هیئت منصفه مطبوعات

براساس اصل یکصد و شصت و هشتم قانون اساسی کشورمان، دادگاههای مطبوعات باید با حضور هیئت منصفه تشکیل گردد.

براساس اصل یکصد و شصت و هشتم قانون اساسی کشورمان، دادگاههای مطبوعات باید با حضور هیئت منصفه تشکیل گردد. بر همین اساس قانون مطبوعات فصلی را به چگونگی تشکیل و عملکرد هیئت منصفه مطبوعات اختصاص داده است. اعضای هیئت منصفه مطبوعات، هر دوسال یکبار، توسط هیئتی مرکب از رئیس قوه قضاییه یا نماینده ی وی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس شورای اسلامی شهر، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و نماینده شورای سیاستگذاری ائمه جمعه سراسر کشور انتخاب می شوند و در شهرستانها این وظیفه بر عهده هیئتی شامل نماینده رئیس قوه قضاییه، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس شورای اسلامی شهر مرکز استان، رئیس سازمان تبلیغات و امام جمعه مرکز استان یا نماینده وی میباشد. تعداد اعضای هیئت منصفه در تهران بیست و یک نفر و در شهرستانها ۱۴ نفر است که از بین اقشار مختلف مردم برگزیده میشوند، این اعضا باید واجد شرایطی باشند؛ از جمله متاهل و دارای حداقل سی سال سن باشند، فاقد سابقه محکومیت موثر کیفری باشند و به امانت، صداقت و حسن شهرت اشتهار داشته باشند و دارای صلاحیت علمی و آشنا با مسائل فرهنگی و مطبوعاتی نیز باشند.

پس از انتخاب اعضای هیئت منصفه، مراتب توسط رئیس کل دادگستری استان به اعضا ابلاغ میگردد و برای شرکت اعضا در دادگاه رسیدگی کننده به جرائم مطبوعاتی، حداقل یک هفته قبل از زمان رسیدگی از تمامی اعضای هیئت منصفه، برای حضور در جلسه ی دادگاه دعوت به عمل می آید و دادگاه با حضور حداقل هفت نفر از اعضای هیئت منصفه رسمیت خواهد داشت و ملاک تصمیم گیری این هیئت نیز اکثریت آراء می باشد.

باید توجه داشت، هریک از اعضای هیئت منصفه به علت وجود عذر موجه نتواند در جلسه دادگاه حضور یابد، موظف است دو روز قبل از جلسه ی دادرسی عذر خود را کتبا و به طور مستقل به اطلاع دادگاه برساند، در غیر اینصورت عذر وی غیر موجه محسوب میگردد و چنانچه بدون عذر موجه در دو جلسه متوالی یا پنج جلسه متناوب دادگاه حاضر نشود یا از شرکت در اتخاذ تصمیم خودداری نماید، با حکم دادگاه رسیدگی کننده به دوسال محرومیت از عضویت در هیئت منصفه محکوم میشود. منظور از عذر موجه نیز همان است که در قانون آیین دادرسی، احصا گردیده است.

پس از ختم رسیدگی، اعضا هیئت منصفه، به شور پرداخته و نظر کتبی خود در پاسخ به دو سوال را به دادگاه اعلام می کنند؛ اول اینکه متهم بزهکار است یا خیر و دوم آنکه در صورت بزهکاری، مستحق تخفیف است یا خیر. پس از اعلام نظر هیئت منصفه، دادگاه در خصوص مجرمیت یا برائت متهم اتخاذ تصمیم می نماید و اقدام به صدور رای مینماید. اگر نظر هیئت منصفه بر بزهکاری نیز باشد، دادگاه می تواند رای به برائت متهم صادر کند و در صورتی که رای به بزهکاری وی دهد، این رای قابل تجدیدنظرخواهی است، اما در مرحله تجدیدنظر خواهی، حضور هیئت منصفه لازم نیست.

نویسنده: خدایار سعیدوزیری ـ روزنامه آفرینش