ایران و بيمارستانهاي دوستدار مادر و کودک

ایران سلامت: طرح بيمارستان‌هاي دوستدار كودك كه سازمان جهاني بهداشت اجراي آن را به همه کشورهاي عضوتوصيه کرده از اوايل دهه 70 در كشور ما آغاز شده است.

اكنون، پس از گذشت بيش از 10 سال، در حالي‌كه اجراي طرح بيمارستان‌هاي دوستدار مادر نيز در دستور کار وزارت بهداشت قرار گرفته است ، كارشناسان در باره رعايت نشدن استانداردهاي مادر و کودک در بيمارستان‌هاي دوستدار كودك ابراز نگراني مي‌كنند.
در بيمارستان دوستدار كودك، تمركز بر استفاده از شير مادر از بدو تولد است در حالي كه در بيمارستان‌هاي دوستدار مادر در کنار ترويج تغذيه با شير مادر ، بر حفظ صيانت و عزت نفس مادر باردار و آسايش او تمرکز مي شود .
اين در حالي است که در حال حاضر بسياري از بيمارستان‌هاي دوستدار كودك، معيارهاي لازم را از نظر دسترسي نداشتن به شير مصنوعي يا پستانك و شيشه شير رعايت نمي‌كنند.
دكتر خليل فريور، متخصص کودکان و عضو هيئت علمي وزارت بهداشت مي گويد: در ارزيابي و رتبه بندي جديد بيمارستان‌ها آمده است که اگر بيمارستاني اين معيارها را رعايت نکند از رتبه بيمارستان كم مي‌شود .
وي مي افزايد : بر اساس اين طرح، همه نوزادان بايد در بيمارستان‌هاي كشور در كنار مادران خود قرار گيرند و هم اتاقي مادر و نوزاد در طول شبانه روز بايد اجرا شود زيرا تماس ممتد پوست نوزاد با پوست مادر در يك ساعت اول تولد، نقش مهمي در تقويت روابط عاطفي مادر و نوزاد، فعاليت رحم و كاهش خونريزي مادر و نيز دماي بالاتر بدن و گريه كمتر نوزاد دارد .
دکتر فريور تاکيد مي کند : اين در حالي است که تحقيقات نشان مي دهد جدايي مادر و نوزاد در بيمارستان، سبب افزايش بروز عفونت ، اسهال و بيماري هاي پوستي مي‌شود.
به گفته وي در بيمارستان‌هاي دوستدار کودک ، دستورالعمل هاي درماني كه به تاييد معاونت آموزشي وزارت بهداشت رسيده است به صورت كتاب در اختيار کارکنان قرار مي‌گيرد و براساس اين دستورالعمل ، در باره مادري كه براي زايمان به بيمارستان مراجعه مي‌كند، برنامه‌ريزي خواهد شد.
دكتر فريور بر اين نكته تاكيد مي‌كند كه معيارهاي درماني و بهداشتي سالي دوبار در بيمارستانها پايش و ارزشيابي مي‌شوند و در صورتي كه رعايت نشوند بيمه‌ها حق ندارند پول كامل را به آن بيمارستان پرداخت كنند.
وي مي‌افزايد: آنچه عملا در بسياري از بيمارستان‌ها مشاهده مي‌شود، وجود شيشه و پستانك در بخش نوزادان بيمارستان‌هاست كه حاكي از رعايت نکردن مهمترين شاخص در بيمارستان‌هاي دوستدار كودك است.
بنابر اين گزارش چندي پيش دكتر لنكراني، وزير بهداشت درمان و آموزش پزشکي نيز با بيان اين ‌كه در دولت جديد تلاش كرده‌ايم مسئله ترويج تغذيه با شير مادر را دوباره زنده كنيم ، ازتشكيل كميته‌هاي استاني براي تشکيل بيمارستانهاي دوستدار کودک در سراسر كشور خبر داده و گفته بود: در حال حاضر 95 درصد بيمارستان‌هاعنوان دوستدار كودك را دارند اما همگي آنها معيارهاي لازم را از نظر دسترسي نداشتن به شير مصنوعي يا پستانك و شيشه شير در بيمارستان رعايت نمي‌كنند و به همين علت در ارزيابي و رتبه بندي جديد بيمارستان‌ها در صورتي كه اين معيارها رعايت نشود از رتبه بيمارستان كم مي‌شود.
