نوجوانان و روز جهانی کودک، من كودك نيستم!

 همشهری آنلاین: پوششم، فكرم و قيافه‌ام تغيير كرده و قدم بلند شده است. براي خودم حرف دارم. ايده دارم، ديگر خيلي چيزها را خودم انتخاب مي‌كنم؛ مثل لباسم.

   حالا مدت‌هاست مثل كودكي‌ام به سادگي گريه نمي‌كنم. بايد حسابي حالم گرفته شود تا اشكم در بيايد.

   مي‌توانم بعضي وقت‌ها از خودم دفاع كنم و حرفم را بزنم. مي‌توانم به راحتي فاصله زياد مدرسه‌مان را تنها بروم و بازگردم.

   اما نمي‌دانم چرا روز جهاني كودك را به من تبريك مي‌گويند؛ به يك نوجوان!

   * * *

   احتمالاً اين بار هزار و يكم است كه يادآوري مي‌كنيم: از نظر پيمان  نامه جهاني حقوق كودك، هر انسان زير 18 سال كودك محسوب مي‌شود، مگر اينكه اين سن طبق توافق نامه‌هاي رسمي تغيير كند.

   و حالا كه طبق هيچ توافق‌نامه رسمي‌اي اين سن تغيير نكرده است، زير 18 ساله‌ها كودك محسوب مي‌شوند، اين يك معيار جهاني است.«كريستين سالازار فولكمن»، نماينده يونيسف در ايران، به مناسبت روز جهاني كودك در پيامي با تقدير از ايران كه با واكسيناسيون و نظام شبكه بهداشتي گام بلندي در جهت كاهش مرگ و مير كودكان برداشته است، به ميزان بالاي مرگ و مير كودكان ايراني در سوانح رانندگي اشاره كرده و يادآور شد: «نكته‌اي كه اغلب ناديده گرفته مي‌شود نقش مهم كودكان در كمك به يافتن راه‌حل براي اين وضع وخيم است.»

   سالازار معتقد است: «اگر كودكان هر چه زودتر با مفاهيم ايمني آشنا شوند و رفتارهاي ايمن را فرا بگيرند، بهتر مي‌توانند در بهبود عملي استانداردهاي ترافيكي نقش داشته باشند.»

   او در ادامه مي‌افزايد: «بسياري از كشورهاي آسيايي و اروپايي تجربه‌هاي مثبتي از همكاري كودكان و والدين آنها در طرح‌هاي جامعه ايمن داشته‌اند.

   به همين ترتيب كودكان، والدين و معلمان مي‌توانند امكانات ايمني مدرسه‌ها و حتي كودكستان‌ها مثل ايمني ساختمان، ميز و صندلي، حياط، خيابان و مسيرهاي اطراف را بررسي و ارزيابي كنند.»

   ***

   هيچ مي‌دانستي چقدر آدم‌ها هستند كه دوست دارند زير 18 سال باشند! اصلاً اگر نگوييم همه، اما بيشتر بزرگ‌ترهايي كه اين سن را رد كرده‌اند، دوست دارند زير 18 سال باشند. مثلاً همين فريده خانم همكلاسي دوره دبيرستان مادرم. هميشه مي‌گويد با اينكه دو سه سال از 18 سالگي‌اش بيشتر نگذشته!! ولي او هنوز فكر مي‌كند يك دختر 17 ساله است! فريده خانم روز جهاني كودك مبارك!

   * * *

   مگر كودكي بد است كه دوست نداري به تو بگويند كودك؟

   مهسا 15 ساله: «خب براي اينكه ما واقعاً كودك نيستيم. وقتي به كودكي‌ام فكر مي‌كنم مي‌بينم، زمان مرا از كودكي‌ام جدا كرده است.»

   ليلا 17 ساله: «شايد واژه كودك از پيمان نامه جهاني حقوق كودك اشتباه ترجمه شده باشد!»

   محمد 16 ساله: «بچه چيه؟! هر وقت مي‌خواهند جايي حرف نزنيم يا به حرف‌شان گوش بدهيم، مي‌گويند هنوز بچه‌اي. كودك هم يعني بچه؟!»

