یکشنبه, ۵ اسفند, ۱۴۰۳ / 23 February, 2025
توهمون حس قشنگی
سه‌شنبه که سال تحویل شود علاوه بر اینکه یک سال دیگر گذشته و وارد سال جدید می‌شویم یک دهه هم تمام شده است. از سال ۸۱ تا ۹۰ که می‌شود دهه ۹۰(البته خیلی‌ها به اشتباه می‌گویند دهه ۸۰!) نوستالژی‌هایی برای ما داشت که در دهه‌های بعدی اثری از آتن‌ها نخواهد بود و عمرا اگر بچه‌های آینده بتوانند یک ذره از این نوستالژی‌ها را یک بار هم توی زندگی‌شان حس کنند چیزهایی که برای ما تبدیل خواهد شد به نوستالژی که سال‌ها بعد پس از به یاد آوردنش یک یادش بخیر و یک آه به دنبال دارد و برای آیندگان یک چیزی تو مایه‌های میراث فرهنگی. مواردی که توی این صفحه می‌بینید یا خودشان همین حالا نوستالژی‌اند و یا چند سال دیگر نوستالژی خورشان حسابی ملس است این‌های یادگاری‌های دهه ۹۰ هستند.
● ماشین تحریر
صدای تق تق کلیدهای ماشین تحریر برای خیلی‌ها حس خوبی را ایجاد می‌کند مخصوصا افرادی که اهل نوشتن هستند. همین سال پیش بود که کارخانه‌ای در هندوستان آخرین ماشین‌های تحریر را تولید کرد و بعد به تولید ماشین تحریر در کل جهان پایان دادند. ماشین تحریری که نویسنده‌های بسیاری در گذشته رمان‌های معروف خود را با آن نوشته اند و صدای‌شان در گوش خیلی از ما هنوز هست. دهه نودی‌ها با یکی از ابزارهای مهم ثبت کلمات خداحافظی کردند.
● گچ و تخته سیاه
تعداد مدارسی که امروز به مدد تخته سیاه و گچ‌های رنگارنگش دکان شان می‌چرخد به تعداد انگشتان دست رسیده‌است سال‌ها پیش تخته‌ای سفید جایش را به تخته سیاه مدرسه داد اما حالا علاوه بر تخته‌های سفید و ماژیک‌هایش که تازه در میان کلاس‌ها جا خوش کرده‌اند تخته‌های الکترونیکی با قلم نوری هم پای‌شان به بعضی از مدارس باز شده است. همه این‌ها نشان می‌دهد که امتیاز خاطره سر و دست شکستن برای راهیابی به دفتر مدرسه به بهانه آوردن گچ، یا در رفتن موجه از کلاس درس به بهانه خیس کردن تخته پاک‌کن برای نوجوان‌های دیروز انحصاری شد.
● نوار کاست
زمانی که در ضبط صوت پیچ می‌خوردند یک لوله خودکار همیشه ناجی جان این نوارها بود. کم کم با آمدن انواع سی‌دی‌ها، ام‌پی‌تری و ام‌پی‌فرها و هم‌چنین گوشی‌هایی که توانایی ذخیره و پخش موسیقی‌های مورد علاقه را داشتند این نوارها هم از دور خارج شدند! نوار کاست در سال‌های دهه ۸۰ خود به خود از صحنه کاربردی‌اش حذف شد تا جای‌شان را به وسایلی بدهند که حجم کمتری می‌گیرند و استفاده راحت‌تری دارند، بعید می‌دانیم بچه‌های سال‌های بعد بتوانند لذت باز کردن یک نوار کاست یا رد و بدل کردنش را تجربه کنند.
● آتاری
یک آتاری بود و بازی هواپیما، دستگاهی که به تلویزیون وصل می‌شد و با اصطلاحا دو عدد «دسته» می‌شد ساعت‌هایی را گذراند. زمانی که آتاری وارد خانه‌ها شده بچه‌های دهه ۷۰ را با خودش به دنیای دیگری برد اما بچه‌های دهه ۸۰ هم از وجود آتاری محروم نماندند و آتاری توانست جای خودش را در بعضی خانواده‌ها نگاه دارد اما دهه نودی‌ها با ورود انواع بازی‌های یارانه ای که یک بعدی تا سه بعدی‌شان و از همه مهم‌تر بازی‌های آنلاین به طور کل با آتاری خداحافظی کردند حالا شاید تنها بتوان آتاری را توی انباری خانواده‌های دهه ۷۰ را پیدا کرد.
● ویدیو و فیلم‌های ویدیویی
همه عشق فیلم‌ها حتما و حتما ویدئو داشتند بعدها به یک وسیله تزیینی در خانه همه تبدیل شد. این بار همه برای دیدن فیلم‌های شخصی‌شان از دستگاه ویدئو استفاده می‌کنند اما پای رایانه که به خانه‌ها باز شد و بعد فیلم‌های ویدئویی که به سی‌دی تبدیل شد و دستگاه‌های دی‌وی‌دی که وارد خانه‌ها شد دهه ۸۰ شد پایان دستگاهی که روزی ممنوع بود و سال‌ها بعد مردم خودشان آن را از زندگی‌شان حذف کردند. حالا به جای نوارهای ویدوئی این سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌ها هستند که بین عشق فیلم‌ها یکه تاز شده‌اند.
