دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
روند شکل گیری شورای انقلاب
«شورا» در لغت به معنی شور و مشورت و اجماع در انجام امور و «انقلاب» به معنای تغییر و دگرگونی سریع و غالبا قهرآمیز نظام و وضعیت سیاسی است. لذا شورای انقلاب اجمالا به هیات و گروهی انقلابی گفته می‌شود که دارای هدفی یکسان و رویکردی مشخص بوده و رهبری اجرایی و ارگانیک پروژه انقلاب را که اصولا متناسب با هدایت و رهنمودهای رهبری ایدئولوژیک است، برای عبور دادن انقلاب از بحران‌های سخت نظامی و سیاسی نظام مستقر به عهده می‌گیرد. از این حیث انقلاب‌های مشهور جهان، تقریبا همگی واجد «شورای انقلاب» بوده‌اند و حتی در برخی از این انقلاب‌ها، شورای انقلاب سال‌ها پس از پیروزی نیز به حیات خود ادامه داده‌اند. در ایران، شورای انقلاب که تا دو سال پس از پیروزی انقلاب به کار خود استمرار بخشید نقش بسیار اساسی و عمده‌یی در رهایی انقلابیون از بحران‌های موجده از سوی رژیم ایفا کرد و انقلاب را تا پیروزی آن هدایت کرد.
شکل‌گیری شورای انقلاب
با اوج‌گیری قیام‌ها و شورش‌های مردم علیه رژیم محمدرضا شاه و خواست همگانی ملت برای تغییر نظام سیاسی از طریق راهپیمایی‌های گسترده و اعتصابات همگانی، در اذهان برخی از رهبران انقلاب اسلامی که دارای روحیه کار گروهی و تشکیلاتی، قدرت سازمان‌دهی، توانایی تفکر عمیق درباره مسائل گوناگون و آینده‌نگری بودند، اندیشه تشکیل نهاد رهبری به منظور سازمان‌دهی انقلاب و هدایت نیروها، به وجود آمد تا انتقال قدرت از نظام شاهنشاهی به جمهوری اسلامی، زیر نظر مدیریتی واحد انجام گیرد و نهادها و سازمان‌های رسمی و قانونی کشور ایجاد شوند. تشکیل شورای انقلاب به این صورت بود که امام به گروهی پنج نفره از روحانیون، به سرپرستی آیت‌الله مرتضی مطهری مسئولیت دادند که برای شناسایی افراد لازم برای اداره آینده مملکت، تلاش کنند. این افراد عبارت بودند از: آیت‌الله مرتضی مطهری، آیت‌الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی، آیت‌الله سیدعبدالکریم موسوی اردبیلی، حجت‌الاسلام علی اکبر هاشمی و حجت‌الاسلام دکتر محمد جواد باهنر. سپس این افراد با آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، درباره عضویت ایشان در شورای انقلاب صحبت کردند، ایشان پذیرفت و حضرت امام نیز با عضویت ایشان موافقت کردند. بنابراین هسته اولیه شورای انقلاب، گروهی شش نفره از روحانیون بود. بعدها از روحانیون، آیت‌الله سید محمود طالقانی و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌یی نیز به این شورا پیوستند. این گروه شش نفره، شناسایی افراد و مطالعه روی آنها را آغاز کردند و بتدریج مهندس مهدی بازرگان، دکتر یدالله سحابی و عده‌یی دیگر از شخصیت‌ها را که امام از پیش می‌شناختند و با وی دیدار داشتند، به ایشان در پاریس معرفی کردند و امام نیز آنان را تایید کردند. بنابراین شورای انقلاب از چند روحانی مبارز و چند چهره دارای سابقه مبارزاتی تشکیل شد.
آقای هاشمی رفسنجانی نیز در مقدمه صورت مذاکرات شورای انقلاب همین مطلب را تایید کرده، می‌گوید: «در آن روزها که امام امت در پاریس اقامت داشتند، استاد شهید آقای مطهری در مراجعت از سفر پاریس، دستور رهبر عظیم‌الشان انقلاب را مبنی بر تشکیل شورای انقلاب آوردند. حضرت امام آقایان شهید مطهری و شهید بهشتی و موسوی اردبیلی و شهید باهنر و هاشمی رفسنجانی را به عنوان هسته اولی شورای انقلاب تعیین و اجازه داده بودند که افراد دیگر به اتفاق نظر این پنج نفر، اضافه شوند و در جلسات ابتدایی تصمیم بر این شد که حتی‌الامکان ترکیب شورا از اعضای روحانی و غیرروحانی به نسبت مساوی و نزدیک به هم باشد.»
بعد از مذاکرات اولیه،امام هم از ایشان خواستند که فهرستی از فعالان سیاسی که مورد اعتماد باشند، برای عضویت در شورای انقلاب و دولت موقت تهیه کنند و توصیه کردند، انتخاب افراد به نحوی صورت گیرد که از همه گروه‌ها باشند و صبغه یک گروه را نداشته باشد، حتی مرحوم دکتر سنجابی را خود امام اسم بردند که جزو فهرست باشند. بعد از آن جلسه، با آقای مهندس بازرگان نشستیم و با هم مشورت کردیم و یک فهرست، شامل فعالان همه احزاب سیاسی، گروه‌های مختلف، روحانیون و غیره تهیه کردیم. مهندس بازرگان، همه را نوشت و در جلسه بعد ارایه شد. آقا همه را قبول و تایید کردند و گفتند: «در ایران شما با آن آقایان سه نفر مشورت بکنید و خبر بدهید. منظور مرحوم مطهری، بهشتی و هاشمی بود. بعد مهندس بازرگان برگشتند ایران و با افراد مختلف صحبت کردند.» گفت‌وگو با دکتر ابراهیم یزدی، پشت صحنه انقلاب در پاریس.
به علت سرعت تحولات و حوادث در ایران، تعداد اعضای شورای انقلاب حتی در زمان خروج محمدرضا شاه از ایران، کامل نشده بود و این باعث نگرانی امام خمینی (ره) بود. در نامه‌یی که امام خطاب به سید محمد حسینی بهشتی، در تاریخ ۱۴ آبان ۱۳۵۷ نوشته بود، این نگرانی و ضرورت تسریع در معرفی اعضای پیشنهادی شورای انقلاب با هماهنگی شهید مطهری، کاملاص مشهود است: «پس از اهدای سلام و تحیت، وقت دارد سپری می‌شود و من خوف آن دارم که با عدم معرفی اشخاص، مفسده پیش آید. بنا بود به مجرد آمدن ایشان شهید مطهری با اشخاص مورد نظر یکی یکی و جمعی ملاقات کنید و نتیجه را فوراً به اینجانب اعلام کنید و نیز مرقومی که معرف باشد با خط و امضای عدد معلوم بفرستید. من در انتظار هستم و باید عجله شود و نیز استفسار از بعضی آنها برای مسافرت به خارج. در هر صورت همه موضوعات که به شما و ایشان تذکر داده شد، لازم است با عجله انجام گیرد و اگر اشخاص دیگری نیز پیدا شد، ملحق شود. والسلام.»
صحیفه امام، جلد ۴، ص ۳۰۷نامه فوق نشان می‌دهد امام چندماه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، شخصاً در ماه آبان ۱۳۵۷، فرمان تشکیل شورای انقلاب اسلامی را صادر کرده بود.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست