رفتار با زن خطا كار در قرآن

پرسش: در قران امده كه  زن خطا كار را مرد میتواند كتك بزندخواهشمند است برای روشن شدن مطلب توضیح كامل بفرماییددر جه شرایطی و به چه منظوری گفته شده است؟
پاسخ: در این رابطه نكاتى چند شایان توجه است: 1- دستورات صادره در این آیه در مورد نشوز است و نشوز آن است كه زن در مقابل تكالیف اختصاصى‏اش یعنى تمكین زناشویی و عفاف بدون هیچ عذر موجهى و در حالی كه شوهر به تكالیفش عمل كرده است ، سرپیچى نماید. جالب این است كه اگر زنى از انجام كارهاى خانه، بچه‏دارى و ... سرباز زند شارع مقدس هیچ حقى براى مرد در برابر آن قرار نداده و لذا مرد نمى‏تواند در این موارد واكنش نشان دهد. بنابراین آیه فوق در رابطه با سایر مسائل اختلافى زوجین نیست و هیچ حقى براى مرد جز در دو مورد فوق كه زن با پیمان ازدواج تعهد به آنها را ملتزم شده صادر نكرده است. 2- «نشوز» مسلماً امرى برخلاف حقوق مرد است و براى مقابله با آن بهترین راه این است كه قبل از مراجعه به دیگران مشكل را در داخل خانه حل نمود، ولى اگر چنین چیزى میسر نبود آنگاه نوبت به خارج از منزل و دخالت دادن دیگران مى‏رسد كه در آیه بعد سالمترین راه آن عنوان شده است. 3- حل مسأله نشوز در داخل خانه نیز به اشكال مختلفى انجام پذیر است و جالب این است كه خداوند از ملایمترین راه‏ها شروع نموده و در صورت تأثیر گذارى آن مراتب بالاتر را اجازه نداده است. لذا در مرتبه اول سفارش به پند و اندرز نموده است. چنین روشى حكیمانه‏ترین شیوه در حل مشكلات زوجین است. لیكن اگر زنى در برابر اندرزها و نصایح شوهر سر تسلیم فرود نیاورد و همچنان بر تخلف از حقوق زوج پایدارى ورزید چه باید كرد؟ در اینجا نیز خداوند راه دومى را پیشنهاد نموده است كه از حد برخورد منفى عاطفى بالاتر نمى‏رود و آن خوددارى از همبستر شدن با وى مى‏باشد. در اینجا نیز اگر مشكل حل شد دیگر كسى حق پیمودن راه سوم را ندارد، امّا اگر زن در چنین وضعیتى نیز سرسختى نشان داده و حاضر به تأمین حقوق طرف مقابل نگردید چه باید كرد؟ در اینجا چند راه قابل تصویر است: الف) مرد حقوق خود را نادیده انگارد و در مقابل نشوز زن به كلى ساكت شود، هر چند سالیان دراز این برنامه ادامه یابد. چنین چیزى براساس هیچ منطقى قابل الزام نیست و اختصاص به مرد هم ندارد، یعنى در هیچیك از نظامهاى حقوقى جهان نمى‏توان به صاحب حقى الزام كرد كه در برابر حقوق خود ساكت شود و دم نزند، یعنى از نظر اخلاقى، آنهم در موارد خاصى مى‏توان چنین توصیه‏اى نمود ولى نباید بین مسأله حقوقى و اخلاقى خلط كرد. از طرف دیگر نشوز زن اقسامى دارد كه برخى از آنها مسلماً به زیان خود او هم تمام مى‏شود و بر مرد لازم است كه به عنوان مدیر كانون خانواده كنترل هدایتگرانه و سازنده بر رفتار زن داشته باشد. ب) راه دیگر آن است كه مرد از هر طریق ممكن استیفاى حقوق نماید. چنین چیزى را هرگز شارع اجازه نمى‏دهد و براى استیفاى حق روشهاى معینى وضع نموده است، زیرا در غیر اینصورت ممكن است به زن ستم شود و انواع مفاسد و مظالم دیگر به بار آید. ج) راه دیگر آن است كه مرد با مراجعه به دیگران اعم از مراجع قضایى یا افراد ذى‏نفوذ دیگر حقوق خود را استیفاء كند، چنین چیزى اگر چه ممكن است حق مرد را تأمین كند ولى هنوز با امكان حل مشكل در داخل خانه بهتر است مسأله به بیرون كشیده نشود. زیرا ابراز خارجى مسائل داخل خانه آسیب‏هاى فراوانى براى خانواده به بار مى‏آورد كه در اینجا جاى ذكر آن نیست، لذا خداوند حكیم حل خارجى را به عنوان آخرین راه ممكن پیشنهاد مى‏نماید. د) راه دیگر آن است كه مرد اندكى قاطعانه‏تر از برخورد منفى عاطفى فوق برخورد نماید. لذا قرآن مجید به عنوان آخرین راه حل ممكن در داخل خانه مسأله «ضرب» را مطرح نموده است. البته زدن نیز حدودى دارد كه هرگز با آنچه در اذهان عمومى و یا تبلیغات مسموم مطرح مى‏شود، سازگارى ندارد. زدن باید با وسایلى مانند مسواك و امثال آن باشد، آنهم با مدارا و ملایمت ‏یعنی باید در پایین‏ترین حد ممكن باشد و هرگز نباید اندك آسیبى بر بدن وارد كند. نكته دیگرى كه از آیه شریفه به دست میآید این است كه دستور فوق جنبه موقت و گذرا دارد و نباید به آن مداومت بخشید، زیرا به دنبال این عمل دو واكنش احتمال مى‏رود: یكى آن كه زن به حقوق مرد وفادار شود، در اینصورت قرآن مى‏فرماید:
فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَیْهِنَّ سَبِیلاً ؛ اگر به اطاعت درآمدند بر آنها ستم روا مدارید. یعنى، اگر زن در برابر حقوقى كه بر آن پیمان بسته است تسلیم شد دیگر مقابله با وى ظلم و تجاوز است. واكنش دیگر آن است كه همچنان سرسختى نشان دهد و كانون خانواده را گرفتار تزلزل و بى‏ثباتى نماید، در این رابطه در آیه بعد فرموده است:
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُرِیدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اَللَّهُ بَیْنَهُما إِنَّ اَللَّهَ كانَ عَلِیماً خَبِیراً ؛ اگر خوف گسست در بین آن دو یافتید، پس حكمى از ناحیه مرد و حكمى از بستگان زن برگزینید، اگر از پى آن خواستار صلاح باشند خداوند بین آنان وفاق ایجاد خواهد كرد.

نی‌نی‌بان جدیدترین و بهترین مطالب خود را در تلگرام و از طریق سه کانال «راهنمای بارداری»، «کودک‌یاری» و «سلامت جنسی» در اختیار مخاطبان قرار می‌دهد.

براي عضويت در خبرنامه ني ني بان و اطلاع از بهترين و پربيننده ترين مطالب، کافي است يک بار فرم عضويت ما را از اينجا پر کنيد.