بيماري‌هاي قلبي در كودكان و توصیه هایی برای والدین

شهرزاد: فرق و فاصله زيادي ميان بيماري قلبي در كودكان و بزرگسالان وجود ندارد. هر مشكلي كه بتواند در قلب بزرگسالان، اشكال ايجاد كند، مي‌تواند سبب ناراحتي قلبي در كودكان نيز بشود و برعكس. با وجود اين، بيشتر ناراحتي‌هاي قلبي بزرگسالان، بر اثر نارسايي سرخرگ‌هاي تغذيه‌كنندة قلب (عروق كرونر) است كه اين عارضه در كودكان كمتر ديده مي‌شود. بيشتر ناراحتي‌هاي قلبي اطفال ناشي از بيماري‌هاي مادرزادي است؛ يعني اشكالاتي كه از بدو تولد وجود دارند، ولي نبايد فراموش كرد كه كودكان هم مانند بزرگسالان مبتلا به بيماري‌هاي مختلف مي‌شوند و از جمله بيماري عفوني شدن لايه داخلي قلب در نوجوانان نيز يك خطر محسوب مي‌شود. در اين بخش، بحث اصلي دربارة بيماري‌هاي مادرزادي قلب است.

علل بيماري‌هاي مادرزادي قلب

قلب يك جنين در سه ماهه اول بارداري شكل مي‌گيرد و در آغاز، به صورت يك لوله ساده است كه كم‌كم مي‌چرخد و چهار حفره جداگانة دريچه‌ها و رگ‌ها را مي‌سازد. اگر برنامة شكل‌گيري به صورت صحيح پيش نرود، نتيجة آن اختلال مادرزادي قلب خواهد بود. غالباً هر مرحله‌اي مي‌تواند، به علل مختلف، صحيح پيش نرود، اگرچه بعضي از اين علل، شايع‌تر است.

در پاره‌اي موارد، ناراحتي مادرزادي قلب، با ساير عوامل غيرطبيعي مادرزادي مانند سندرم داون يا منگوليسم نيز ممكن است همراه باشند. در بعضي موارد، ممكن است در قلب منگول‌ها سوراخ‌هايي وجود داشته باشد.

دستكم در نه دهم موارد، هيچگونه علتي براي غيرطبيعي بودن قلب در كودكان، يافت نمي‌شود وفقط در يك‌دهم باقي‌مانده ممكن است علّت، يافته شود.

مصرف تاليدوميد مي‌تواند باعث غيرطبيعي شدن قلب جنين شود. ابتلا به بيماري سرخجه در سه ماه اول بارداري، نيز ممكن است باعث غيرطبيعي شدن جنين شود، ولي تعداد موارد خيلي كم است، زيرا اولاً با واكسيناسيون به موقع بدن، با تزريق واكسن مانع از آن مي‌شوند، ثانياً با سقط جنين قانوني، مي‌توان مانع به دنيا آمدن بچه‌هاي ناقص شد. عامل ديگري كه جديداً مورد بررسي قرار گرفته، مصرف بيش از حد الكل در ماه‌هاي اول بارداري است كه تأثير زيادي در غيرطبيعي شدن قلب جنين دارد.

نقش وراثت

ارث نقش مختصري در ايجاد بيماري‌هاي مادرزادي قلب دارد، ولي شانس وجود بيماري مادرزادي قلب، در دو عضو يك خانواده كه داراي بيماري مادرزادي مشابه هستند، بيشتر است. به نظر مي‌رسد كه بيماري‌هاي مادرزادي قلب در افراد يك فاميل، بيشتر از افراد غيرمنسوب به يكديگر ايجاد مي‌شود.

ولي بيشتر موارد، به صورت تصادفي و اتفاقي پيش مي‌آيند، به طوري كه در دوقلوهاي مشابه هم مشاهده شده است كه فقط يكي از آنها بيماري مادرزادي قلبي دارد و ديگري ندارد. بسياري از ناراحتي‌هاي قلبي مادرزادي، مي‌تواند در نسل‌هاي مختلف يك فاميل، به صورت موروثي منتقل شود ولي اين موضوع به‌ندرت اتفاق مي‌افتد.

والديني كه يكي از فرزندانشان ناراحتي مادرزادي قلبي دارد، غالباً مي‌خواهند بدانند كه آيا فرزند ديگرشان هم همان ناراحتي را دارد يا خير. بررسي ژنتيكي در اين مورد، ضرورت دارد تا اين مسئله مشخص شود. در صورتي كه اين بررسي مقدور نباشد يا انجام نشود، احتمال اينكه فرزند ديگر نيز داراي ناراحتي مشابه فرزندان باشد كمتر از چهار درصد است.