«گلادیاتور» سینما در تلویزیون

در هفته های اخیر چند فیلم از ریدلی اسکات, کارگردان سرشناس سینمای جهان همچون گلادیاتور و تیغ رو از شبکه های مختلف سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است

در هفته‌های اخیر چند فیلم از ریدلی اسکات، کارگردان سرشناس سینمای جهان همچون گلادیاتور و تیغ‌رو از شبکه‌های مختلف سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش شده است.

این فیلمساز انگلیسی تبار سینما، این روزها فعالیت تلویزیونی خود را افزایش داده است و در کنار تلاش برای کارگردانی فیلم های تازه، در تدارک ساخت چند مجموعه تلویزیونی هم هست. قرارداد کاری تازه این فیلمساز با شبکه بی .بی. سی است و براساس آن وی یک مجموعه درام با نام «تابو» را برای آن شبکه تهیه و کارگردانی می کند. اسکات تولید این مجموعه را با همکاری تام هاردی، بازیگر سی وهفت ساله انجام می دهد. نویسنده طرح اصلی فیلمنامه این درام دوره ای استیون نایت است. تماشاگران تلویزیونی نایت را به خاطر خلق و تولید مجموعه پربیننده و موفق «پیکی بلانیدرز» می شناسند. شبکه تلویزیونی، بی. بی. سی طی اطلاعیه ای رسمی، خبر تولید مجموعه تابو را اعلام کرد. براساس این اطلاعیه، تام هاردی در نقش اصلی آن هم ظاهر خواهد شد. کارگردانی اپیزود اول مجموعه را (که به صورت یک فیلم سینمایی ۹۰ دقیقه ای تهیه خواهد شد) ریدلی اسکات به عهده دارد. هنوز معلوم نیست او قسمت های بعدی تابو را هم کارگردانی خواهد کرد یا خیر. به گفته این فیلمساز، مجموعه در هشت اپیزود و با طول زمانی ۶۰ دقیقه تولید خواهد شد. شرکت فیلمسازی اسکات به نام اسکات فری لندن حدود نیمی از هزینه های مجموعه را تامین خواهد کرد. پخش بین المللی تابو با شبکه تلویزیونی بی. بی. سی خواهد بود.

ماجراجوی ضدسرمایه داری

قصه مجموعه سال ۱۸۱۳ اتفاق می افتد و مردی سی ساله به نام جیمز کزیا دلانی (با بازی تام هاردی) شخصیت اصلی آن است. او یک ماجراجوی چپگراست که از سفر طولانی از آفریقا به خانه اش برمی گردد. وی همراه خود ۱۴ قطعه الماس کمیاب و گرانقیمت آورده است و در بدو ورود متوجه می شود پدرش را به قتل رسانده اند. جیمز به خونخواهی پدرش برمی خیزد و تصمیم به انتقام می گیرد. او که حاضر به فروش تجارت خانوادگی خود به کمپانی هند شرقی نیست، تجارت خاص و شخصی خود را آغاز می کند، اما با این کار، او خودش را درگیر یک بازی خطرناک می کند. در دو سوی این بازی مرگبار، دو نیروی پرقدرت و جنگ طلب هستند که می خواهند به هر شکل ممکن، مانع از موفقیت کسب و کار جیمز کزیا دلانی شوند. این دو نیرو، قدرت های جنگ طلب آمریکایی و انگلیسی هستند. مسئولان شبکه تلویزیونی می گویند کلید فیلمبرداری مجموعه هشت قسمتی تابو، ژانویه ۲۰۱۵ زده می شود و لوکیشن های مختلف انگلستان، مکان های اصلی فیلمبرداری آن است. استیون نایت که متخصص نگارش فیلمنامه های درام و گنگستری است، در تابو هم به نمایش تفکر گنگستری می پردازد و آن را در شکل و شمایل تازه ای به نمایش می گذارد.

