گزینش داور كه سلیقه ای باشد, قضاوت هم سلیقه ای می شود

همواره و بعد از هر بازی پرحرف و حدیث هم موجی از انتقادات و موضع گیری ها علیه داوران و سیستم داوری ما وجود داشته و به همان سرعت كه به اوج رسیده, فروكش هم كرده است

مسابقات یكی، دو فصل اخیر فوتبال لیگ برتر ایران را كه مرور كنیم، به موارد بسیاری برخواهیم خورد. از اشتباهات داوری، مشكلات و معضلاتی كه تعیین كننده بسیاری از معادلات فوتبال ما بوده است. همواره و بعد از هر بازی پرحرف و حدیث هم موجی از انتقادات و موضع گیری ها علیه داوران و سیستم داوری ما وجود داشته و به همان سرعت كه به اوج رسیده، فروكش هم كرده است.

این را همه دنیا پذیرفته اند كه اشتباهات داوری جزیی از فوتبال است اما برای یك بار هم كه شده، كلاهمان را پیش خودمان قاضی كنیم و ببینیم آیا همه جای دنیا به اندازه فوتبال ایران مشكلات داوری دارد یا نه!در فصل جاری مسابقات لیگ برتر و خصوصاً در ۲ هفته اخیر، قضاوت هایی از سوی داوران ما انجام گرفته كه كمترین حمایت ها را در پی داشته است.

بدین معنا كه حتی كارشناسان مختلف داوری هم كه معمولاً با دیده اغماض در مورد اشتباهات داوران نظر می دهند، به صراحت و اجماع عنوان كرده اند كه نحوه قضاوت دیدارهای استقلال - صباباتری و پرسپولیس - سایپا موجب خسران ۲ تیم صباباتری و سایپا شده است.

با تأكید بر مطالب عنوان شده در سطور قبل، این بار می خواهیم فارغ از هیاهوی حاشیه ای قضاوت های انجام شده، نگاهی آسیب شناسانه به مسأله داوری در كشورمان داشته باشیم و اساساً این موضوع را مورد كنكاش قرار دهیم كه آیا داوری ما همسطح فوتبالمان رشد داشته است؟ آیا ما در این زمینه با استانداردهای فیفا برابری می كنیم؟ بدین ترتیب می توانیم به انتظار معقولی از داوری دست یابیم و بعد مدعی باشیم كه آیا داوران ما در حد حضور در مسابقات جام جهانی هستند یا نه؟

برای تربیت یك داور جهت قضاوت در سطح اول فوتبال لازم است در ۲ زمینه فعالیت های مستمری صورت بگیرد. اول این كه یك داور از حداقل آمادگی جسمانی لازم برخوردار باشد و بتواند این آمادگی را در طی سال های قضاوتش حفظ كند و دوم فراگیری قوانین، تثبیت و ارتقای آنها است.در نگاه اول هر داوری با پشت سر گذاشتن فرآیند فوق و بهره بردن از میزان ضریب هوشی طبیعی می تواند از عهده قضاوت بازی های فوتبال برآید.

داوران مختلف با برخورداری از استعدادهای متفاوت دسته بندی می شوند و در نهایت برخی به اوج می رسند و برخی دیگر در سطحی قابل قبول كارشان را دنبال می كنند اما همه ماجرا این نیست. آنچه موجب نوسان بیش از حد در كار داوران ایرانی شده، مسایلی است كه شاید تشریح همه آنها برخلاف اخلاق عمومی جامعه باشد.

اگر بخواهیم از زاویه ای قابل طرح موضوع را مورد بررسی قرار دهیم، باید مدیریت داوری در فوتبال كشورمان را به چالش بكشیم. كمیته داوران فدراسیون فوتبال به عنوان تنها نهاد پرورش و هدایت همه جانبه داوران، مسؤولیت این قشر را از شروع تا پایان قضاوتشان بر عهده دارد. بدون شك یك مدیریت منسجم، سیستماتیك و غیر سلیقه ای می تواند سطح داوری ما را ارتقا دهد.هدف از طرح چنین بحثی رسیدن به این نتیجه است كه اگر داوران ما بیش از استانداردهای جهانی، دچار اشتباه در نحوه قضاوتشان می شوند این موضوع در درجه اول بیانگر نقص مدیریت داوری است تا شخص داور.

در سطح جهانی هم، همواره ۲ سیستم بسیار فعال داوری فوتبال جهان را هدایت كرده است. سیستم نخستین شامل فرآیندهای تربیت داوران می باشد و دومین سیستم هم مجموعه ای از ویژگی ها است كه بر اساس آنها داوران برتر گزینش و به كار گرفته می شوند. اگر مسعود مرادی و تیمش نمی توانند در مسابقات جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان حضور پیدا كنند، به دلیل حساسیت های زیاد موجود در سیستم دوم است. حتی اگر بپذیریم كه در كشور ما سیستم اول عملكرد قابل قبولی دارد (كه البته جای بحث در این زمینه بسیار است) اما متأسفانه دومین سیستم در مدیریت داوری ما تعریف هم نشده است چه رسد به این كه فعالیتش مورد ارزیابی قرار بگیرد.

دلیل این نقص عمده هم مدیریت سلیقه ای در این زمینه است.بدین ترتیب باید چنین نتیجه گیری كرد كه اگر امروزه ما شاهد اشتباهات بیش از حد و متعدد داورانمان هستیم، به دلیل نقص هایی است كه در سطح مدیریت داوری وجود دارد و نه فقط داوران!