استفراغ نوزاد، طبیعی است یا بیماری؟

شاید در این روزها استفراغ مکرر نوزادتان ذهن شما را مشغول کرده باشد، ولی جای نگرانی نیست. احتمالاً او دارد سعی می‌کند غذا خوردن را یاد بگیرد. و تنها او نیست که بالا می‌آورد؛ تقریباً ۴۰ درصد از نوزادان به طور مرتب بالا می‌آورند. يكي از مشكلات شايع بين بيشتر نوزادان استفراغ بعد از شير خوردن است. بعضي از والدين كودك وقتي با استفراغ كودك‌شان مواجه مي‌شوند دستپاچه شده و بلافاصله به پزشك مراجعه مي‌كنند و به‌دنبال راه چاره‌اي براي اين مشكل مي‌گردند؛ برعكس بعضي والدين فكر مي‌كنند استفراغ بعد از شير خوردن يك امر كاملا طبيعي است. اما چطور مي‌توان فهميد اصل موضوع كدام است؟ و بالاخره اين استفراغ بيماري است يا طبيعي؟

بیشترین موارد در سنین ۴ ماهگی

وقتی که نوزاد شیر مادر یا شیر خشک می‌ مکد، مقداری هوا به همراه مایع وارد می‌شود، هنگامی که این هوا می‌خواهد خارج شود، مقداری از مایع به همراه آن بالا می‌آید.

استفراغ شیرخوار
تغذیهٔ کودکان بسته به جثهٔ آن‌ها متفاوت است و بعضی از آن‌ها واقعاً به غذا خوردن علاقه دارند، بنابراین برخی مواقع بیش از حد معمول غذا وارد معده آن‌ها می‌شود و به تبع آن می‌بایست این غذای اضافی از معده آن‌ها خارج گردد. در این زمان با توجه به اینکه سیستم گوارشی نوزاد هنوز کاملاً تکمیل نشده است، ماهیچه‌های قسمت انتهایی مری نوزاد شما، که نحوهٔ ورود و خروج غذا را کنترل می‌کند، به سرعت بالا می‌آید. پس جای تعجب نیست که کودک شما این همه لباس کثیف می‌کند.
چگونگي خواباندن نوزاد براي جلوگيري از استفراغ بسيار كمك‌كننده است بيشتر مادران شيرخوار را به پشت مي‌خوابانند. چون شنيده‌اند كه كودك را نبايد روي شكم خواباند. در حقيقت اين گفته درست است و خواباندن نوزادان به شكم، احتمال مرگ آن‌ها در خواب را بيشتر مي‌كند اما بهتر است بعد از اتمام شيردهي و زماني كه كودك بيدار است و مادر هم در كنار اوست او را به حالت دمر( خوابیده روی شکم) خواباند يا اين‌كه شيرخوار را به پهلوي چپ خوابانده و يك بالش نازك زير سرش قرار دهيد در اين حالت سر كودك كمي بالاتر از بدن قرار گرفته و احتمال استفراغ كودك خيلي كمتر مي‌شود.
اکثر نوزادان در شش یا هفت ماهگی و یا زمانی که نشستن را یاد گرفتند، بالا آوردن را ترک می‌کند، اما این مسأله در برخی از نوزادان تا یک سالگی ادامه پیدا می‌کند.استفراغ کردن معمولاً همراه با فشار و حجم بیشتری از مواد غذایی است؛ ولی بالا آوردن، مقداری از آخرین وعدهٔ غذایی نوزاد می‌باشد.اگر نوزاد شما احساس ناراحتی می‌کند، احتمالاً استفراغ کرده است. بالا آوردن معمولاً او را اذیت نمی‌کند.بالا آوردن در نوزادان امری عادی است، اما چنانچه وزن نوزاد شما به اندازهٔ لازم افزایش پیدا نمی‌کند، به پزشک مراجعه کنید.
اگر استفراغ نوزاد شما حالت پرتابی دارد، فوراً پزشک وی را با خبر کنید. استفراغ پرتابی زمانی رخ می‌دهد که ذرات غذا با فشار از دهان نوزاد خارج شود و مثلاً به اطراف اتاق پرتاب شده یا بریزد و می‌تواند علامت شرایطی باشد که به آن در اصطلاح «استنوسیس پیلوریک» گفته می‌شود. در این شرایط ماهیچه‌های قسمت تحتانی شکم ضخیم‌تر شده و اجازه عبور غذا را به روده کوچک نمی‌دهد.
اگر زردابهٔ سبز رنگی را در محتویات استفراغ نوزادتان دیدید، فوراً به پزشک خود خبر دهید. این مسئله می‌تواند علامت انسداد در روده کوچک نوزاد شما باشد که احتمالاً نیاز به جراحی فوری خواهد داشت.
شما می‌توانید از نکات زیر برای کمک به نوزاد شیر خوارهٔ خود بهره‌مند شوید.
هنگام شیر دادن به نوزاد، او را در موقعیت ایستاده و عمودی قرار دهید. شیر دادن به نوزاد زمانی که در موقعیت قوز کرده می‌باشد (مثلاً در آغوش ما حلقه زده یا هنگامی که در ماشین نشسته‌اید)، صحیح نیست؛ زیرا مسیر مستقیم و مناسبی را برای ورود شیر به شکم او ایجاد نمی‌کند.