● کوپن
بخشی از خبرهای مورد استقبال خانواده‌های ایرانی شماره کوپن‌هایی بود که هر از گاهی از رسانه ملی شماره‌شان اعلام می‌شد تا یکی از نیازهای زندگی خانوادگی از نوع خوراکی‌اش به وسیله این کوپن‌ها برطرف شود. کوپن‌ها به صورت دفترچه حاوی برگ‌هایی با شماره‌های مختلف در اختیار سرپرست هر خانواده قرار می‌گرفت و هر از گاهی با اعلام یک شماره از سوی دولت، ملت کوپن حاوی آن شماره را از سایر کوپن‌ها جدا کرده و به صف‌های طویل تحویل برنج و روغن و قند و شکر تعاونی می‌پیوستند، هرچند این مورد هنوز هراز گاهی نفسی می‌کشد اما تب و تاب قبل را ندارد و کلا دهه ۹۰ غیر رسمی با آن خداحافظی کرد.
● بلیت کاغذی
اولش که بلیت‌های درب و داغانی بودند که نه جنس کاغذش خوب بود نه طرح درست و درمانی داشت اما بعدتر هم جنس کاغذش تغییر کرد و هم با عوض شدن هر فصل طرح این بلیت‌ها متناسب با آن فصل تغییر می‌کرد، پشت بلیت‌ها هم شده بودند تابلو اعلانات که حاوی انواع نکات اخلاقی مکتوب و جملات قصار برای بالا بردن فرهنگ قشر اتوبوس سوار بود! البته در کنار رسالت والای بلیت اتوبوس بودن گاهی هم به عوض پول خرد کشور در بقالی و تاکسی مبادله می‌شدند. یعنی چند کاربردی بودند. بلیت‌های کاغذی مچاله در جیب‌های ما، شهریور امسال عمرشان در مشهد به سر آمد و به نوستالژی‌ها پیوستند و این بار جای خود را به کارتی به نام «من کارت» دادند.
● آدم‌های نودی
شاید اولش خنده دار بیاید که یک‌سری آدم‌ها بشوند نوستالژی دهه ۹۰ اما وقتی این آدم‌ها آخرین روزهای عمرشان را در دهه ۹۰ گذرانده باشند و بعد از همه مهم‌تر خودشان کلی خاطره باشند. برای بچه‌های دهه‌های مختلف، می‌شود اسم‌شان را گذاشت نوستالژی دهه ۹۰. مطمئنا خسرو شکیبایی و قیصر امین‌پور آدم‌های نابی بودند که بچه‌های هیچ کدام از دهه‌های آینده نمی‌توانند صدا و بازی زیبای خسرو شکیبایی را بشنوند و ببینند و هیچ کدام شان هم نمی‌توانند اشعار ناب قیصر امین پور را از زبان خودش بشنوند و حس خوب وجود چنین هنرمندانی را درک کنند. ما که فکر می‌کنیم حتی اگر فیلم‌های شان را ببینند و اشعارشان را بخوانند، هیچ کدام جایگزین حس زندگی با این آدم‌ها نخواهد شد.
● پیکان
همه تاکسی‌های زمان ما اولش همین پیکان بود و شاید اگر اغراق نکرده باشیم یکی از خودرو‌های پرفروش کشورمان که نه به خاطر ظاهر زیبایش که به دلیل قیمت و البته استحکام بدنه‌اش تا چشم کار می‌کرد پیکان بود. اولین خودرو ساخت ایران که سازندگان آن حدود سال ۸۳ با گرفتن مبالغی حاضر شدند دست از تولید آن بردارند همان پادشاه خودرو‌ها یعنی پیکان نام داشت. گرچه هنوز چشمان‌مان به جمالش روشن است اما کم‌کم همین پیکان‌های باقی‌مانده هم از رده خارج شده و فهرست نوستالژی‌های دهه ۹۰ ما را کامل کردد.
● سکه و کارت تلفن
آش با جایش کلا از خاطرات و صفحه روزگار حذف می‌شوند. اگر تا چند سال پیش تنها راه ارتباطی ما در کوچه و خیابان خلاصه می‌شد به دکه تلفن سرکوچه! این بار به همت اپراتورهای اول، دوم، سوم و گوشی‌های تلفن همراه، این کارت‌ها دارند نفس‌های آخرشان را می‌کشند، کارت‌های غیر قابل شارژی که نهایت دو هزار تومان پول داشتند و بعد از خالی شدن ناگزیر دورانداختنی بودند. حالا کمتر کسی است که به دنبال کارت تلفن باشد و از آن استفاده کند. دهه ۹۰ پایان اوج‌گیری استفاده از این کارت‌ها بود.
● کتاب‌های درسی
نمی‌دانم آن تک گل کلاس اول یا آن دو تا گل کلاس دوم را یادتان هست یا نه؟! در کنار همه تغییراتی که آموزش و پرورش کشورمان در تلاش بود تا در کتاب‌های درسی ایجاد کند اما طرح بسیاری از این کتاب‌ها پای شان به دهه ۹۰ کشیده شد اما بعدتر برای تغییرات بنیادی‌تر، کلا این کتاب‌ها متفاوت شدند تا خاطره نیمروی خوشمزه کوکب خانم، حسنک کجایی، کبری و تصمیمش و امین و اکرم های کتاب‌های درسی در ذهن خیلی‌ها ماندگار شود تا ماجرای کتاب‌های ما دیگر تکرار نشوند.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست