رشد جنین، مرحله به مرحله

شهرزاد: اين پدر و مادرها را ديده ايد كه زمان حاملگي عكسی سياه و سفيد از سونوگرافي دستشان گرفته اند و دائم ميخواهند یک لوبياي چشم بلبلي را به جاي عكس بچه شان به شما قالب كنند؟ بعد شما هم هرچه زور ميزنيد وسط آن همه موج ها و سايه هاي سياه و سفيد كه شبيه فال قهوه است نميتوانيد بچه آنها را پيدا كنيد و فقط الكي سر تكان ميدهيد؟ اينها تقصيري ندارندها؛ همه اش از علاقه زياد است. خيلي از پدر و ماد رها از زماني كه متوجه ميشوند كودكي در راه است مدام ميخواهند بدانند كه بچه شان چه شكلي است و الان در چه وضعيتي قرار دارد. اينها همان والديني هستند كه بعد كودكشان به دنيا آمد، بزرگ شد و دانشگاه شهرستان ديگري قبول شد، هر روز زنگ ميزنند و ميپرسند: «امروز ناهار چي خوردي؟ » مطلبي كه در ادامه ميخوانيد تقديم به همين پدر و مادرهاست.

ماه اول

• 30 روز بعد از بسته شدن نطفه و زماني كه جنين از حالت یک گلوله كوچك سلولي خارج شده، ساختار اوليه اندامها و ارگانهاي حياتي در حال شكلگيري اند. جنين در اين زمان شبيه یک لوبياست.
• كمتر از یک سانتي متر طول دارد. جوانه هاي اوليه قلب، سيستم گوارش، ستون فقرات و نخاع، همچنين مغز در حال شكلگيري از یک لوله اوليه از سلولهاي حياتي هستند كه در مركز جنين در حال تقسيم و تمايزند.
• جفت در حال شكلگيري و رشد است.

اين توده سلولي الان 10 هزار برابر زماني است كه تازه نطفه تشكيل شده و نخستين سلول انسان شكل گرفته بود. در اين ماه، سلولهايي كه بعدا قرار است چشم را تشكيل بدهند به صورت دايره اي در جلوي لوله عصبي قرار ميگيرند. جوانه هاي اوليه دهان و زبان هم سلولهاي اوليه خود را به دست ميآورند.

ماه دوم

• در پايان هفته هشتم، جنين شما بين 5/ 2 تا 3 سانت طول دارد.
• قلب جنين كه هنوز شبيه 2 لوله در هم پيچيده است شروع به فعاليت كرده است.
• چشمها، بيني، زبان، گوشها و جوانه هاي اوليه دنداني در حال شكلگيري هستند.
• در نوزدان پسر، آلت جنسي در حال شكل گيري است.
• جنين ميتواند حركت كند اما مادر هنوز متوجه حركت نميشود.
• جوانه هاي پستان در هفته هفتم روي سينه به وجود ميآيند.
• اولين امواج مغزي در اين زمان شكل ميگيرند. مغز براي نخستين بار با بعضي عضلات و اندامها متصل ميشود و ميتواندبه آنها پيام دهد.
• بيضه ها و تخمدانها در اين زمان قابل تشخيص هستند.
• در پايان هفته هشتم تكامل زبان كامل ميشود و شكل نهايي خود را ميگيرد.

ماه سوم

• در پايان هفته 12 ، وزن آن حدود 27 گرم است و در نهايت 6 تا 7. 5 سانتي متر طول دارد.
• در اين ماه، شكل ظاهري جنين از آن حالت لوبيايي شكل خارج شده و تا حدودي فرم طبيعي بدن انسان گرفته است.
• لاله هاي گوش شكل گرفته اند و ناخنها هم در انگشتان به وجود آمده اند.
• دستها، پاها و انگشتان آنها كاملا شكل خود را پيدا كرده اند.
• اغلب بافتها و اعضاي داخلي بدن جنين تشكيل شده اند حتي جوانه هاي چشايي روي زبان شكل گرفته اند.
• در پايان هفته دهم ميتوان به وسيله سونوگرافي داپلر، ضربان قلب جنين را ثبت كرد.
• تكامل مغز به مرحله نهايي خود رسيده است. در اين زمان به سرعت مغز رشد ميكند و حجم آن چند برابر ميشود. رفلكسهاي جنين خود را نشان ميدهند.
• عضلات گونه كه بعد او ظيفه مكيدن را به عهده دارند شكل ميگيرند. جوانه هاي دنداني همچنان در حال زياد شدن هستند و غدد بزاقي تكامل پيدا كرده شروع به ترشح بزاق ميكنند.
• تارهاي صوتي به وجود ميآيند.