وزير بهداشت گفته بود :‌ هم اکنون در كشور ما به طور متوسط مادران در سن هفت ماهگي تا ده ماهگي شيردهي را قطع مي‌كنند و اين امر در افزايش مرگ و مير و بيماري كودكان بسيار موثر است در صورتي که تداوم شيردهي مادران تا دو سالگي از بيماريهاي عفوني و مزمن در کودکان حتي در سنين بالاتر پيشگيري مي کند .
در عين حال در حال حاضر با برنامه دوستدار مادر شدن بيمارستانها نيز به دستور وزارت بهداشت مواجه شده ايم ، در اين باره دكتر چنگيزي رئيس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت نيز از اجراي طرح تاسيس بيمارستان‌هاي دوستدار مادر دريك برنامه 5 ساله در كشور خبر داد و گفت: هدف از اجراي اين طرح تلطيف فضاي زايمان است.
وي با بيان اين‌ كه در سال گذشته، كتاب راهنمايان ارائه خدمات به مادر و کودک در بيمارستان دوستدار مادر به همراه اصول اخلاق پزشکي در اين باره به چاپ رسيده است گفت : در اجراي اين طرح تغييراتي در بيمارستان‌هاي موجود براي زايمان زنان ايجاد مي‌شود و فضاي حدود 30 مترمربع به كلاس‌هاي آمادگي زنان باردار كه مكمل مراقبت‌هاي دوران بارداري است، اختصاص مي‌يابد.
به گفته دکتر چنگيزي در اجراي طرح مزبور مادر از طرف تيم پزشكي غربال مي‌شود و اگر منعي براي زايمان طبيعي نداشته باشد، حق انتخاب براي روشهاي زايمان طبيعي در هشت وضعيت را دارد.
رييس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت افزود : بيمارستان دوستدار مادر نوعي تغيير شيوه ارائه خدمات در بيمارستان‌هاي موجود است كه با هدف ترويج زايمان طبيعي، به طور آزمايشي در 9 بيمارستان كشور اجرا مي‌شود.
دكتر چنگيزي در ادامه گفت: طرح بيمارستان‌هاي دوستدار مادر بر اساس پروتكل‌هاي تخصصي بيمارستاني و نظام استاندارد زايمان تهيه شده و هدف از اجراي آن ترويج زايمان‌هاي طبيعي بدون درد به صورت دارويي و غير دارويي است و با اجراي اين طرح كيفيت خدمات زايمان طبيعي در بيمارستانهاي دولتي ارتقا مي يابد تا مادران واقعا لذت يك زايمان طبيعي و بدون درد را احساس كنند.
وي با بيان اين‌كه با اجراي اين طرح خود مادران مي‌توانند بين سزارين كه يك عمل جراحي است و زايمان طبيعي بدون درد يكي را انتخاب كنند، گفت: زايمان بدون درد با استفاده از شيوه‌هاي علمي و جديد كه به دو صورت دارويي و غيردارويي است ، هنوز به روشي متداول در كشور تبديل نشده است و فقط در برخي بيمارستان‌هاي خصوصي آن هم بدون بهره‌گيري از دستورالعمل هاي استاندارد جديد اجرا مي‌شود.
دكتر چنگيزي با بيان اين‌كه پرهيز از اعمال غير ضروري همچون تنقيه، سوندگذاري، رگ گرفتن و توصيه به تسكين درد زايمان بدون تزريق داروهاي بي‌حس‌كننده و مسكن در برنامه بيمارستانهاي دوستدار مادر گنجانده شده است،‌ اضافه كرد: اصول اجرايي بيمارستان‌هاي دوستدار مادر شامل زايمان طبيعي، توانمندسازي مادر، آزادي عمل و استقلال در انتخاب محيط و شيوه زايمان و مسئوليت‌پذيري است.
وي با تاكيد بر اين‌كه بيمارستان‌هاي دوستدار مادر هنوز اجرايي نشده و در حال حاضر فقط دستورالعمل‌هاي اجرايي آن به متخصصان بيمارستان‌ها ارجاع شده است تا ديدگاههاي خود را اعلام كنند، درباره بيمارستان‌هاي دوستدار كودك نيز افزود: براي ترويج فرهنگ تغذيه نوزادان با شير مادر چهار تعهد داريم .
دکتر چنگيزي اين تعهدات را شامل ايجاد مراكز هماهنگ‌ كننده براي ترويج تغذيه با شير مادر، ايجاد و فعال كردن بيمارستان‌هاي دوستدار كودك، اجراي قوانين حمايتي از زنان شاغل و شيرده و اجراي كامل قانون ملي تغذيه با شير مادر اعلام کرد .