤپيا و غلى آت

ترجمهٔ فارسى:

- تو ديدى بزک

چرا خواستى ادويه با نمک؟

مى‌خوردى مى‌ماند استخوان بزک!

برو پدرسوخته بزک!

- تو ديدى گوساله

چرا خواستى يک با سه؟

مى‌خوردى مى‌ماند استخوان گوساله!

برو پدر سوخته گوساله!

- تو ديدى گوسفند

چرا خواستى بازى گوسفند؟

مى‌خوردى مى‌ماند استخوان گوسفند!

برو پدرسوخته گوسفند!

- تو ديدى بچهٔ گاو

چرا خواستى بازى بچهٔ گاو ؟

مى‌‌خوردى مى‌ماند استخوان بچهٔ گاو!

برو پدرسوخته بچهٔ گاو!

- تو ديدى قاطر

چرا خواستى بازى شاطر ـ ماطر؟

مى‌خوردى مى‌ماند استخوان قاطر!

برو پدرسوخته قاطر

- تو ديدى اسب

چرا خواستى قبض و نصب؟

مى‌خوردى مى‌ماند استخوان اسب!

برو پدر سوخته اسب!

گرگ اين‌ها را خواند و گريه کرد. از آن‌ طرف يک نفر که هيزم جمع مى‌کرد در آمد و گفت:

- آى پدر سوخته گرگ! مى‌گذارى يک نفر مثل من هيزم جمع کند؟'

گرگ گفت: 'پدر سوخته تو هستي. مى‌گذارى يک بدبختى مثل من جلوى خانه‌اش ... بخورد؟'

مردى که هيزم جمع مى‌کرد سنگى برداشت توى سر گرگ کوبيد. گرگ همان جا افتاد و مرد.

- (قصه) گرگ نادان

- گنجينه‌هاى ادب آذربايجان ـ ص ۱۱۸

- حسين داريان

- انتشارات الهام و نشر برگ، چاپ اول ۱۳۶۳

- به نقل از: فرهنگ افسانه‌هاى مردم ايران ـ جلد دوازدهم ـ على‌اشرف درويشيان ـ رضا خندان (مهابادي)، نشر کتاب و فرهنگ، چاپ اول ۱۳۸۲