تغذیه در بارداری، چند نکته

زنان به هنگام بارداری، برنامه غذایی خود را كمی تغییر میدهند و به نكات آموزشی دوران بارداری و بعد از تولد فرزندشان توجه بیشتری میكنند. تمام تلاش آنها در این دوران خاص، برای داشتن فرزندانی سالم، شاد و باهوش است.
پژوهش های بسیاری نشان داده است كه مصرف روغن ماهی موجب باهوشتر شدن نوزادان و كاهش خطر افسردگی بعد از زایمان میشود. با این حال اخیرا گروهی از دانشمندان و پژوهشگران به این نتیجه رسیدهاند كه مصرف روغن ماهی و روغن سبزیجات در دوران بارداری تضمین چندانی برای باهوشتر شدن كودكان و افزایش مهارتهای یادگیری آنها نیست. بنابراین اگر نتایج تحقیقات به دست آمده كاملا درست باشد، چه باید كرد تا پس از دوران بارداری كودك سالم و باهوشی پا به دنیای واقعی زندگی بگذارد؟
 آیا علم از برخی روشهای افزایش ضریب هوشی جنین حمایت می كند و این روشها را قبول دارد؟
والدین در این دوران سعی دارند با دنبال كردن برخی برنامههای آموزشی خاص دوران بارداری كه بیشتر آنها را علم تصدیق نمیكند، جنین خود را باهوشتر كنند. مثلا برخی زنان در این دوران از طریق هدفون به آهنگهای موتزارت گوش میدهند. از نظر علمی این كار نه تنها موجب افزایش هوش جنین نمیشود، بلكه این صداهای بلند به جنین آسیب نیز میرساند.
 آیا خوردن شكلات در دوران بارداری برای جنین مفید است؟
مصرف شكلات به صورت مداوم باعث میشود تا كودك سرحالتر و آرامتری داشته باشید؛ البته در این كار نباید زیادهروی كرد. زنانی كه در دوران بارداری هفتهای 5- 7 بار شكلات میخورند، 40 درصد كمتر از دیگران در معرض خطر تشنج آبستنی (افزایش فشارخون كه هم برای مادر و هم برای جنین خطرساز است) قرار دارند.
 استفاده از ظروف پلاستیكی در دوران بارداری محدودیتی دارد یا خیر؟
پلاستیكهای خانگی اغلب حاوی مواد شیمیایی بیزفنول A و BPA هستند. مواد شیمیایی موجب اختلال در غدد درونریز میشوند. این مواد حتی به میزان بسیار اندك و ناچیز هم روی رشد جنین اثر میگذارند؛ زیرا بدن با آنها به عنوان یك عامل خارجی و بیگانه برخورد میكند. بنابراین در دوران بارداری به برچسب این مواد پلاستیكی بیشتر توجه كنید؛ زیرا روی برچسب آنها قید شده است كه آیا پلاستیك مورد نظر حاوی BPA هست یا خیر. این دسته از ظروف پلاستیكی را داخل مایكروفر و ماشین ظرفشویی قرار ندهید؛ زیرا حرارت صددرصد BPA را آزاد میكند.
 مصرف الكل در دوران بارداری اكیدا ممنوع
تمام پزشكان در مورد مصرف الكل در طول دوران بارداری هشدار دادهاند. براساس پژوهشها مصرف الكل در دوران بارداری، خصوصا در سه ماه نخست، به جنین آسیبهای جدی وارد می سازد.
 آیا قرار گرفتن در موقعیت های پرتنش برای زنان باردار خطرناك است؟
استرسهای آسیب زا و تهدیدكننده، مثل زندگی در محدوده جنگ و مورد حمله دشمن قرار گرفتن، اثرات منفی روی جنین میگذارد. پژوهشگران دریافته اند كه ارتباط نزدیكی بین استرس مادر و كاهش مهارتهای زبانی نوزاد وجود دارد. هر چه میزان استرس و حوادث استرسزا بیشتر باشد، تواناییهای نوزاد كاهش مییابد و هر چه بزرگتر میشود، مشكلات رفتاری او نیز افزایش مییابد. به همین دلیل زنان باردار باید از میزان استرس های خود بكاهند و اطرافیان نیز او را از قرار گرفتن در محیطهای پر تنش محافظت كنند. اما استرسهای عادی و روزمره برای جنین خطری محسوب نمیشود و حتی میتوان گفت به رشد مغزی آنها كمك هم میكند.
 آیا ورزش كردن مادران به سالمتر و باهوشتر شدن نوزاد كمك میكند؟
ورزش كردن در حد متوسط و طبیعی برای زنان باردار بسیار مفید است. به هنگام انجام برخی حركات بسیار سبك و نرم ورزشی، جنین نیز شروع به حركت میكند. زنانی كه احتمال میدهند نوزادشان به هنگام تولد درشت و سنگین وزن باشد، بهتر است ورزش كردن را فراموش نكنند؛ زیرا احتمال آنكه فرزندشان مغز بزرگتری داشته باشد، بیشتر است. برای آنكه مادر در اثر ورزش كردن دچار كم آبی نشود، لازم است در طول انجام حركات ورزشی و بعد از تمرین مقدار زیادی آب بنوشد.
