سه شنبه, ۲۳ بهمن, ۱۴۰۳ / 11 February, 2025
مجله ویستا

چند راهکار برای کاهش ترس کودک از تاریکی


در صورتي که اگر اين فرد دستش را به کودک بدهد، ترس کودک از بين خواهد رفت. در بعضي موارد حتي فکر تنهايي در يک اتاق تاريک کودک را مي‌ترساند. کودکاني که از تاريکي و تنهايي به شدت دچار ترس، دلهره و اضطراب مي‌شوند و از آن فرار مي‌کنند بيش از هر چيز نيازمند احساس امنيت و آرامش هستند که والدين و اعضاي خانواده مي‌توانند به آن ها ببخشند.

«مامان، بابا، من از تاريکي مي‌ترسم. همين الان يک هيولا تو اتاقم بود! صداي عجيب و غريبش رو هم شنيدم ولي وقتي برگشتم، غيب مي‌شد و نمي‌ديدمش!» اين ها گوشه‌ای از ادعاهای کودکاني است که از تاريکي می‌ترسند. ترس از تاريکي يکي از رايج‌ترين ترس‌هايی است که کودکان دارند؛ مطالعه ادامه اين مطلب به والدين کمک می‌کند واکنش مناسب تری در برابر ترس از تاريکي کودک‌شان داشته باشند.

ترس از تاريکي از 2 سالگي شروع مي‌شود
يکي از ترس‌هايی که بين بيشتر کودکان عموميت دارد، ترس از تاريکي است. معمولا اين ترس بين سنين 3 -2 سالگي آغاز می‌شود و ضمن تداوم در سال های بعد قدری کاهش می‌يابد، ولی تا حدود 12-10 سالگی نيز ادامه پيدا می‌کند.
-
دلايل ترس کودک از تاريکی
يکی از مواردی که به ترس کودک از تاريکی منجر می‌شود، زمانی است که پدر و مادر و يا نزديکان کودک به عنوان تنبيه از او می‌خواهند در اتاق تاريک مثل انباری، زيرزمين و... که موجب ترس و وحشت او مي‌شود، تنها بماند. نکته ديگر آن است که فضای منزلی که کودک در آن زندگی می‌کند يا اتاق آشنای کودک، در وضعيت‌های تاريک و روشن جلوه‌های متفاوتی دارد.
همچنين کودکی که در مرحله رشد تصورات خيالی است به راحتی می‌تواند از هر چيزی در تاريکی برای خود هيولايی بسازد و از آن هيولای خيالی خود بترسد.
گاهي ترس از تاريکي صرفاً معلول اين نکته است که کودک نمی‌داند در تاريکی چه بايد بکند؟ گاهي نيز علت ترس کودک از تاريکي آن است که نمي‌تواند مادر، پدر و يا شخص مراقب خود را ببيند. در صورتي که اگر اين فرد دستش را به کودک بدهد، ترس کودک از بين خواهد رفت.

در بعضي موارد حتي فکر تنهايي در يک اتاق تاريک کودک را مي ترساند. کودکاني که از تاريکي و تنهايي به شدت دچار ترس، دلهره و اضطراب مي‌شوند و از آن فرار مي کنند بيش از هر چيز نيازمند احساس امنيت و آرامش هستند که والدين و اعضاي خانواده مي‌توانند به آن ها ببخشند.

در برخي موارد، ترس کودک از تاريکي ناشي از تصورات ذهني او درباره دزد و موجودات خيالي است که از اطرافيان خود درباره آن‌ها مطالبي مي‌شنود و يا گاهي خواب مي‌بيند. از نظر يک کودک 6 ساله، تاريکي مظهر هيولاها، غول ها، دزدها و ... است که مي‌توانند به او صدمه بزنند؛ براي مثال زماني که کودک به رختخواب مي‌رود به ياد موقعيت ترسناکي که شب پيش در خواب ديده است، مي‌افتد و آن گاه خواب از سرش مي‌پرد و دوباره شروع به خيال‌پردازي مي‌کند.