درام انگلیسی معترض

ریدلی اسکات درباره تابو می گوید: این مجموعه قصد خلق یک درام انگلیسی اصیل و انقلابی را دارد که به مذاق نسل معاصر خوش بیاید. قصه مجموعه زیبا و هیجان انگیز است و شخصیت هایی قوی دارد. براساس خط اصلی قصه فیلمنامه، تابو حال و هوایی تلخ و سیاه خواهد داشت. نوع قصه، ما را مجبور می کند چنین لحنی را دنبال کنیم. حس شخصی خودم این است که این مجموعه، کاری متفاوت و پروژه ای خاص شود. همیشه به دنبال آن بودم که یک درام دوره ای تاریخی انگلیسی را برای تلویزیون تهیه و کارگردانی کنم. در این مجموعه هم هدفم نمایش قدرت گیری امپراتوری انگلستان و حرکت آن به سمت ویرانگری است. برای خلق این امپراتوری ظلم زیادی به مردم عادی وارد شد. استیون نایت در فیلمنامه اش یک دنیای ویژه و فانتزی خلق کرده است و در دل این دنیا، شخصیتی را معرفی می کند که به یک شمایل تبدیل می شود. جیمز آدمی حساس است که رنج و درد زیادی را تحمل کرده و حالا می خواهد در برابر زورگویان قدرتمند بایستد. کمپانی هند شرقی در قرن نوزدهم میلادی، بزرگ ترین شرکت تجاری جهان بود و درافتادن با آن، کار بسیار سختی به حساب می آمد.

«هالو»ی تلویزیونی

منتقدان تلویزیونی از تابو به عنوان یکی از باشکوه ترین پروژه های سال میلادی پیش رو اسم می برند. این در حالی است که ریدلی اسکات، امر تولید یک مجموعه تلویزیونی دیگر را هم به عهده دارد. این مجموعه که با کمک فناوری دیجیتالی تهیه خواهد شد، «هالو» نام دارد. مجموعه هالو براساس یک بازی دنباله دار و موفق کامپیوتری به همین نام ساخته می شود. قصه مجموعه هالو در قرن ۲۶ میلادی رخ می دهد و دنبال کننده ماجراجویی های یک ابرسرباز است که با گروهی از موجودات و گروه های پرقدرت منفی مبارزه می کند. هنوز معلوم نیست ریدلی اسکات به عنوان کارگردان هم با این اکشن ماجراجویانه آینده نگرانه همکاری خواهد کرد یا خیر. اکنون گفته می شود سرجیو میمیکا گزان (سازنده چند فیلم و مجموعه علمی ـ تخیلی) برای کارگردانی اپیزود اول آن انتخاب شده است. کار نگارش فیلمنامه این مجموعه بزودی شروع می شود. پل شورینگ، خالق مجموعه پربیننده فرار از زندان، گزینه اصلی برای کار نوشتن فیلمنامه آن است. کلید فیلمبرداری هالوی تلویزیونی، اواخر سال ۲۰۱۴ زده می شود. شرکت کامپیوتری مایکروسافت (خالق بازی کامپیوتری هالو) اعلام کرده است، مجموعه تلویزیونی هالو هیچ ارتباطی با فیلم زنده سینمایی آن ندارد و یک پروژه کاملا متفاوت است. مدتی قبل کمپانی برادران وارنر خبر داد در تدارک تولید نسخه ای سینمایی از این بازی پرطرفدار است و به احتمال زیاد آن را تبدیل به یک مجموعه فیلم دنباله دار سینمایی خواهد کرد. استیون اسپیلبرگ یکی از تهیه کنندگان اصلی این نسخه است.

