پیشرفتهایی در جراحی دریچه قلب

پزشك پس از تشخیص دقیق مشكل دریچه ای شما در مورد نوع دریچه مناسب برای شما صحبت خواهد كرد

به مرور زمان عمل جراحی تعویض دریچه پیشرفت نموده و امروزه یكی از راههای مؤثر وبسیار مطمئن برای درمان بیماران دچاربیماری یا مشكلات دریچه ای می باشد .همزمان با پیشرفت هنر جراحی و مراقبت های بعد از عمل و تكنولوژی جدید و فراهم شدن امكان انتخاب دریچه های با دوام و روشهای جراحی، امروزه عمل تعویض دریچه به عنوان یكی از درمان های مؤثر و تثبیت شده مشكلات دریچه ای مطرح می باشد. اولین جراحی دریچه ای در سال ۱۹۱۳ به ثبت رسیده است . با این وجود، تعویض دریچه تا دهه ۱۹۶۰ (زمان به بازار آمدن دریچه های مصنوعی) امكان پذیر نبود. .اگرچه اولین دریچه های مصنوعی سالهای سال به خوبی كار می كردند، ولی پیشرفتهای بعدی در طراحی دریچه ها منجر به بهبود جریان خون در دریچه های مصنوعی قلب شد .امروزه طرحهای بهتر دریچه ها امكان بازگشت بیمار به زندگی فعال و سالم را فراهم نموده وامید به زندگی را افزایش می دهد .

● قلب و دریچه هایش :

قلب شما یك پمپ عضلانی قوی است . پمپاژ دائمی قلب، خون غنی از اكسیژن را به بدن شما می رساند . این چرخه وقتی شروع می شود كه خون با اكسیژن كم از قسمتهای مختلف بدن برگشته و از طریق قلب به ریه های شما فرستاده می شود . بعد از اكسیژن گیری خون در ریه ها ، خون سرشار از اكسیژن به قسمت دیگری از قلب شما باز می گردد وعمل پمپاژ قلب ، آنرا به بدن شما می راند.وجود دریچه ها جهت عملكرد تلمبه ای قلب اساسی است .قلب شما چهار دریچه یا پرده بافتی دارد كه با باز و بسته شدن آنها، امكان حركت خون بین چهار حفره قلب فراهم میشود . هر دریچه ، جریان خون را كنترل كرده و موجب جریان یافتن خون به جلو و به حفره بعدی می شود . وقتی دریچه یا دریچه های قلب شما بیمار می شوند، توانائی كاركرد آنهاكاهش می یابد .

● بیماریهای دریچه ای قلب :

▪ دریچه های قلب به یك یا دو شكل زیر بیمار می شوند :

ـ تنگ شدن قسمت ورودی دریچه كه استنوزیس نامیده می شود.

ـ بسته شدن ناكامل دریچه كه نارسایی (یا رگورژیتانت) نامیده می شود.

با تنگ شدن دریچه از كفایت عملكرد پمپی قلب كاسته شده و منجر به مشكلات متعددی میشود . مثلا در تنگی دریچه میترال، هنگام انقباض دهلیز چپ، خون كمتری وارد بطن چپ می شودكه این امر موجب محدودیت مقدار جریان خون پمپ شده به بدن می شود . وقتی دریچه كاملابسته نشود، خون به حفره قلبی پس می زند، همچنین این حالت دریچه، توانائی قلب برای پمپ حجم ضروری خون به قسمتهای دیگر بدن را مختل می سازد .مثلا اگر دریچه میترال كاملا بسته نشود، هنگام انقباض بطن چپ، خون بجای حركت بسوی آئورت،به دهلیز چپ پس خواهد زد. خون پس زده به دهلیز چپ موجب ایجاد فشار در دهلیز وپس زدنخون به ریه ها می شود . افزایش حجم و فشار در ریه ها عملكرد آنها را محدود می كند .

● تشخیص بیماری های دریچه:

پزشك میتواند بیماری دریچه ای را بوسیله پرسیدن علائم بیماری شما، سمع صداهای قلب وانجام آزمایشات تشخیص دهد. بیماری دریچه ای موجب بروز علائم زیر می شود :

ـ درد یا فشردگی سینه

ـ تنگی نفس

ـ ناتوانی در خوابیدن

ـ خستگی عمومی و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره

ـ تورم مچ پا و مچ دستها یا بزرگی غیر عادی شكم

ـ طپش قلب

ـ بیماریهای دریچه ای به راههای مختلف درمان می شوند :

ـ تجویز دارو

ـ ترمیم دریچه به روش جراحی

ـ تعویض دریچه به روش جراحی

ـ اصلاح تنگی دریچه با بالون

● دریچه مصنوعی :

▪ در جراحی تعویض دریچه، دو نوع عمده دریچه مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد :

ـ بیوپروستتیك یا دریچه های بافتی با پایه و بدون پایه

ـ دریچه های مكانیكی

ـ دریچه های بافتی بدون پایه

از میان انواع دریچه ها، دریچه های بافتی بدون پایه بیشترین شباهت را به دریچه های طبیعی دارند. این دریچه ها از بافت انسانی یا حیوانی تشكیل شده و بدون استنت یا پایه (چهارچوب فلزی یا پلاستیكی كه توسط پارچه ای پوشانده شده است وبافت را نگه می دارد) می باشند .نبودن پایه موجب بهبود جریان خون می شود . انجام عملیات خاص بر روی بافت ، دوام دریچه های بدون پایه را بیشتر می كند .