   فريد 14 ساله: «راستش دوست ندارم مرا جزو كودكان حساب كنند، برنامه‌هاي روز جهاني كودك تلويزيون هم، همه براي بچه‌هاست. من كه مثل آنها نيستم.»

   مهرناز 13 ساله: «بدم نمي‌آيد كودك باشم، اما كودك نيستم.»

   * * *

   تو كودك نيستي؛ آن دوره جادويي زندگي‌ات گذشته است. نگران نباش. اين فقط يك عنوان است. يك بهانه براي اينكه همه به ياد هم بيفتيم. به ياد همه دانش‌آموزان دنيا، به ياد حتي همه بچه‌هاي دنيا.

   * * *

   چرا نوجوانان كلمه كودك را دوست ندارند؟!

   محمدعلي سپهر، روان‌شناس مي‌گويد: «براي آنكه آنها هنوز دوره كودكي را كاملاً پشت سر نگذاشته‌اند، هنوز خيلي به كودكي نزديكند. به هرحال كودكي سن امر و نهي شنيدن است و به تعبيري سن تربيت شدن. كودك خيلي چيزها را نمي‌داند و بايد پدر و مادر و يا بزرگ‌تر او هميشه در كنارش باشند.

   آنها كودك را موجودي مي‌دانند كه توان دفاع از خودش را ندارد و هميشه بايد يك نفر مراقبش باشد. كودك بايد از خانواده رفتار با ديگران، در جمع صحبت كردن و بسياري از مسايل اجتماعي ديگر را بياموزد؛ نوجوان اين دوره را گذرانده است.

    هر چند كه انسان به‌طور دائمي تا پايان عمر در حال يادگرفتن و آموختن است، حتي در حوزه مسائل اخلاقي و تربيتي ، كودكي هميشه با آدم‌ها مي‌ماند. البته وقتي به يك آدم بزرگ‌تر به عنوان كودك نگاه كنيد، مثلاً به جوان با نگاه نوجوان و به نوجوان با نگاه كودك، اين حس پيش مي‌آيد كه او هنوز مرحله‌هاي يادگيري را نگذرانده است. اما اطلاق اين كلمه به معناي كودك انگاشتن نوجوانان نيست.»نگران نباش! به تو كودك نمي‌گويند. تو اگر هم بخواهي ديگر نمي‌تواني به روياي كودكي بازگردي. البته بعضي‌ها هم دوست دارند هنوز به آنها كودك بگوييم.

   عارفه 16 ساله: « من فكر مي‌كنم هنوز كودكم، چون زود گريه‌ام مي‌گيرد، زود هم يادم مي‌رود.»

   اميررضا 18 ساله: «اين «كودك درون» را كه همه در باره‌اش حرف مي‌زنند ، بايد به هرحال در وجودمان فعال نگه‌داريم. من دوست دارم تا دو سال ديگر هم به من بگويند كودك!»

   نيلوفر 14 ساله: «كودكي خوب است، بازي‌هايش خوب است، به شرطي كه اگر كودكيم، كودك باشيم و بتوانيم رفتارهاي كودكي‌مان را داشته باشيم.»

   پرستو 17 ساله: «فكر كنم كودكم. چون هنوز درست و حسابي حق و حقوق خودم را نمي‌دانم، اگر هم بدانم نمي‌توانم از حقوق خودم دفاع كنم.»

   شهاب 12 ساله: «اين كه هنوز دوست دارم بازي كنم يعني كودكم؟!»

   * * *

   من هنوز نمي‌دانم كودكم يا نوجوانم! وقتي از من چيزي يا رفتار مناسبي را كه خودشان دوست دارند مي‌خواهند، مي‌گويند ديگر بزرگ شدي، بچه نيستي! اما وقتي حرفي مي‌زنم كه دوست ندارند، يا چيزي مي‌خواهم كه مطابق ميلشان نيست، مي‌گويند هنوز بچه‌اي.»

   اين گلايه چند نوجوان بود از اين فاصله، ميان كودكي و جواني!

   * * *

   اين را نمي‌گويم كه لجتان در بيايد، اما به هرحال هفته بزرگداشت كودك (منظور همان انسان‌هاي زير 18 سال است) بر شما فرخنده باد.