حدود 20 درصد از زنان در دوران بارداری دچار برخی اختلالات و ناراحتیهای روحی میشوند و حدود 10 درصد در افسردگی حاد به سر میبرند. این مسائل چه تاثیری روی جنین دارد؟
زنان بارداری كه از افسردگی شدید رنج میبرند، بیشتر در معرض خطر زایمان زودرس و به دنیا آوردن كودكان بسیار كم وزن قرار دارند. وضعیت روحی مادر روی رشد مغزی و سیستم عصبی جنین تاثیر میگذارد. كودكی كه از مادر افسرده متولد میشود، حساستر و زودرنجتر است و مشكلات خواب بیشتری دارد.
 یكی از نگرانیهای اصلی زنان باردار این است كه چه كار بكنند و چه كار نكنند و یا چه بخورند و چه نخورند. آنها چگونه میتوانند از شك و تردید نجات یابند و بدانند چه كاری واقعا برای خودشان و فرزندشان مناسب است؟
زنان باید به اندازه كافی مطالعه كرده و با متخصص زایمان خود صحبت كنند. هر كاری كه در این دوران برای جنین خود انجام میدهند، در تمام طول حیات او تاثیر خود را حفظ میكند. اگر نگران این هستید كه چه بكنید و چه نكنید، حتما میتوانید بهترین كارها را برای فرزندتان انجام دهید.
مهمترین عادت برای زنان باردار كدام است؟
هر چیزی كه یك زن باردار میخورد و مینوشد، بسیار اهمیت دارد. این مساله نه تنها روی سلامت خودش، بلكه روی سلامت فرزندش نیز تاثیر میگذارد. بهترین كار این است كه در این دوران یك رژیم غذایی سالم و متعادل را دنبال كنید. میوهها، سبزیجات، حبوبات و ماهی یك رژیم سالم را تشكیل میدهند. اغلب زنان در مورد خوردن غذاهای دریایی نگران هستند. شما میتوانید از ماهیهایی كه جیوه كمتری دارند استفاده كنید، مثل: ساردین، ماهی كولی، تیلاپیا و سالمون.
چند نكته مهم كه دانستن آنها برای زنان لازم است:
جنین در دوران بارداری به شدت تحت تاثیر محیط پیرامون خود است. مادری كه كنترل بیشتری روی موادی كه جذب میكند دارد، به رشد جسمی و ذهنی كودكش كمك بیشتری میكند. اگر در فكر بارداری هستید و میخواهید فرزند شاد، سرحال و سالمی داشته باشید، بهتر است برخی مراقبتهای خاص را پیش از مرحله بارداری انجام دهید. مثلا هر روز 400 میكروگرم فولیك اسید بخورید تا از بروز برخی مشكلات عصبی جلوگیری شود. حتی میتوانید قبل از بارداری واكسن ضد آنفلوآنزای مرغی و سرخجه نیز بزنید، زیرا در دوران بارداری نمیتوان از این واكسنها استفاده كرد و بیماریها نیز مشكلاتی جدی برای مادر و فرزند به دنبال خواهند داشت.
ورزشهای نرم و سبك، باعث میشود اكسیژن بیشتری وارد خون شده و به جنین برسد. این جمله كاملا نادرست است كه در طول دوران بارداری هر چه بیشتر ویتامین جذب كنید بهتر است. مثلا افزایش ویتامین A میتواند موجب برخی نقصهای مربوط به نخاع، مغز و قلب شود. بهتر است در مورد ویتامینها و مكملهای مصرفی و میزان آنها با پزشك خود مشورت كنید. برخی مواد شیمیایی خاص، پلاستیكهای حاوی BPA، پوشش ظرفهای مخصوص غذاهای كنسرو شده و لوازم آرایشی موجب بروز مشكلاتی مثل ناباروری میشوند. به جای آن خوردن غذاهای سالم و عدم استفاده از ظروف پلاستیكی نگهدارنده غذا با ناباروری مقابله میكنند.
قبل از بارداری یك آزمایش خون بدهید تا اگر مشكلاتی مثل كمخونی و یا عفونت دارید، مشخص شود. قبل از اقدام به بارداری باید راجع به تمام داروها و مكملهایی كه مصرف میكنید با پزشك خود صحبت كنید. برخی از داروهای ضدافسردگی و ضدحمله میتوانند به قلب نوزاد آسیب برسانند و زایمان مادر را به خطر بیندازند. به هیچوجه سیگار نكشید، زیرا سیگار كشیدن در دوران بارداری باعث افزایش بروز «سندرم مرگ ناگهانی نوزاد» میشود. خطر دیابت مربوط به بارداری و زایمان زودهنگام در مادران سنگین وزن كه در طول دوران بارداری 5/6 – 5/11 كیلو نیز وزن اضافه میكنند و افرادی كه وزن عادی دارند، ولی در دوران بارداری 5/11- 16 كیلو وزن اضافه كردهاند، بسیار بیشتر است.
نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.