لزوم توانمندسازی کادر خدمات درمانی

آیا تا به حال به مطب دندان‌پزشکی رفته‌اید؟ اگر جواب شما مثبت است، سوال ما این است که اگر در مطب دندان‌پزشک نیازمند یکی از خدمات اورژانس پزشکی شوید، آیا امکانات و تجهیزات لازم …

آیا تا به حال به مطب دندان‌پزشکی رفته‌اید؟ اگر جواب شما مثبت است، سوال ما این است که اگر در مطب دندان‌پزشک نیازمند یکی از خدمات اورژانس پزشکی شوید، آیا امکانات و تجهیزات لازم از قبل در مطب فراهم است؟ و آیا می‌توانید به توانمندی دندان‌پزشک در این مورد اعتماد کنید که شما یا همراه‌تان را از مرگ نجات بخشد؟ به عنوان مثال، بیمارانی که دچار آنژین قلبی هستند یا سابقه آنفارکتوس دارند، ممکن است در مطب دندان‌پزشک (اعم از زیر دست دندانپزشک یا در اتاق انتظار و پیش از انجام عملیات دندانپزشکی) دچار ناراحتی‏هایی شوند که اگر به سرعت به آنها رسیدگی نشود، می‌تواند حیات فرد را به مخاطره اندازد. آیا دندانپزشک به هنگام بروز این وضعیت‌ها، توانایی علمی و عملی کمک به این بیماران را دارد و آیا تجهیزات موجود در مطب دندانپزشکی برای رسیدگی به این موضوعات کفایت می‌کند؟ بروز موارد اورژانس در مطب دندانپزشکان، گرچه جزو رویدادهای شایع نیست ولی در صورت روی‌دادن، جزو ناگوارترین حوادثی است که ممکن است در مطب دندانپزشکان روی دهد و بیمار و دندانپزشک را در موقعیتی بسیار مخاطره‏انگیز قرار دهد. از شایع‏ترین این موارد می‌توان به افزایش فشارخون، طوفان تیروییدی، حملات صرع، شوک، کاهش فشارخون و اختلالات قلبی و عروقی اشاره کرد. بر این‌ اساس، تجهیزات و مهارت دندانپزشک در مواقع اورژانس‏های پزشکی، مهم‌ترین عامل در درمان فوریت‏های پزشکی است که حصول اطمینان از کافی بودن داروها و تجهیزات اضطراری موجود در مطب و همچنین آموزش‏های مربوط به آن، یکی از موارد آمادگی برای برخورد با فوریت‏های این‌چنینی است.

هرچند آمار دقیقی از تلفات این‌گونه حوادث در کشور گزارش نشده است، ولی به دلیل اهمیت موضوع، دندان‌پزشکان باید همیشه اطلاعات علمی کافی و آمادگی اولیه داشته باشند و از قبل پیش‏بینی‏های لازم را کرده باشند و داروها و تجهیزات پزشکی و اورژانسی و احیا را در مطب خود فراهم کنند. به‌همین دلیل است که بر‌اساس ضوابط تاسیس درمانگاه عمومی دندانپزشکی و همچنین دستورالعمل ضوابط بهداشتی و تسهیلات لازم در مطب دندانپزشکی، از کپسول اکسیژن، ست احیا و داروهای دندانپزشکی اورژانس دارای تاریخ مصرف به عنوان حداقل تجهیزات لازم، نام برده شده است.

آنچه در این میان جای تعجب دارد آن است که با وجود آنکه قانون وجود لوازم مورد نیاز برای شرایط اورژانس را در مطب‏های دندانپزشکی، ضروری در نظر گرفته است، اما براساس بسیاری از پژوهش‌ها و گزارش‌ها، این موارد رعایت نمی‌شود. بر اساس پژوهشی که به منظور بررسی وضعیت داروها و تجهیزات اورژانس در مطب دندانپزشکان عمومی و متخصص کرج در سال ۸۹ توسط گروه جراحی دهان، فک و صورت دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام شد، مشخص شد متاسفانه شرایط و امکانات اورژانس شامل تجهیزات، داروها و آموزش در این زمینه کافی نیست. در تحقیقی که سال ۱۳۸۴ توسط دکتر «محمودی» روی دندانپزشکان عمومی شهر تهران انجام شد، در‌مجموع میزان بهره‏مندی از تجهیزات و داروهای اورژانس در میان دندانپزشکان عمومی شهر تهران نسبت به کشورهای اروپایی و آمریکا بسیار پایین بود. از سوی دیگر نکته‏ای که نباید از آن غفلت کنیم آن است که در صورت توانمندسازی دندانپزشکان، این ۲۲ هزار پزشک این امکان را دارند که در مواقع ضروری و اضطرار همچون حوادث محیطی و شغلی، زلزله، سوانح رانندگی، سقوط از بلندی، سوختگی، برق‏گرفتگی، آوار، مسمومیت‏های دارویی و شیمیایی، خودکشی، گزیدگی و غرق‏شدگی، خدمات اورژانس قلبی، تنفسی، گوارش‌ و سایر فوریت‏های پزشکی ارایه دهند و زندگی را دوباره به فرد بازگردانند.

فاطمه احمدیان