تاثیر ورزش در بارداری، فراموش نکنید

از آنجایی كه زندگی بشر به سوی ماشینی شدن پیش می‌رود و تحرك بدنی در طول روز كاهش می‌یابد، سلامتی انسان به مخاطره افتاده است. افزایش تعداد سزارین و زایمان‌های سخت یكی از مواردی است كه گاهی به كاهش فعالیت بدنی مادران در دوران بارداری نسبت داده می‌شود.
طولانی شدن مدت زمان زایمان عوارض مختلفی، مانند عفونت داخلی رحم، افت ضربان قلب جنین، اسیدی شدن خون جنین و تاثیرات نامطلوب روانی و جسمانی دیگری بر مادر و جنین دارد. خطرات عمده‌ای مانند عفونت شدید، حملات ترومبوآمبولی و عوارض ناشی از بیهوشی مربوط به عمل سزارین شایع‌تر و شدیدتر از زایمان طبیعی است. برخی از تحقیقات نشان داده است كه انجام فعالیت بدنی در دوران بارداری، مدت زمان مرحله فعال یا مرحله دوم زایمان را كوتاه‌ می‌كند.
اما، بعضی از تحقیقات دیگر این نتیجه را تایید نكرده است. درباره تاثیر فعالیت ورزشی در دوران بارداری به نوع زایمان نیز تحقیقات محدودی انجام شده و نتایج مختلفی حاصل گردیده است. به گونه‌ای كه برخی از تحقیقات نشان دهنده تاثیر مثبت فعالیت ورزشی بر نوع زایمان بوده و برخی از نتایج دیگر نیز حاكی از عدم تاثیر فعالیت ورزشی بر نوع زایمان است.
تحقیقات فیزیولوژیكی نشان می‌دهد كه مادران باردار سالم می‌توانند بین نیازهای فیزیولوژیكی مربوط به فعالیت ورزشی خود و رشد جنین سازگاری به وجود آورند. به طور مثال، چنانچه هنگام انجام فعالیت ورزشی، به ظاهر، جریان خون رحم كاهش می‌یابد، این‌طور به نظر می‌رسد كه مكانیسم‌های جبران‌كننده‌ای مانند افزایش برداشت اكسیژن و توزیع بیشتر جریان خون كمك می‌كند تا اكسیژن رسانی به جنین ثابت بماند.
به طور كلی، به دلیل تعداد محدود تحقیقات انجام شده در این زمینه، ضد و نقیض بودن نتایج این تحقیقات، توصیفی بودن اغلب تحقیقات و عدم كنترل برخی از عوامل مهم و موثر بر زایمان در بیشتر تحقیقات، انجام پژوهش‌هایی بیشتر در این زمینه ضروری است، تا بدین وسیله بتوان برنامه ورزشی مناسبی را به مادران باردار توصیه كرد. جمعی از محققان ایرانی تحقیقی را روی شماری از زنان باردار نخست‌زای سالم و غیرورزشكار انجام دادند.
در این تحقیق پژوهشگران با دادن توصیه‌های غذایی و فعالیت‌های ورزشی لازم روی زنان باردار كه به دو گروه تجربی و كنترل تقسیم شده بودند، از هفته 26 (ماه هفتم) بارداری مطالعاتی انجام دادند. گروه تجربی از این مادران باردار از هفته 26 بارداری به مدت 10 هفته به تمرین‌هایی پرداختند كه براساس راهنمایی‌های  محققین انتخاب و تهیه شده بود. جلسات تمرین شامل پیاده‌روی برای گرم و سرد كردن و تمرینات موزون در حالت ایستاده و خوابیده بود.
تمرینات چرخش لگن و تمریناتی كه عضلات لگن را درگیر می‌كرد، نیز در برنامه آنها گنجانده شده بود. اما، به دلیل وضعیت خاص آزمودنی‌ها و غیرقدرتی بودن تمرینات، تاثیر معنی‌داری بر افزایش قدرت انقباض عضلات شكم نداشت. مواردی مختلف در این نوع پژوهش‌ها وجود دارد كه تاثیر بسیاری بر نتیجه تحقیق می‌گذارد.
این موارد از قبیل پیشینه ورزشی مادران باردار، سن و تعداد آزمودنی‌ها است. مدت زمان مرحله فعال زایمان در گروهی كه تمرینات خود را در دوران بارداری ادامه داده بودند، به طور معنی‌داری كوتاه‌تر از گروه غیرفعال بود.  پژوهش‌ها نشان می‌دهدكه انجام فعالیت ورزشی در سه ماهه سوم بارداری ممكن است تاثیر مثبتی بر آمادگی دهانه رحم و هماهنگ نمودن انقباضات رحم داشته باشد و می‌تواند یكی از عوامل ایجاد آمادگی رحم و در نتیجه كوتاه شدن مدت زمان مرحله فعال زایمان باشد.

