هزار راه نرفته

گاهی به سریال راه طولانی

این روزها تلویزیون به موضوعات اجتماعی نگاهی متفاوت تر از دهه گذشته دارد .شاید مدیران تلویزیون به این نتیجه رسیده باشند که بیان مشکلات ریز و درشت اجتماعی در لفافه طنز نمی‌تواند راهکار مناسبی برای کشاندن مخاطب آگاه این روزهای تلویزیون باشد.به همین دلیل است که معاونت سیما در یکی دو سال گذشته به نوعی با تغییررویکرد کاری در انتخاب موضوعات متفاوت سعی داشته، دریچه تازه ای به احوالات جامعه باشد. سریال این روزهای شبکه یک سیما با نام راه طولانی را می‌توان جزو این دسته از آثار پخش شده از رسانه ملی دانست. رضا کریمی به عنوان کارگردان با انتخاب یک خانواده پنج نفره ازقشر متوسط و نشان دادن مناسبات متشنج بین اعضای خانواده، علی الخصوص رابطه والدین و فرزندان سعی دارد گوشه چشمی به احوالات این روزهای جامعه جوان داشته باشد . نگاه متفاوت کریمی به این خانواده و تصویر روابط بعضاً گسسته و پر از تنش فرزندان و والدینی که در ظاهر امر مقید هستند و زندگی سالمی داشته‌اند، نشان دهنده هوشیاری و دقت او در انتخاب این موضوع است .علی الخصوص که این تفاوت و شکاف بین نسلها را بر اساس موضوع تجمل گرایی و تمایل به ثروت در نوع روابط این خانواده به خوبی تصویر کرده است. به نظر می‌آید کریمی برای تصویر سازی منطقی شخصیتها از تجربه سینمایی خود استفاده فراوانی کرده است اما هسته اصلی این شخصیتها را رضا کیانیان تشکیل می‌دهد و به نوعی همه موضوعات خانواده و فرزندانش حول محور این شخصیت می‌گردد. او که بعد از بازنشستگی به عنوان تحصیلدار در شرکتی خصوصی کار می‌کند به عنوان پدر یک خانواده وظیفه خود می‌داند که همه توقعات ریزو درشت و معقول و نامعقول خانواده اش را خود یک تنه تهیه نماید .

استفاده از رضا کیانیان به عنوان نقش اصلی قصه و تکیه بر پیاده سازی کامل این کاراکتر در قالب شخصیتی کیانیان همذات پنداری عجیب تماشاگر را با این شخصیت به دنبال داشته است علی الخصوص که افسانه بایگان نیز در قامت مادر خانواده خوش درخشیده است و در فواصلی از قصه که نقش هشدار دهنده ماجرا را دارد در قالب نقش نشسته است . این انتخابهای مناسب باعث شده است که روایت معقول درام در قالب کاراکترها به خوبی پیاده شود و سریال راه طولانی یکی از قابل قبول ترین نمودهای خانواده ایرانی را به تصویر بکشد که تماشاگر به راحتی می‌تواند مابه ازاء بیرونی آن را پیدا کند.

هر چند در اواسط قصه تلخی خاص روایت به مذاق تماشاگر می‌نشیند اما نویسندگان و کارگردان با استفاده از شخصیت پردازی متفاوت کیانیان سعی دارند تلنگری به تماشاگر بزنند تا آنها در انتخاب راهکارهای مالی و غیر معقول فرزندانشان تفکر بیشتری نمایند .

بگذریم که قصه هر چند سعی دارد بر ترویج بی رویه تجمل گرایی در جامعه مسلمان هشداری باشد اما در عمل توقعات عجیب و غریب فرزندان این خانواده از پدر کارمندانشان کمی بر کلیت قصه اثر می‌گذارد. علی‌الخصوص که در این میان نقش تلاش و کوشش فردی عملا بر دوش خانواده گذاشته شده است و کریمی با انتخاب دیالوگ‌هایی در رسای این نکته شعار می‌دهد که جامعه با این جوانان تحصیل کرده چه کند .اما در کلیت ماجرا نقش تلاش فردی برای دستیابی به امکانات بیشتر زیر سوال رفته است . هر چند که به نظر می‌آید هدف اصلی طرح کلی ماجرا نیمه پلیسی داستان ترویج ساده زیستی است . در مجموع سریال راه طولانی سعی دارد در کنار تقبیح تجمل گرایی نیم نگاهی به اثرات شکاف تربیتی بین والد و فرزند اشاره نماید؛ هر چند که در پاره ای از لحظات به ورطه تکرار موضوع یا بزرگنمایی معضلات پرداخته است.

نویسنده : سیده مریم مطلب پور