«تیغ رو» برمی گردد

یکی از پروژه های مهم سینمایی ریدلی اسکات، قسمت دوم درام دلهره آور و علمی ـ تخیلی «تیغ رو» (بلید رانر) است. از سال ۱۹۸۲ که قسمت اول فیلم روی پرده سینماها رفت، این فیلمساز از علاقه اش برای ساخت قسمت دوم آن صحبت کرد، اما با وجود گذشت بیش از ۳۰ سال از آن زمان، هنوز خبری از تولید قسمت تازه تیغ رو نیست. اما اسکات در گفت وگوهای اخیر رسانه ای خود با تاکید فراوان گفته است دومین قسمت این فیلم پرسروصدا در دستور کارش قرار دارد و تا یکی دو سال دیگر، کار تولید آن را آغاز خواهد کرد. فیلمنامه قسمت دوم این درام دلهره آور را همپسون فانچر براساس قصه کتاب پرخواننده فیلیپ کی دیک می نویسد. شنیده می شود این فیلم برای نمایش عمومی در سال ۲۰۱۶ آماده خواهد شد. قرار است هریسون فورد، بازیگر اصلی قسمت اول، با قسمت تازه آن هم همکاری داشته باشد. در نسخه اصلی (که حالا لقب یک اثر کالت کلاسیک سینمایی را گرفته است) این بازیگر در نقش یک مامور ویژه بین فضایی بازی کرد و درگیر مبارزه با گروهی از موجودات شروری شد که دست به چند سرقت بزرگ فضایی زده بودند. نسخه اصلی با هزینه ۲۸ میلیون دلاری تهیه شد و در آمریکای شمالی حدود ۳۳ میلیون دلار فروش کرد. این نسخه خیلی زود طرفداران زیادی پیدا کرد و به صورت یک کار کلاسیک درآمد. گفته می شود تهیه کنندگان تیغ رو برعکس ریدلی اسکات، علاقه زیادی برای تولید قسمت دوم آن نداشتند و به همین دلیل، هنوز قسمت تازه آن جلوی دوربین نرفته است.

دنباله ای بر «پرومتوس»

درام علمی ـ تخیلی پرومتوس که حال و هوایی شبیه «بیگانه» ریدلی اسکات داشت، در زمان نمایش عمومی خود در فصل تابستان ۲۰۱۲ توقعات و انتظارات را برآورده نکرد. از یک سو منتقدان سینمایی استقبال بالایی از آن نکردند و از سوی دیگر، فروش ۱۳۰ میلیون دلاری اش تهیه کنندگان خود را راضی نکرد. فیلم با هزینه ۱۲۷ میلیون دلاری ساخته شد و در همان زمان تولید، اسکات گفت قصد ساخت دومین قسمت آن را هم دارد. اما پس از نمایش عمومی نسخه اصلی، تردید و ابهام برای تولید قسمت دوم آن به وجود آمد. با معرفی نام فیلمنامه نویس قسمت دوم فیلم از سوی کمپانی فوکس قرن بیستم، تحلیلگران سینمایی و اهل فن می گویند چراغ سبز تولید آن از سوی تهیه کنندگانش صادر شده است. چند روز قبل اعلام شد مایکل گرین (نویسنده فیلمنامه اکشن کمیک استریپی «گرین لانتون») برای نگارش فیلمنامه «پرومتوس ۲» دعوت شده است. به این ترتیب، مشخص شده است جان اسپایتس و دیمون لیندلوف نویسندگان فیلمنامه نسخه اصلی، با قسمت تازه آن همکاری نخواهند داشت.

قصه فیلمنامه پرومتوس ۲ پیش درآمدی بر قصه نسخه اصلی است و به این ترتیب، ماجراها و حوادث در دورانی قبل از شروع قصه این نسخه اتفاق می افتد. قصه نسخه اصلی در قرن بیست و یکم اتفاق می افتاد و ماجراهای گروهی از دانشمندان و کاوشگران را به تصویر می کشید که راهی سیاره ای بسیار دور از زمین می شوند. آنها در این سیاره نشانه هایی قوی از حیات و تمدن را پیدا می کنند و بزودی با چیزهایی باورنکردنی روبه رو می شوند. آنچه این افراد در این سیاره بسیار دور می بینند، بسیار فراتر از آن چیزهایی است که تصورش را می کردند.

