بررسی روند کنفرانس بین المللی برق در دو دهه گذشته

کنفرانس بین المللی برق که در ابتدا تحت عنوان کنفرانس شبکه سراسری برق و به همت شرکت توانیر آغاز به کار کرد و طی چندین مرحله از سطح داخلی به منطقه ای , منطقه ای به بین المللی برگزاری داخل کشور , بین المللی برگزاری در کشور روسیه , برگزاری مجدد کنفرانس بین المللی درداخل کشور توسط شرکت توانیر و کارفرمایی شرکت توانیر و اجرای کنفرانس توسط شرکت متن دردهه دوم, طی ۲۱ سال برگزاری کنفرانس, از سال ۱۳۶۵ تاکنون روند تغییرات آن بود

سرمایه‌گذاری در بخشهای مختلف صنعت‌برق، توجهی‌های لازم فنی واقتصادی به همراه دارد وانجام کار فرهنگی، علمی و فنی و از جمله کنفرانسها نیز از این قاعده مستثنی نیست.

کنفرانس بین‌المللی برق که در ابتدا تحت عنوان کنفرانس شبکه سراسری برق و به همت شرکت توانیر آغاز به کار کرد و طی چندین‌ مرحله از سطح داخلی به منطقه‌ای ، منطقه‌ای به بین‌المللی (برگزاری داخل کشور)، بین‌المللی (برگزاری در کشور روسیه)، برگزاری مجدد کنفرانس بین‌المللی درداخل کشور (توسط شرکت توانیر) و کارفرمایی شرکت توانیر و اجرای کنفرانس توسط شرکت متن دردهه دوم، طی ۲۱ سال برگزاری کنفرانس، از سال ۱۳۶۵ تاکنون روند تغییرات آن بود.

بااعتقاد به بررسی عملکرد و نیاز به بازخورد هر مجموعه سازمانی و تصحیح مرحله به مرحله هر فعالیت جهت پویایی سیستم،‌در این مقاله سعی شده است به ارزیابی عملکرد دو دهه گذشته کنفرانس بین‌المللی برق جهت تصحیح و رشد حرکت علمی و فنی و اثربخشی آن، درمجموعه صنعت‌برق کشور پرداخته شود.

● هدف، وظایف و کارکرد کنفرانس برق:

جهت ارزیابی عملکرد این محفل علمی، نیاز به تشخیص اهداف برگزاری این کنفرانس توسط برگزارکنندگان اولیه آن است، به منظور دست‌یابی به این امر به مجموعه مقالات چهار پنج سال اول برگزاری آن (۱۳۶۵-۱۳۶۹) مراجعه شد در مقدمه این مجموعه مقالات بطور مشخص به ذکر اهداف اشاره نشده و در لابلای سطور می‌توان به مواردی توجه کرد و با استفاده ازآن مطالب و تعیین مسیر حرکت، به جمع‌بندی کمابیش دقیق اهداف این کنفرانس به شرح زیر رسید:

۱) تعیین و تبیین دقیق مشکلات صنعت‌برق کشور

۲) پاسخگویی به نیازهای صنعت‌برق کشور

۳) تعمیق و بروز آوردن دانش فنی کارکنان صنعت‌برق

۴) ارایه تحقیقات کاربردی متخصصان صنعت‌برق و دانشگاهیان پیرامون این صنعت

با توجه به اینکه کنفرانس بین‌المللی برق که باهزینه صنعت‌برق کشور برگزار می‌شود با اهداف کنفرانس‌های دانشگاهی که از ناحیه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل می شود، تفاوت دارد. انتظار دریافت راه‌کارهای عملی و مفیددر کنفرانس بین‌المللی برق برای صنعت‌برق، وزن بیشتری دارد و به موازات باید انتقال تجربه مابین متخصصان این صنعت در مطالعه‌های موردی واقع شده در نیروگاهها، مراکز انتقال نیرو و توزیع برق به عرصه ظهور رسیده و نتایج و آثارشان، بصورت رفع مشکلات، کاهش هزینه،‌افزایش قابلیت اطمینان، کاهش خروجیهای اضطراری واحدهای تولید و تاسیسات انتقال نیرو، خود را نشان دهد.