7
راهکار براي کاهش ترس کودک از تاريکي
با اين حال راهکارهايي که به کاهش ترس کودک از تاريکي منجر مي شود عبارت است از:
گاهي انجام برخي بازي‌ها و سرگرمي ها در تاريکي مي تواند موجب کاهش ترس کودک از تاريکي شود؛ براي مثال پدر و مادر مي توانند جلوي نور شمع به سايه بازي با انگشتان روي ديوار بپردازند و يا در تاريکي جايشان را تغيير دهند و از کودک بخواهند آن ها را پيدا کند. هدف از انجام اين بازي‌ها اين است که کودک به تاريکي عادت کند و دريابد که اشياء در تاريکي هيچ تفاوتي با زماني که هوا روشن است نمي‌کنند.
اگر کودک عادت دارد نيمه‌هاي شب از خواب بيدار شود هيچ‌گاه او را به اتاق دعوت نکنيم زيرا ترک چنين عادتي دشوار و سخت است.
علت اصلي ترس کودک را بايد شناخت؛ براي مثال، پدر و مادر مي‌توانند نسبت به رفتارها و رويدادهاي روزانه فرزند خود حساس باشند و تغييرات محيطي او را اعم از خانه، مدرسه و دوستانش مورد بررسي قرار دهند، حتي مي توانند علايق و انگيزه‌هاي جديد او را بشناسند. گاهي که کودک به شدت ترسيده است و قادر به بيان کلامي ترس خود نيست، مي توانيم از او بخواهيم با رسم نقاشي، ترس خود را به تصوير درآورد. آن گاه دقت کنيم که کودک چه مي‌کشد و با چه رنگ‌هايي آن را رنگ‌آميزي مي‌کند.
معمولا اضطراب‌ها و ترس‌ها با رنگ‌هاي تيره، مات و تاريک رسم مي‌شوند و گاهي هم کودک با خط خطي کردن چهره‌اي که کشيده است براي از بين بردن و محو کردن عامل ترس خود تلاش مي‌کند. پس از نقاشي مي توانيم با کودک درباره اثرش صحبت کنيم و با سوالات ساده‌اي که از او مي‌پرسيم، علت ترس او را جويا شويم.

البته کودک را وادار به نقاشي از موضوعي که باعث ترس او شده است نکنيم. اجازه دهيم که او ابتدا احساس امنيت و آرامش کند و در صورت تمايل تصوير خيالي خود را رسم کند.

زمان خواب کودک را مي توان با تداعي‌هاي خوش و آرامش‌بخش همراه ساخت؛ براي مثال مسواک زدن، شب بخير گفتن، پوشيدن لباس خواب، شنيدن داستاني ساده و يا خاطره‌اي از دوران کودکي مي تواند دلهره و اضطراب کودک را کاهش دهد.
با روشن نگه‌داشتن يک چراغ کم نور و يا چراغ خواب، مي توان اتاق کودک را از تاريکي محض درآورد. دقت داشته باشيم، چراغ خواب را جايي قرار دهيم که نور آن موجب افتادن سايه وسايل اتاق روي ديوار نشود، زيرا کودکان با خيال پردازي هاي خود سايه ها را به صورت اشباح و موجودات خيالي تجسم مي کنند و در مواردي نيز استفاده از يک چراغ قوه کوچک که کودک بتواند آن را زير بالش خود بگذارد، به او آرامش خيال مي‌دهد.
بعد از آن که چراغ اتاق را خاموش کرديم، چند دقيقه نزد کودک بمانيم و درباره روزي که گذرانده است با او صحبت کنيم.
زماني که کودک وحشت زده از خواب مي پرد، سعي نکنيم با انتقاد يا سرزنش کودک را تحقير کنيم؛ بلکه صبورانه نسبت به ترس کودک و منشاء آن کنجکاوي به خرج دهيم و از او بخواهيم در صورت تمايل درباره ترسش و يا موجوداتي که در خواب ديده است صحبت کند؛ زيرا از اين طريق ترس و وحشت کودک کاهش مي‌يابد و راحت‌تر مي تواند به مقابله با آن بپردازد.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار شما قرار می‌دهد.