ماه چهارم

• در هفته 16 عمر جنين، وزن آن حدود 200 گرم و طول آن تقريبا 18 سانتي متر ا ست.
• رفلكسهاي جنين درحال شكلگيري است و ممكن است در اين ماه جنين قادر باشد شستش ر ابمكد.
• غدد عرق در حال شكلگيري در پوست هستند.
• انگشتان شكل نهايي خود را پيدا ميكنند.
• جنسيت جنين اكنون كاملا قابل تشخيص است.
• پوست روشن و صورتي و شفاف است و تمام سطح آن با موهاي جنيني پوشيده شده است.
• در اين مرحله اگرچه جنين كاملا به صورت یک انسان كامل درآمده است اما نميتواند خارج از رحم مادر زنده بماند.

از اين مرحله به بعد جنين فقط رشد ميكند. تكامل تقريبا تمام شده است.

ماه پنجم

• جنين بين 20 تا 25 سانتي متر طول دارد و در پايان اين ماه وزن آن به 450 گرم ميرسد.
• موهاي سر شروع به رشد كردن و ظاهر شدن روي سر ميكنند.
• ارگان هاي داخلي بدن در حال رشد كردن و بالغ شدن هستند.
• ابروها، پلكها و مژه ها به وجود ميآيند.
• مادر در اين ماه براي نخستين بار متوجه حركات جنين ميشود.
• جنين در هفته 18 ديگر ميتواند بخوابد و بيدار شود و حتي حالت دلخواهش را براي خواب انتخاب كند.
• تخمكهاي رحم جنين دختر در اين ماه به وجود مي آيند و اينها همه تخمكهايي است كه یک زن ميتواند در تمام زندگي اش داشته باشد.

ماه ششم

• جنين در اين سن بين 27 تا 35 سانتي متر طول دارد و وزن آن نهايتا به حدود 900 گرم ميرسد.
• پلكها از هم جدا ميشوند و جنين براي مدت كوتاهي چشمانش را باز ميكند و دوباره ميبندد.
• سطح پوست جنين از ماده اي به نام ورنيكس پوشيده شده است كه نقش محافظتي دارد.
• جنين در اين سن قادر به سكسكه كردن است و گاهي سكسكه ميكند.
• فعاليتهاي مغز تكامل بيشتري مييابد.
• دهان و لبها حساستر ميشوند و امواج مربوط به فعاليت بخش بينايي جنين را هم درا ين ماه ميتوان ثبت كرد.

ماه هفتم

• وزن جنین در این ماه حدود یک و نيم كيلوگرم و طول آن بين 35 تا 40 سانتي متر است.
• رشد جوانه هاي چشايي زبان كامل شده است.
• لايه هاي چربي زير پوست در حال شكل گيري اند.
• بعضي از ارگانهاي داخلي همچنان مسير بلوغ را طي ميكنند.
•  پوست جنين هنوز در اين ماه چروك خورده و قرمز است.
•  امواج مغزي جنين ديگر كاملا شبيه امواج مغزي یک نوزاد است.
•  اگر در اين مرحله نوزاد به دنيا بيايد نارس تلقي ميشود و احتياج به مراقبتهاي ويژه دارد.

ماه هشتم

•  در پایان ماه هشتم، وزن جنین در نهایت به 5/ 2 كيلوگرم و طول آن به 45 سانتي متر ميرسد.
• رشد كلي در اين ماه سريعتر انجام ميشود.
• مغز در ماه هشتم رشد بسيار زيادي دارد.
•  در داخل بدن جنين همه اعضا داخلي به غير از ريه كاملا رشد كرده اند.
•  حركات بچه يا همان لگد زدنها آنقدر قوي شده است كه ميتوان آن را  از روي پوست شكم مادر هم ديد.
•  كليه هاي كاملا رشد كرده و بالغ شده اند.
• چروكهاي پوست كمتر شده است.
•  ناخنها رشد ميكنند و از نوك انگشتان بلندتر ميشوند.
•  عنبيه در اوايل اين ماه رنگ ميگيرد و رفلكس چشم نسبت به نور ايجاد ميشود.

ماه نهم

• وزن بچه در پايان ماه نهم حاملگي به طور طبيعي بين 2600 تا 3500 گرم است و یک جنين 9 ماهه بايد حدود 50 سانتي متر طول داشته باشد.
•  ريه ها در اين ماه بالغ ميشوند جنين در اين ماه ديگر كاملا رشد كرده است و ميتواند خارج از رحم مادر هم زنده بماند.
•  پوست به تدريج صورتي و صاف ميشود.
•  فعاليت بچه درا ين ماه كمتر ميشود.
• جنين در رحم شروع به چرخش ميكند و پايين تر ميآيد تا وضعيت مناسب براي زايمان پيدا كند.
• در اين سن جنين به سمت نور حركت ميكند و به نور واكنش نشان ميدهد.