منابع نزدیک به پروژه می گویند حال و هوای قسمت دوم پرومتوس خیلی شبیه مجموعه فیلم علمی ـ تخیلی «بیگانه» خواهد بود. اولین قسمت بیگانه را اسکات سال ۱۹۷۹ کارگردانی و ژانر سینمایی علمی ـ تخیلی را وارد مرحله تازه ای کرد. قصه فیلم درباره گروهی از فضانوردان بود که در ایستگاه فضایی خود با یک موجود بیگانه فضایی رودررو می شوند. این موجود خطرناک، تک تک فضانوردان را از بین می برد و زمینه را برای تولید قسمت های بعدی آن فراهم می کند. مایکل فاسبندر و نائومی راپاسه دو بازیگر اصلی قسمت اول در قسمت دوم فیلم دوباره نقش های قبلی شان را تکرار می کنند. نکته جالب این که مایکل گرین، نویسنده فیلمنامه پرومتوس۲ در کار نگارش فیلمنامه قسمت دوم تیغ رو هم با ریدلی اسکات همکاری دارد.

بازگشت به تاریخ؟

منتقدان سینمایی می گویند ریدلی اسکات به دو نمونه سینمایی علاقه بسیار زیادی دارد: ژانر علمی ـ تخیلی و تاریخی. وی کارگردان دو درام پرتنش تاریخی «گلادیاتور» (۲۰۰۰) و «رابین هود» (۲۰۱۰) است. اهل فن می گویند او چند پروژه تاریخی جدید دیگر هم دارد، ولی فعلا قصد ندارد هیچ یک از آنها را در دستور کار تولید قرار دهد. نزدیکان فیلمساز می گویند موفق نبودن رابین هود باعث شد وی برای مدتی ـ که معلوم نیست تا چه زمانی طول خواهد کشید ـ کار روی پروژه های تاریخی خود را کنار بگذارد. برعکس گلادیاتور که جوایز اسکار را به دست آورد و ضمن تحسین فراوان منتقدان فروش بالایی هم در جدول گیشه نمایش سینماها کرد، رابین هود نتوانست انتظارات را برآورده کند. این فیلم با هزینه بالای صد میلیون دلار، فقط صد میلیون دلار در آمریکای شمالی فروش کرد. منتقدان سینمایی هم روایت تازه اسکات از شاهزاده شورشی جنگل های شروود را نپسندیدند و آن را اقتباسی ضعیف از یک داستان عالی ارزیابی کردند. ریدلی اسکات که انتظار چنین برخوردهایی را از سوی تماشاگران و منتقدان نداشت، آزرده خاطر شد. نتیجه این شد که وی دور فیلمسازی در ژانر تاریخی را خط کشید.

به گفته او: «نمی دانم کجای کار غلط از آب در آمد. تلاش زیادی کردم رابین هود فیلمی خوب و قابل قبول از کار درآید؛ حتی زحماتی که برای آن انجام دادم، بیشتر از زحمات و کارهایی بود که برای گلادیاتور متحمل شدم. احساس می کنم فیلم در زمان مناسبی روی پرده سینماها نرفت و تماشاگران چشم انتظار دیدن یک درام تاریخی دوره ای نبودند. نوع برخوردهایی که با فیلم شد، ناراحتم کرد؛ به همین دلیل تصمیم گرفتم برای مدتی، دیگر فیلمی در ژانر تاریخی نسازم. کار در این ژانر بسیار سخت است و توان زیادی را از فیلمساز می گیرد. اگر برخوردها با فیلم خوب باشد، خستگی از تن فیلمساز درمی رود؛ ولی وقتی تماشاگران و منتقدان به آن توجهی نشان نمی دهند، خستگی به تن آدم می ماند و این نکته باعث آزار فیلمساز می شود. راستش را بخواهید، خستگی و کوفتگی کار رابین هود هنوز با من است و سایه اش بر سر من و کارهایم سنگینی می کند.»

ورایتی

مترجم: کیکاووس زیاری