● دریچه های بافتی پایه دار :

دریچه های بافتی پایه دار نیز از بافتهای حیوانی ساخته شده و با انجام عملیات خاص دارای دوام بیشتری شده اند . چهارچوب پلاستیكی یا فلزی با پوشش پارچه ای بافت را نگه میدارد .

● دریچه های مكانیكی :

این دریچه ها از مواد با دوام تری نظیر فلزات و پلاستیك ساخته شده اند . علیرغم سادگی ظاهری، دریچه های مكانیكی حاصل سالها طراحی دقیق بوده و از تكنولوژی پیچیده ای برخوردارند . این دریچه ها به لحاظ دوام طولانی مشهور می باشند.

● انتخاب دریچه :

پزشك پس از تشخیص دقیق مشكل دریچه ای شما در مورد نوع دریچه مناسب برای شما صحبت خواهد كرد . قبل از انتخاب دریچه بافتی یا مكانیكی، عوامل متعددی در نظر گرفته می شود :

وجود و وسعت و شدت بیماری دریچه های دیگر قلب وجود و وسعت سایر بیماریهای عضله قلب شیوه زندگی و میزان فعالیتهای جسمانی روزمره توانائی تحمل مصرف داروهای ضد انعقاد روزانه داروهای ضد انعقاد از تشكیل لخته در روی دریچه ممانعت كرده و غالبا برای بیماران دارای دریچه مكانیكی و گاهی برای بیماران دارای دریچه بافتی تجویز می شوند .در صورتیكه بیمار خانم باشد ، اگر در سنین باروری قرار داشته باشد كنترل مصرف داروهای ضدانعقاد در طول بارداری نیاز به توجه بیشتری دارد .

● روش جراحی:

سالهاست كه جراحیهای رایج تعویض دریچه به صورت سالم و مؤثر انجام می گیرند پیشرفت روش های جراحی و محصولات جدیدی كه این روشها را تسهیل می نمایند، موجب پدید آمدن جراحیهای قلب با حداقل تهاجم شده اند كه بیشتر مورد توجه پزشكان و بیماران قرار گرفته است تفاوت جراحیهای با حداقل تهاجم و روشهای معمول در اندازه و وسعت برشی است كه جراح برای تعویض دریچه قلب شما انجام می دهد . برش جراحی كوچكتر موجب كاهش امكان عفونت و درد كمتر در دوران بهبودی شده و اغلب ظاهر زخم بهتر است به این معنی كه جای زخم كوچكتر خواهد بود.با این وجود برش جراحی كوچك برای همه مقدور نیست . در مورد آنچه برای شما بهتر است می توانید آزادانه با جراح خود صحبت كنید . صرفنظر از روشی كه جراح برای شما مناسب می داند ، تعویض دریچه قلب در شرایطی انجام میشود كه عملكرد قلب و ریه شما به ماشین قلب و ریه سپرده شود.

وقتی كه خون وارد این ماشین (CPB ) می شود Co۲ آن با اكسیژن جایگزین میشود ( نظیر آنچه در ریه به وقوع می پیوندد) و توسط پمپ قلبی مصنوعی خون به كل ارگانهای بدن فرستاده می شود. سیستم CPB دارای لوله هایی است كه نظیر وریدها و شریانهای شماعمل می كند و همچنین برای حفظ درجه حرارت مناسب جهت عمل جراحی، بدن توسط دستگاه سرد یا گرم می شود.

● عمل جراحی

احساس اضطراب و نگرانی از عمل تعویض دریچه قلب امری طبیعی می باشد . به عقیده بسیاری از بیماران عمل شده، سؤال كردن و گفتگو با تیم جراحی موجب كم شدن ترس آنان میشود . همچنین این بیماران تاكید نموده اند كه داشتن نگرش مثبت نسبت به جراحی، بهبودی آنهارا تسهیل نموده است . شما نیز قبل از عمل آموزشهای خاصی از پزشك و سایر افراد دریافت خواهید كرد .تعدادی از آمادگیهای لازم بشرح زیر است :

صحبت با اعضای مختلف تیم جراحی نظیر جراح ، متخصص بیهوشی، متخصص قلب، مسئول تنفس درمانی و پرستاران صحبت با اعضاء خانواده در مورد عمل بازدید از واحد مراقبت ویژهICU كه احتمالا محل گذراندن دوره بهبودی بعد از عمل می باشد .(آموزش ناشتا بودن به مدت ۸ ساعت قبل از عمل)

---