● ارزیابی عملکرد کنفرانس برق در دو دهه گذشته

با استفاده از مجموعه مقالات این کنفرانس، در مقاطع تعیین‌کننده ارزیابی عملکرد، و تمرکز عمده بر مقالات فارسی ارایه شده در کنفرانس، به این ارزیابی می‌پردازیم. در ابتدا ذکر چند نکته پیش فرض، برای ورود به طرح مطلب ضروری است:

▪ نکته اول: انتخاب سال ۱۳۶۵، به عنوان سال مبنا، بدین دلیل است که بررسی آغاز هر حرکت مبین اهداف اولیه برگزارکنندگان است و در عملکردشان، خواسته‌های خود را اعلام می‌کنند، حتی اگر آن اهداف را بطور کلاسه شده مکتوب نکرده باشندو عملکرد سه چهار سال بعد آنرا نیز در نظر بگیرند، کمک به تعیین نحوه شکل‌گیری حرکت می‌کند.

▪ نکته دوم: انتخاب سال ۱۳۷۵، بعنوان دومین تاریخ، ‌توجه کردن به حاصل یک دهه حرکت علمی بوده و همچنین آخرین سالی است که شرکت توانیر عهده‌دار عملی برگزاری این کنفرانس بوده و می‌توان مبنای مقایسه‌ای با مجری فعلی کنفرانس باشد.

▪ نکته سوم: سه سال نیز در دهه دوم برگزاری این کنفرانس، نیز نشان‌دهنده روند این کنفرانس با راهبری شرکت توانیر و مجریان دهه دوم است.

▪ نکته چهارم: دست‌اندرکاران صنعت‌برق کشور در این ارزیابی به معنای مدیران و کارکنان شرکتهای توانیر، برق‌های منطقه‌ای کشور، شرکتهای مهندسبن مشاور و شرکتهای وابسته مستقیم و غیرمستقیم به وزارت نیرو، شامل این مجموعه می‌شوند.

▪ نکته پنجم: با فرض اینکه مشکلات صنعت‌برق کشور را عمدتاً کسانی می‌توانند تعریف کنند که درون این صنعت مشغول بکار بوده و به نیازهای این صنعت، متخصصان آن (اعم از دولتی و یا غیردولتی) آشنا باشند و به تنهایی یا به صورت مشترک به اتفاق دانشگاهیان راه‌حلهای علمی و فنی لازم جهت حل این مشکلات را ارایه کنند.

● تحلیل روند ارایه مقالات

همانطور که ذکر شد کنفرانس بین‌المللی برق از سال ۱۳۶۵ با هدف طرح مسائل صنعت‌‌برق در یک اجتماع فنی- دانشگاهی و ارایه راه‌حل برای این قبیل مسائل آغاز به کار کرد در طی ۲۰ سال که از آغاز کار این کنفرانس گذشته است ضرورت دارد نتایج عملی و آنچه بعنوان راه‌حلهای ارایه شده در این کنفرانس که مورد استفاده صنعت برق در بخشهای تولید، انتقال، سیستم شبکه و توزیع نیرو، ساخت قطعات و ... قرار گرفته و منجر به رفع مشکل یا کاهش معضلات، بهبود روشها، تقلیل هزینه، افزایش بهره‌وری، کاهش اتکا به خارج، ایجاد خودباوری و امثال این امتیازات رادر بر می‌گیرد،‌شاهد باشیم.

به نظر می‌رسد بدون داشتن اطلاعات دقیق، ‌اظهارنظر صریحی نمی‌توان داشت. لیکن حسب ظاهر بهترین نتیجه‌ای که می‌توان از این کنفرانس گرفت و معمول هم است، وقوع یک دیدار دسته‌جمعی دست‌اندرکاران صنعت برق، دانشگاهیان و صنایع دیگر است و علاوه بر آن سیاستهای صنعت‌برق هم در یک دوره مشخص توسط وزیر محترم نیرو اعلام می‌شود.

ارزیابی آماری یک شاخص عمده قابل اندازه‌گیری، تجزیه و تحلیل کلی نگارندگان مقاله از روند این شاخص از زمان تشکیل کنفرانس تا به امروز دارای نتایج به شرح زیر است:

بجز سال ۶۸، درصد ارایه‌دهندگان مقالات از ناحیه دست‌اندرکاران صنعت برق کشور، طی دو دهه، سیر نزولی داشته و به یک هفتم مقدار اولیه تقلیل یافته است و با توجه به اهدافی که در بند ۲ مقاله بدان اشاره شد، این روند با اهداف کنفرانس درتعارض است.

