زردی در نوزادان، علل و درمان

یكی از بیماری هایی كه گاهی به طور جدی نوزاد و والدین او را دچار مشكل می كند، زردی است. به طور كلی بیش از 70درصد نوزادان در روزهای اولیه تولد با این بیماری دست به گریبان می شوند كه نشانگر شایع بودن آن در نوزادان است و این آمار در نوزادانی كه پیش از موعد متولد شده اند به حدود 80 درصد می رسد. زردی در كودكان شامل بی رنگ یا زرد شدن پوست بدن و چشم ها می شود. بی رنگی و زردی پوست و چشم در این حالت در نتیجه بالا رفتن میزان ماده زرد رنگی به نام بیلی روبین در خون است و باعث تجمع این ماده در زیر پوست و زرد شدن آن می شود كه اغلب این رنگ پریدگی و زردی تا بالای قفسه سینه ادامه پیدا می كند.
علل بروز زردی:
علت بروز این زردی تجزیه بیشتر گلبول‌های قرمز و تولید ماده‌ای به نام بیلی روبین است. نكته حائز اهمیت آن است كه در نوزادان این ماده به آسانی از سد مغزی - خونی عبور می كند و موجب آسیب سلول‌های مغزی می‌گردد كه در آینده خود را به صورت عقب‌ماندگی ذهنی و معلولیت‌های حركتی و ناشنوایی نشان می‌دهد. بنابراین زردی نوزاد از مواردی است كه باید آن را جدی تلقی كرد و حتما درمان نمود.
زردی معمولا از سر و صورت شروع شده و با افزایش سطح بیلی روبین به سمت اندام‌ها انتشار می‌یابد. زردی چهره نشانه وجود ۵ میلی‌گرم و زردی تا اواسط شكم نشانه ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم و زردی اندام و كف دست و پا نشانه وجود ۲۰ میلی گرم بیلی روبین در دسی‌لیتر خون است.
زردی ناشی از شیر مادر:
زردی در برخی نوزادان ممكن است بر اثر استفاده از شیر مادر باشد. 2 گروه از نوزادان هستند كه با خوردن شیر مادر به زردی مبتلا می شوند. گروه اول بیشتر نوزادان مادرانی هستند كه به طریق سزارین وضع حمل كرده اند و زردی به دلیل كم بودن شیر مادر و در روزهای اولیه تولد ایجاد می شود. در این حالت چنانچه تغذیه با شیر مادر استمرار داشته باشد، رفته رفته شیر مادر بیشتر و كمبود كالری نوزاد جبران می شود و همچنین حركات روده او بهتر شده و زردی از بین می رود، در نوع دوم، زردی نوزاد معمولا از هفته دوم تولد آغاز می شود و علت آن می تواند موادی باشد كه در شیر وجود داشته و باعث غیرفعال كردن آنزیم های كبدی و روده ای نوزاد می شود كه این موضوع مواد صفراوی را باز جذب می كند. درواقع این مشكل به خاطر رشد ناكافی روده و كبد نوزاد رخ می دهد.
در این مورد هم پزشكان توصیه می كنند كه تغذیه نوزاد با شیر مادر را ادامه دهید و چنانچه به علت شدت زردی، نیاز به تعویض خون نوزاد باشد، پزشك توصیه می كند كه حداكثر 48 ساعت شیر مادر را قطع و از شیر خشك یا شیر دوشیده شده برای تغذیه كودك استفاده كنید. البته پس از رفع زردی، مجددا باید تغذیه با شیر مادر را از سر گرفت.
چگونه متوجه زردی نوزادان شویم
زردی در نوزادان از همان روزهای اولیه تولد آغاز می شود. علائم آن معمولا با زردی پوست و گاهی چشم ها بروز می كند. زردی ابتدا تنها صورت را دربرمی گیرد ولی رفته رفته قفسه سینه، ناحیه شكم، پاها و كف پا و اندام های تحتانی را نیز درگیر می كند زردی در نوزادان گاهی باعث خستگی مفرط و سوءتغذیه می شود. نوزادانی كه در 24 ساعت اول پس از تولد دچار این علائم می شوند، باید حتما تحت آزمایش میزان بیلی روبین قرار بگیرند. البته برای احتیاط بهتر است طی 5 روز اول تولد، كودك تحت بررسی قرار گیرد تا از عدم ابتلا به زردی در او مطمئن شوید.
چگونه زردی درمان می شود؟
اگر به نظر می رسد كودكتان مبتلا به زردی شده است، پزشكتان ممكن است تستهایی برای اندازه گیری سطح بیلی روبین خون و لزوم شروع درمان برای او انجام دهد. اگر نوزاد رسیده بدنیا آمده باشد و از سایر جهات سالم باشد، بیشتر پزشكان درمان را تا زمانی كه سطح بیلی روبین خون به بیش از 20 میلی گرم در دسی لیتر برسد شروع نمی كنند. از اوائل دهه 1970 تا كنون زردی با فوتوتراپی درمان می شود، پدیده ای كه در آن نوزادان در معرض نور فلورسنت قرار می گیرند. این نور مولكولهای بیلیروبین اضافی را می شكند و دفع آنها را توسط كبد نوزاد تسهیل می كند. كودك بصورت بدون لباس معمولا برای یك یا دو روز زیر نور قرار می گیرد و چشمانش با یك ماسك محافظ بسته می شود.
اگر سطح بیلی روبین كودكتان نیازی به فوتوتراپی ندارد، می توانید با قرار دادن وی در معرض نور آفتاب در اوائل روز یا بعد از ظهر به او كمك كنید.
اگر كودكتان بیماریهای نادر ناسازگاری گروه خونی داشته باشد و مقدار بیلیروبین به مقادیر خطرناك برسد، ممكن است حتی نیاز به تعویض خون داشته باشد. تست خونی Rh كه در زمان تولد برای تشخیص ناسازگاری Rh انجام داده اید، شما را با دقت زیاد از احتمال وجود ناسازگاری خونی مادر و كودك آگاه می كند. برای پرهیز از این امر آمپول های ضد آنتی بادی D یا روگام به شما تزریق خواهد شد.