سالگرد درگذشت غلامرضا تختی

۱۷دی ماه مصادف با چهل و چهارمین سالگرد درگذشت جهان پهلوان غلامرضا تختی است, مردی که مردمداری, مردانگی و جوانمردی اش, باعث جاودانه شدنش شد, نه افتخارات بیشمارش

۱۷دی ماه مصادف با چهل و چهارمین سالگرد درگذشت جهان پهلوان غلامرضا تختی است، مردی که مردمداری، مردانگی و جوانمردی‌اش، باعث جاودانه شدنش شد، نه افتخارات بیشمارش. با این حال تنها در همین روز است که نامی از تختی برده می‌شود و در بقیه سال...!

غلامرضا تختی در روز پنجم شهریور ماه ۱۳۰۹ در خانواده‌ای متوسط و مذهبی در محله‌ خانی آباد تهران به دنیا آمد. غلامرضا با توجه به شرایط سخت زندگی تنها ۹ سال به تحصیل پرداخت.

وی خود می‌گوید: "مدت ۹ سال در دبستان و دبیرستان منوچهری که در همان خانی آباد قرار داشت، درس خواندم، ولی تنها خاطره‌ای که از دوران تحصیل به یاد دارم، این است که هیچوقت شاگرد اول نشدم، اما زندگی در میان مردم و برای مردم درس‌هایی به من آموخت که فکر می‌کنم هرگز نمی‌توانستم در معتبرترین دانشگاهها کسب کنم".

آشنایی تختی با ورزش و کشتی در باشگاه "پولاد" واقع در میدان شاهپور سابق آغاز شد. وی که پیش از این گودها و زورخانه‌های فراوانی دیده بود و شیفته‌ تواضع و افتادگی پهلوانانی کشتی و ورزشی باستانی شده بود، برای نخستین بار در سال هزار و سیصد و سی و نُه به باشگاه پولاد (واقع در خیابان شاهپور سابق) رفت و به دلیل علاقه و استعداد وافری که نسبت به کشتی نشان داد مورد توجه مرحوم "حسین رضی زاده" مدیر آن باشگاه قرار گرفت.

به این ترتیب تختی که پس از بازگشت از مسجد سلیمان در دوران سربازی تمرینات کشتی خود را آغاز کرده بود با تمرین و پشتکار مثالزدنی رفته رفته خود را از میان بازنده‌ها بیرون کشید و سرانجام در سال هزار و سیصد و سی در وزن ۷۹ کیلوگرم به عضویت تیم ملی درآمد. وی در نخستین دوره‌ مسابقات کشتی آزاد قهرمانی جهان (هلسینکی - ۱۹۵۱) با وجود آن که هنوز ۲۱ سال داشت، نایب قهرمان جهان شد.

شادروان غلامرضا تختی در سال ۱۳۳۱ (۱۹۵۲) در نخستین حضور خود در رقابت‌های المپیک با کسب شش پیروزی و قبول یک شکست برابر "دیوید جیما کوریدزه" از شوروی صاحب نشان نقره شد. وی در این مسابقات توانست حیدر ظفر ترک را که سال پیش با غلبه بر تختی قهرمان جهان شده بود را شکست دهد.

تختی در دومین دوره‌ مسابقات جهانی که در خرداد ماه ۱۳۳۳ (۱۹۵۴) که در توکیو برگزار شد، در وزن هفتم (۷۸ کیلوگرم) به رقابت پرداخت که با وجود پیروزی‌های درخشان و شایستگی فراوانی که از خود بروز داد با قبول یک شکست غیر منتظره برابر "وایکینگ پالم" سوئدی از راهیابی به فینال بازماند و در نهایت عنوان چهارمی این وزن را به دست آورد.

تختی شش ماه بعد در یک دیدار دوستانه در سوئد، "پالم" را با ضربه‌ فنی شکست داد و باخت غافلگیرانه توکیو را به خوبی جبران کرد. سومین دوره‌ مسابقه‌های قهرمانی جهان (استانبول - ۱۹۵۷) تجربه‌ تلخی برای مرحوم تختی بود. وی که در این دوره از رقابت‌ها، برای اولین و آخرین بار در وزن فوق سنگین آن زمان (۸۷+ کیلوگرم) کشتی می‌گرفت، به دلیل وزن بسیار کمتر نسبت به رقیبان با دو باخت حذف شد.