فعالیت ورزشی در دوران بارداری، احتمالا با كاهش مدت زمان زایمان، تاثیری مثبت بر كاهش مشكلات مربوط به زایمان دارد. و این نتیجه دلیلی مناسب برای توصیه و یا عدم توصیه به فعالیت ورزشی خاص در دوران بارداری است.

 

 تفاوت در نوع تمرینات ورزشی
تفاوت در نوع تمرینات ورزشی و تعداد جلسات تمرین، وضعیت شغلی مادران و ویژگی‌های دیگری چون وزن پیش از بارداری، قد مادر، سن بارداری در زمان زایمان و تعداد زایمان‌های مادر در این دوره می‌تواند از دلایل تفاوت در زمینه تأثیر فعالیت ورزشی بر وزن كودك باشد.
با توجه به نتیجه‌گیری از تحقیق و پژوهش انجام شده قابل ذكر است كه انجام فعالیت ورزشی هوازی مناسب در سه ماهه سوم دوران بارداری می‌تواند در تسهیل زایمان‌های مادران باردار و بر رشد جنین و كودكان - كه همانا امیدهای زندگی هستند – در بدو تولد كمك كند.
تاثیر تمرینات ورزشی در وزن جفت و جنین در بدو تولد
تاثیر ورزش هوازی در سه ماهه سوم بارداری بر میزان رشد جفت و جنین در بدو تولد كمك می كند. محققان بر این باورند كه بنابر نتیجه تحقیق، در گروه تمرین‌كننده در دوران بارداری نسبت به گروه كنترل، وزن جفت در بدو تولد بیشتر و نسبت وزن كودك به وزن جفت كمتر بوده است.
اما، وزن كودك در بدو تولد در دو گروه، تفاوتی معنادار نداشت. با توجه به نتایج، فعالیت هوازی در سه ماهه سوم بارداری بر رشد كودك تاثیر منفی ندارد. با همه تحقیقاتی كه در این زمینه انجام شد، هنوز به پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا دانش در زمینه تاثیر فعالیت ورزشی در كودك و سازگاری‌های احتمالی آن كامل شود.
جفت بر تغذیه و در نتیجه سلامت و رشد جنین تاثیر دارد. براساس برخی از تحقیقات، اندازه جفت با برخی از بیماری‌های دوران بزرگسالی، مانند فشارخون رابطه دارد. تحقیقات نشان داده كه تمرینات شدید در اواخر دوران بارداری تاثیر منفی بر جفت ندارد؛ اما، نسبت وزن كودك را به وزن جفت در بدو تولد كاهش می‌دهد.
ورزش‌های تفریحی در سه ماهه دوم بارداری میزان رشد جفت را افزایش می‌دهد و در نتیجه وزن كودك در بدو تولد افزایش می‌‌یابد. نتیجه تحقیقات پیشین نشان می‌دهد كه وزن كودك مادرانی كه به منظور اجرای تمرینات و فعالیت‌های تفریحی در دوران بارداری بیش از 1000 كیلوكالری در هفته انرژی مصرف می‌كردند، در بدو تولد 310 گرم بیش از وزن كودك مادرانی بود كه در دوران بارداری غیرفعال بودند.
تمریناتی كه برای گروه تجربی از مادران باردار شركت‌كننده در این تحقیق در نظر گرفته شد، بدون حركات پرشی و نیز تمرینات خوابیده به پهلو بود كه تا هفته 36 بارداری ادامه داشت.