پوکی استخوان بیماری مردان هم هست

بیماری ای که جنسیت سرش نمی شود

گرچه پوکی استخوان در زنان شایع‌تر از مردان است، بیماری مخصوص زنان نیست.

مساله این است که بیماری در مردان دیرتر از زنان شروع می‌شود، و اغلب مردان در بالای ۶۵ سال به آن دچار می‌شوند. در مجموع از هر پنج مرد بالای ۵۰ سال یک نفر در طول سال‌های باقیمانده عمرش دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود.

در جوانی- که تشکیل استخوان از میزان بازجذب استخوان بیشتر است- استخوان رشد می‌کند. در مردان تراکم استخوان‌ها به سرعت با اوجگیری میزان تستوسترون هنگام بلوغ افزایش پیدا می‌کند. استحکام استخوان‌ها در حدود ۲۰ سالگی به اوج می‌رسد و بعد از آن تا ۱۰ تا ۱۵ سال بعد در حالی که میزان تشکیل و بازجذب استخوان معادل هم هستند، ثابت باقی می‌ماند.

یک فرد بزرگسال متوسط حدود یک تا دو کیلوگرم کلسیم در ۲۰۶ استخوان بدنش دارد.

مردان جوان با استخوان‌های مستحکم در سنین بعدی زندگی کمتر دچار پوکی استخوان می‌شوند؛ پسران با بلوغ دیررس، نقصان تغدیه‌یی کلسیم و ویتامین D، یا آنهایی که ورزش نمی‌کنند، حداکثر تراکم استخوانی کمتری دارند و در سنین بالاتر بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار می‌گیرند.

جوانی برای همیشه ادامه ندارد. چه در مردان و چه در زنان در حدود ۳۵ سالگی میزان بازجذب استخوان شروع به پیشی‌گرفتن از تشکیل استخوان می‌کند.

در ابتدا تراکم استخوان به آهستگی کاهش پیدا می‌کند.

در مردان میزان هورمون‌ جنسی تستوسترون با سرعت کمتری کاهش پیدا می‌کند، بطوری که از ۴۰ سالگی به بعد تنها هر سال یک درصد کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه کاهش تراکم استخوانی در مردان نسبتا آهسته اما به صورت مداوم صورت می‌گیرد.

سرعت کاهش تراکم استخوان در مردان و زنان در ۶۵ سالگی و بالاتر مشابه هم می‌شود.

در طول زمان، یک مرد متوسط ۲۰ درصد استخوان‌ قشری‌اش (لایه بیرونی متراکم استخوان) و ۳۰ درصد استخوان اسفنجی (لایه داخلی اسفنجی استخوان) را از دست می‌دهد. و در برخی مردان، کاهش تراکم استخوان شدیدتر است و به حد پوکی استخوان نزدیک می‌شود.

● چه عواملی زمینه‌ساز پوکی استخوان مردان می‌شود؟

دو عامل تعیین‌کننده در تراکم استخوان مردان تحت کنترل آنها نیست نخست اینکه عوامل ژنتیکی توضیح‌دهنده ۸۰ درصد تفاوت حداکثر تراکم استخوان میان مردان جوان است؛ به نظر می‌رسد ژنی که فعالیت ویتامین D را در بدن تنظیم می‌کند، مهم‌ترین نقش را در این مورد داشته باشد. ویتامین D به جذب کلسیم از روده‌ها به جریان خون کمک می‌کند. عوامل ژنتیکی توضیح‌دهنده شیوع بیشتر پوکی استخوان در برخی از خانواده‌ها یا در برخی نژادها نسبت به نژادهای دیگر است. دومین عامل تعیین‌کننده تراکم استخوان در مردان، سن است؛ از دهه چهارم زندگی به بعد، تراکم استخوان در هر مردی بطور پیشرونده کاهش پیدا می‌کند.

اما اگر مردان نمی‌توانند کنترلی بر ژن‌های به ارث‌رسیده یا افزایش‌ سن‌شان داشته باشند، می‌توانند بسیاری از عوامل خطرساز دیگر برای پوکی استخوان را که مربوط به سبک زندگی، تغذیه، عوامل هورمونی، بیماری‌ها و داروها می‌شود، کنترل کنند.

● عوامل سبک زندگی

- سیگارکشیدن

- مصرف الکل

- ورزش نکردن

- کم کردن شدید وزن

● عوامل تغذیه‌یی

- کمبود کلسیم

- کمبود ویتامین D

- مصرف بیش از حد ویتامین A

- مصرف بیش از حد کافئین

- مصرف بیش از حد پروتئین بویژه فرآورده‌های حیوانی

● عوامل هورمونی

- کاهش میزان تستوسترون خون

- پرکاری تیرویید، پاراتیروئید، یا غده آدرنال

-کمبود هورمون رشد

بیماری‌ها

- بالا رفتن میزان اسید آمینه هوموسیستئین در خون

- بیماری مزمن کلیه، کبد یا ریه

- اختلالات مزمن روده

- برخی سرطان‌ها مانند سرطان‌های لنفاوی و سرطان‌های خونی

● داروها

- داروهای کاهش‌دهنده آندروژن (هورمون جنسی مردانه) ‌در سرطان پروستات

- داروهای استروئیدی مانند پردنیزون

- برخی داروهای ضدتشنج

- برخی داروهای شیمی‌درمانی

- داروهای مهارکننده پمپ پروتون مانند اومپرازول که برای کاهش ترشح اسید معده به کار می‌روند

- داروهای مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (که برای درمان افسردگی به کار می‌روند

- وارفارین (یک داروی ضدانعقادی)

- تیازولیدن‌دیون‌ها (که برای درمان دیابت به کار می‌روند)