پهلوان ایران با وجود حذف شدن در استانبول آبرومندانه کشتی گرفت و نتایجی که به دست آورد با توجه به آن که با وزن ۹۲ کیلوگرم به مصاف کشتی گیران فوق سنگین رفته بود، در مجموع غیرقابل قبول نبود.

در بازی‌های المپیک ملبورن (استرالیا) که در آذرماه ۱۳۳۵ (۱۹۵۶) برگزار شد تختی یک بار دیگر در وزن هفتم (۸۷ کیلوگرم) به مصاف رقبایی از شوروی، آمریکا، ژاپن آفریقای جنوبی، کانادا و استرالیا رفت و با شکست تمامی حریفان اولین نشان طلای خود را به گردن آویخت.

جهان پهلوان تختی در اسفندماه همان سال با غلبه به مرحوم حسین نوری به مقام پهلوانی ایران دست یافت و صاحب بازوبند شد و در سال‌های ۳۶ و ۳۷ نیز این عنوان را تکرار کرد.

جهان پهلوان تختی در سال ۱۹۵۸ در بازی‌های آسیایی توکیو و مسابقات قهرمانی جهان در صوفیه به ترتیب نشان‌های طلا و نقره‌ این رقابت‌ها را به گردن آویخت و در مهر ماه سال ۳۸ (۱۹۵۹) در چهارمین دوره‌ مسابقات کشتی آزاد قهرمانی جهان که در تهران برگزار شد سومین عنوان قهرمانی جهان خود را کسب کرد.

"بوریس کولایف" از شوروی تنها کشتی گیری بود که با امتیاز به تختی باخت و در پنج کشتی دیگر رقبای مجارستانی، لهستانی، فرانسوی، بلغار و ترک تختی با ضربه‌ فنی مغلوب پهلوان ایران شدند.

تختی کاپیتان تیم ملی و پر تجربه ‌ترین کشتی‌گیر ایران در رقابت‌های المپیک ۱۹۶۰ رم که در این رقابت‌ها در وزن هفتم به میدان رفته بود، پس از پیروزی در پنج دیدار در مسابقه‌ نهایی با قبول شکست برابر "عصمت آتلی" از ترکیه به گردن آویز نقره دست یافت.

مسابقات قهرمانی جهان در یوکوهامای ژاپن میدانی فراموش نشدنی برای کشتی ایران بود. تیم ملی کشتی آزاد کشورمان پس از حضور در هشت دوره مسابقات المپیک و جام جهانی در رقابت‌های جهانی ۱۹۵۹ ژاپن، پرافتخار‌ترین حضور خود در تاریخ کشتی را رقم زد و با دریافت پنج نشان طلا، یک نشان نقره، یک نشان برنز و یک عنوان پنجمی به مقام قهرمانی کشتی آزاد جهان دست یافت.

جهان پهلوان تختی که در این مسابقات در وزن ۸۷ کیلوگرم به مصاف حریفان رفته بود با حضوری مقتدرانه آخرین مدال طلای خود را به گردن آویخت.

کشتی‌گیران آزاد ایران در ششمین دوره رقابت‌های قهرمانی جهان در تولیدوی آمریکا (۱۹۶۲) نیز حضوری شایسته داشتند.

تختی در این مسابقات با حضور مقتدرانه در برابر "وان براند" آمریکایی، "مدوید" روسی و "عصمت آتلی" که از قهرمانان صاحبنام وزن هفتم بودند از حیثیت کشتی ایران به خوبی دفاع کرد و در نهایت پس از تساوی با "مدوید" جوان تنها به دلیل ۲۰۰ گرم اضافه وزن نسبت به حریف از دریافت نشان طلا محروم شد و به گردن آویز نقره رضایت داد.

قهرمان ارزشمند ایران در شرایطی در این دیدارها شرکت کرد که از بیماری خطرناکی رنج می‌برد با این حال عشق به ملت ایران او را به مصاف با بزرگترین قهرمانان جهان کشاند. شدت بیماری تختی به حدی بود که پس از دیدار فینال سریعاً به نیویورک منتقل و روز بعد در بیمارستان بزرگ نیویورک تحت عمل جراحی قرار گرفت.

در فاصله سال‌های ۱۹۶۲ تا ۱۹۶۶ جهان پهلوان تختی با وجود سن بالا همچنان عضو تیم ملی ایران بود. اما تنها در بازی‌های المپیک ۱۹۶۴ توکیو شرکت کرد که در این دیدار با بد ‌اقبالی از کسب چهارمین نشان المپیک خود بازماند و به عنوان چهارمی جهان اکتفا کرد.