    

با آرامش به نوزاد شیر دهید. سر و صدا و مسائل دیگری را که موجب ناآرامی نوزاد شما می‌شود، به حداقل رسانده، نگذارید که کودک شما قبل از شیر خوردن خیلی گرسنه باشد. چنانچه او در حین شیردهی مضطرب یا ناآرام باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که هوا را از طریق دهان وارد کند.

    

اگر نوزاد شما شیر خشک یا شیر مادر را از طریق شیشه شیر می‌خورد، حواستان باشد که سوراخ دهانه پستانک خیلی کوچک نباشد، زیرا موجب خستگی نوزاد و وارد کردن هوای بیشتر به داخل شکمش می‌شود و از طرف دیگر، چنانچه سوراخ پستانک بیش از حد بزرگ باشد، چون مایع خیلی سریع از آن خارج می‌شود. ممکن است موجب قلپ قلپ خوردن و تهوع او شود.

    

بعد از هر بار شیردهی کاری کنید که نوزاد آروغ بزند، در حقیقت اگر نوزاد شما در حین شیردهی وقفه‌ای طبیعی داشت، از این فرصت استفاده کنید تا قبل از دریافت شیر بیشتر، آروغ بزند، با این روش چنانچه هوایی وجود داشت، قبل از اینکه شیر بیشتری روی آن را بپوشاند، خارج می‌شود (فراموش نکنید که قبل از این کار پارچهٔ نرمی را روی شانه خود قرار دهید). اگر در این چند دقیقه نوزاد آروغ نزد، نگران نباشید نوزاد شما احتماًلا نیازی به این کار ندارد.

    

فشار شکم او را کم کنید. مطمئن شوید که لباس‌ها و پوشک بچه بیش از حد محکم نباشند و در حین آروغ زدن شکم او را روی شانه خود فشار ندهید. سعی کنید بعد از شیردهی سوار ماشین نشوید، چون دراز کشیدن روی صندلی ماشین احتمالاً موجب فشار آوردن روی معده نوزاد می‌شود.

    

بعد از شیردهی زیاد به نوزاد فشار نیاورید و سعی کنید که به مدت نیم ساعت یا بیشتر او را در موقعیت ایستاده قرار دهید، از این طریق او از طرفین سنگینی خواهد داشت. می‌توانید او را در آغوشتان راست نگه دارید، همینطور می‌توانید او را در یک وسیله نگهدارندهٔ بچه بگذارید و یا اگر به قدر کافی بزرگ شده او را کنار خودتان در بین چند بالش به صورت راست قرار بدهید.

    

بیش از حد به او غذا ندهید. اگر نوزاد شما قدری بعد از هر بار شیردهی بالا آورد، یعنی بیش از حد غذا خورده است شما باید میزان شیر خشک را نسبت به قبل کمتر و یا زمان شیردهی را کمتر کنید و ببینید که آیا از این کار شما راضی است.

    

چنانچه نوزاد شما در حین خواب بالا آورد، بالش بلندتری زیر سرش قرار دهید. خوابیدن با بالش برای کودک خطرناک است اما شما می‌توانید مقداری فوم زیر یک سر تشک او قرار دهید و یا سر تخت او را با رعایت ایمنی روی یک چیزی سخت قرار بدهید.