بجز سال ۶۸، ارایه مقالات وپذیرفته شدن آن توسط دانشگاهیان در این کنفرانس صعودی بوده و حدوداً در سال ۸۵، به ۵/۶ برابر نسبت به سال مبنا (سال ۶۵) رسیده است.

با توجه به کاهش ۷ برابر سهم و پذیرش مقالات متخصصان صنعت‌برق و شش و نیم برابر شدن افزایش این سهم دانشگاهیان در طول دو دهه برگزاری این کنفرانس و سهم کمرنگ ستاد وصف صنعت‌برق در کنفرانس برق، می‌توان گفت که کنفرانس بیشتر به یک کنفرانس دانشگاهی و خارج از مشکلات و معضلات و مورد کاربردی و مطالعاتی صنعت‌برق نزدیک شده و حالت تئوریک و آکادمیک در طرح مطالب مذکور دیده می‌شود و این در حالی است که کنفرانس‌هایی در سطوح دانشگاهها در این زمینه (کنفرانس مهندسی برق، کنفرانس دانشجویی مهندسی برق) سالانه برگزار می شود و صنعت‌برق تنها تریبونی که می‌توانست با ظرفیت و اقبال بالا در تعریف و حل مشکلات متعدد صنعت‌برق، پاسخگویی و راه‌حل برای آن ارایه کند، کمتر مورد توجه قرار گرفته و رفته‌رفته از این دید و جهت به فراموشی سپرده می‌شود.

تعیین اهداف کمی این کنفرانس از ناحیه مسوولان بلند پایه وزارت نیرو و شرکت توانیر،‌معماری روند کلی پذیرش و جهت‌دهی مقالات، به سمت مورد پژوهی (Case Study) که بصورت واقعی در صنعت‌برق وجود دارد می‌تواند نقش کمرنگ کارشناسان صنعت‌برق در این عرصه را جبران کند.

در این مقاله سعی شده که بصورت اجمال روند انجام کنفرانس مورد بررسی قرار گیرد و در صورت پذیرش این موضوع از طرف مسوولان محترم وزارت نیرو، اعلام جزییات عملکرد شامل طرق، روش اجرا و سازمان کار، از قبیل کمیته برگزار‌کننده، کمیته اجرایی، دبیرخانه کنفرانس،‌کمیته‌های علمی- تخصصی کنفرانس و زیرمجموعه‌های آنها، هیاتهای داوران، شاخص‌ها و فرمتهای داوری، عوامل کمی و کیفی تاثیر‌گذار بر انتخاب مقالات، ISI بودن آن، سهم تحقیقات کاربردی – مبنایی و آینده‌نگر- محض بودن مقالات، موضوعات کنفرانس بررسی علل استقبال دانشگاهیان و عدم استقبال نسبی متخصصان صنعت برق جهت ارایه مقاله، در بخشهای مختلف تولید، انتقال وتوزیع نیرو ...، مورد بررسی و تدقیق قرار خواهد گرفت.

البته مواردی معدود از کنفرانس‌ها و سمینارها در مقیاسی به مراتب کوچکتر در سطح صنعت‌برق وجود دارند که مورد پژوهی و ارایه راهکارهای علمی و بحث و تجزیه وتحلیل اتفافات،‌ارایه راهکارهای علمی- عملی و کاربردی در صنعت‌برق پرداخته و خروجیهای موفقی نیز دراین باره وجود دارد، بصورت نمونه سمینارهای شیمی در سطح شرکت توانیر که بیش از سی‌سال است بصورت نسبتاً مداوم تشکیل شده و یا سیمنارهای بهره‌برداری و تعمیرات از طریق دفتر فنی تولید توانیر که به این امور می‌پرداخت و یا سمینارهای علمی و فنی نیروگاهی که محتوای اصلی آن رسیدگی به مسایل مبتلا به صنعت‌برق است، که صد البته تاثیرگذاری و انعکاسهای سمینارهای اخیر‌الذکر، قابل مقایسه با کنفرانس بین‌المللی برق نیست.

مهندس محمدعلی ریاضی- مهندس مصطفی قلم‌چی