البته جانشینان تختی در مسابقات جهانی صوفیه (۱۹۶۳) و منچستر (۱۹۶۵) ‌از دریافت حتی یک امتیاز در وزن هفتم ناموفق بودند، این امر در کنار عشق وافری که ملت ایران به جهان پهلوان داشتند، موجی از درخواست‌های مردمی و مطبوعاتی برای حضور مجدد تختی در رقابت‌های جهانی را برانگیخته بود. پهلوان ۳۶ ساله ایران با وجود عدم آمادگی کافی و گذشتن از مرز بازنشستگی شرکت در مسابقه‌های جهانی ۱۹۶۶ (تیر ماه ۱۳۴۵) تولیدو را پذیرفت.

تختی در مسابقات انتخابی مسابقات جهانی ۱۹۶۶ از نظر نتایج فنی و پیروزی با ضربه‌ فنی، بهترین چهره شناخته شده و به عنوان بهترین کشتی گیر وزن هفتم ایران راهی آمریکا شده بود با این حال کارشکنی‌ها و برخوردهای سوئی که از سوی برخی افراد و مقامات نسبت به او روا می‌شد روحیه‌ او را تضعیف کرده بود.

جهان پهلوان به هنگام عزیمت به آخرین سفر خود، در میان خیل عظیم مردمی که برای بدرقه او و همراهانش آمده بودند گفت: "هیچ چیز نمی‌تواند مرا خوشحال کند، پول، مدال طلا، عشق و حتی عشق. نسبت به این مردمی که به فرودگاه آمده‌اند، احساس شرمندگی می‌کنم. راستی چقدر محبت بدهکارم؟ من چرا باید کشتی بگیرم؟ چرا باید همراه تیم، مسافرت کنم، تا سبب این همه مراجعت باشم؟ اگر پاسخ به این پرسش را می‌دانستم من هم می‌توانستم ادعا کنم چون دیگران هستم ... وقتی کسی نداند چه عاملی سبب خوشحالی‌اش خواهد شد، یقینا نخواهد توانست بگوید چرا کشتی می‌گیرد و چرا همراه تیم مسافرت می‌کند".

تختی که بی‌امید به مصاف تازه نفسی‌ها و جوانان جویای نام رفته بود، متاسفانه با بدترین قرعه‌ ممکن نیز مواجه شد به طوری که پس از پیروزی پنج بر صفر در مقابل حریفی از مجارستان به مصاف "الکساندر مدوید" و "احمد آئیک" (نفرات اول و دوم این دوره از رقابت‌ها) رفت و با قبول شکست در برابر آنها برای همیشه با صحنه‌ کشتی خداحافظی کرد.

به منظور ارج نهادن به پایمردی‌های آن بزرگوار مراسم یادبود چهل و چهارمین سالگرد درگذشت این دلاور دوران، ساعت ۹ تا ۱۲ روز شنبه ۱۷ دی‌ماه در آرامگاه این پهلوان، واقع در ابن بابویه شهرری برگزار می‌شود.

همچنین مراسم دیگری از ساعت ۱۵ و با حضور عباسی وزیر ورزش و جوانان و قهرمانان و پیشکسوتان کشتی و ورزش زورخانه‌ای در سالن همایشهای اکادمی ملی المپیک برگزار می شود.

● افتخارات جهان پهلوان غلامرضا تختی:

▪ بازی‌های المپیک:

۱۹۵۲ هلسینکی: مدال نقره وزن ۷۹ کیلوگرم

۱۹۵۶ ملبورن: مدال طلای وزن ۸۷ کیلوگرم

۱۹۶۰ رم: مدال نقره وزن ۸۷ کیلوگرم

۱۹۶۴ توکیو: چهارم وزن ۹۷ کیلوگرم

▪ قهرمانی جهان:

۱۹۵۱ هلسینکی: مدال نقره وزن ۷۹ کیلوگرم

۱۹۵۴ توکیو: نفر پنجم وزن ۸۷ کیلوگرم

۱۹۶۱ یوکوهاما: مدال طلای وزن ۸۷ کیلوگرم

۱۹۶۲ تولیدو: مدال نقره وزن ۹۷ کیلو گرم

▪ بازی‌های آسیایی:

۱۹۵۸ توکیو: مدال طلای وزن ۸۷ کیلوگرم

جمع مدال‌های غلامرضا تختی: هشت مدال شامل؛ چهار طلا و چهار نقره(مهر)