غربالگری در پزشکی چیست؟

غربالگری (screening) در پزشکی راهبردی است که در یک جمعیت به کار می‌رود تا یک بیماری را در افرادی که فاقد نشانه‌ها و علائم هستند، شناسایی کند
بر خلاف اغلب موارد در پزشکی، آزمون‌های غربالگری …

غربالگری (screening) در پزشکی راهبردی است که در یک جمعیت به کار می‌رود تا یک بیماری را در افرادی که فاقد نشانه‌ها و علائم هستند، شناسایی کند

بر خلاف اغلب موارد در پزشکی، آزمون‌های غربالگری بدون وجود شاهد بالینی از بیماری، بر روی افراد انجام می‌شود.

مقصود از غربالگری شناسایی زودرس بیماری در یک جامعه است،‌ تا به این ترتیب با فراهم‌شدن امکان مداخله و مدیریت پیش‌هنگام، میزان مرگ و میر و ابتلا به بیماری کاهش یابد.

گرچه غربالگری ممکن است به تشخیص زودرس بیماری منتهی شود، نشان داده شده است که همه آزمون‌های غربالگری به افرادی که مورد غربالگری قرار می‌گیرند، نفع می‌رسانند.

تشخیص بیش از حد واقع موارد (overdiagnosis)، تشخیص غلط (misdiagnosis) و ایجاد حس کاذب مصونیت از بیماری برخی از عوارض جانبی غربالگری هستند.

به همین خاطر است که آزمونی که در یک برنامه غربالگری مورد استفاده قرار می‌گیرد، به خصوص اگر یک بیماری با میزان بروز پایین مطرج باشد، باید "اختصاصیت" specifcity خوب به همراه "حساسیت" sensitivity قابل‌قبول داشته باشد.

چند نوع غربالگری وجود دارد: "غربالگری همگانی" که شامل غربالگری افرادی در یک رده معیهن است (مثلا همه کودکان در یک سن معین). "مورد یابی" شامل غربالگری گروه کوچکی از افراد بر اساس وجود عوامل خطرساز (برای مثال به خاطر یکی از اعضای خانواده به یک بیماری ارثی است).

سازمان بهداشت جهانی این اصول راهنما را در مورد غربالگری بیماری در سال ۱۹۶۸ منتشر کرد، که هنوز هم قابل کاربرد است:

۱) بیماری باید یک مشکل مهم بهداشتی باشد.

۲) باید درمانی برای آن بیماری وجود داشته باشد.

۳) تسهیلات پزشکی برای تشخیص و درمان آن بیماری باید وجود داشته باشد.

۴) آن بیماری باید دارای یک دوره مخفی باشد.

۶) باید آزمونی برای آزمایش یا معاینه کردن آن بیماری وجود داشته باشد.

۷) سیر طبیعی آن بیماری باید به قدر کافی شناخته شده باشد.

۸) باید خط مشی مورد توافقی برای درمان آن بیماری وجود داشته باشد.

۹) هزینه کلی یافتن یک مورد بیماری نسبت به هزینه پزشکی در کل، باید از لحاظ اقتصادی متعادل باشد.

۱۰) موردیابی باید یک فرآیند مداوم باشد، نه صرفا یک طرح "یک بار و برای همیشه".