آنجا که فوتبال نیست

درباره «پشت صحنه» که سراغ قهرمانان ملی رفته است

مدتی است مرسوم شده فیلم‌هایی که در شبکه خانگی توزیع می‌شوند، قسمت‌هایی از پشت صحنه فیلم را هم در خود بگنجانند. اغلب نیز گنجاندن این پشت صحنه‌ها به عنوان عنصری تبلیغی ـ تهییجی روی کاور و پوستر فیلم‌های شبکه خانگی می‌آید و کنار دیگر عناصر تبلیغی مانند ذکر جوایز کسب‌شده از سوی عوامل فیلم در جشنواره‌های مختلف می‌نشیند.

در این وجه از اطلاع‌رسانی، طبعا کسانی که این بسته‌ها را تهیه و عرضه می‌کنند با نظر به جذابیت پشت صحنه‌ها برای مخاطبان، به این رویکرد متوسل می‌شوند. در برنامه‌های تلویزیونی نیز مخاطبان ممکن است گاه بنا به هر دلیلی تماشای چند قسمتی از یک مجموعه داستانی را از دست بدهند، اما اگر پس از پایان پخش مجموعه قرار بر پخش پشت صحنه‌ها یا گفت‌وگو با عوامل مجموعه بوده است، هر طور شده خود را پای گیرنده‌هایشان رسانده‌اند. بنابراین تجربه برنامه‌سازان تلویزیونی و سینمایی در پخش پشت صحنه‌ها نشان داده نه‌تنها این قسمت از اثر، جذابیت فراوانی همسو با خود اثر دارد، بلکه در مواقعی شاید این حواشی بیش از خود متن، جذاب است.

به نظر می‌رسد با نظر به نیازسنجی مخاطب در این زمینه است که شبکه سه سیما، دستور تهیه برنامه‌ای با عنوان «پشت صحنه» را در دستور کار قرار داده است، چرا که می‌داند تنها آنچه جلوی دوربین اتفاق می‌افتد، همه آن چیزی نیست که مخاطب چشم‌انتظار تماشایش باشد. پشت صحنه برنامه‌ای است که با هدف پرداختن به زندگی و فعالیت قهرمانان المپیک و پارالمپیک تهیه شده است. پخش این برنامه که در ۳۰ قسمت ۵۰ دقیقه‌ای با اجرا و تهیه‌کنندگی احسان علیخانی و نویسندگی آزاده نامداری همراه خواهد بود، از اول بهمن‌ آغاز شده و تا پایان این ماه هر شب ساعت ۱۹ و ۴۵ دقیقه جز پنجشنبه‌ها و جمعه‌ها روی آنتن شبکه سه خواهد رفت. این قهرمانان همراه پنج نفر از خانواده یا کسانی که در زندگی‌شان موثر بوده‌اند در برنامه حضور می‌یابند. همان‌طور که از عنوان برنامه برمی‌آید، هدف از تولید آن، پرداختن به دلایل پشت پرده و شخصی این قهرمانان است و اینجاست که می‌توان، هدف اولیه ساخت برنامه را با همان جذاب‌سازی مورد اشاره مبتنی بر حواشی گاه مهم‌تر از متن همسو دانست.

از سوی دیگر به نظر می‌رسد این برنامه که با حمایت صندوق اعتباری حمایت از قهرمانان و پیشکسوتان ورزش تولید شده است، گوشه چشمی داشته به مباحثی که چندی پیش در ارتباط با نوع معیشت و دستمزدها و پاداش‌های قهرمانان المپیک و پارالمپیک مطرح شد. همزمان با روزهای مدال‌آوری قهرمانان رشته‌های مختلف ورزشی در دو میدان مهم المپیک و پارالمپیک بود که شکست‌ها و ناکامی‌های فوتبال ایران به اوج خود ‌رسید و همین تقارن و همزمانی باعث شد دستمزد و درآمدهای میلیاردی فوتبالیست‌هایی که مدتی بود جز ناکامی‌های پیاپی دستاوردی نداشتند، با درآمدهای ناچیز این قهرمانان که افتخار آفریده بودند، مقایسه شده و موجی از نارضایتی‌ها نسبت به این ناموزونی به راه افتد. حال به نظر می‌رسد تولید پشت صحنه گذشته از این‌که از ایده‌ای مخاطب‌محور سود جسته است، در هدفگذاری‌های دیگرش، حامل پیامی انسانی درجهت توجه به ورزشکارانی است که با این که بیش از فوتبالیست‌های پردرآمد، افتخار آفریده‌اند، اما آن‌طور که باید به آنها رسیدگی نشده است. از این‌رو و به این دلیل که برنامه سوژه‌های فوتبالی را ـ که طبعاً مخاطبان بیشتری دارد ـ کنار گذاشته و سراغ این قهرمانان رفته، باید گفت پشت صحنه، یک برنامه اجتماعی ـ ورزشی موفق در برنامه‌های منهای فوتبال است. تیتراژ این برنامه را نیز باید به عنوان یکی دیگر از دلایل موفقیت آن برشمرد؛ آنجا که ترانه‌ای از روزبه‌بمانی، ترانه‌سرای جوان این روزها، با صدای محسن چاووشی و فرزاد فرزین دو خواننده پاپ هر روز به گوش دوستدارانشان می‌رسد.

میلاد نقی‌پور چناری