مساله ای به ظاهر کوچک به نام برابری عمومی

کنترل رشد اقتصادی با ابزاری که تنها برای قسمتی از اقتصاد کاربرد دارد, بسیار سخت خواهد بود

کنترل رشد اقتصادی با ابزاری که تنها برای قسمتی از اقتصاد کاربرد دارد، بسیار سخت خواهد بود. مشکل اینجا است که زمانی که شما یک سر اقتصاد را فشار می‌دهید، ممکن است در‌‌ همان زمان در حال کشیدن سر دیگر آن باشید و بر عکس. این تجربه ارزنده را کسانی که در زمینه توسعه بین‌المللی کار می‌کنند در ‌‌نهایت فرا گرفتند.

نمایشگاه A یک پروژه در مورد روستاهای هزاره سوم است که از سوی سازمان ملل حمایت می‌شود و مدیریت آن را جفری ساکس (که در انستیتو زمین در دانشگاه کلمبیا کار می‌کند) بر عهده دارد. این پروژه میلیون‌ها دلار را صرف بهبود وضعیت بهره‌وری محصولات کشاورزی در روستاهای سرتاسر آفریقا کرده است و تحقیقاتی که توسط حامیان این پروژه انجام گرفته است (که حرف و حدیث‌های بسیاری نیز در مورد نتایج این تحقیقات وجود دارد) نشان می‌دهد که میزان محصولات زمین‌های کشاورزی در این منطقه بهبود یافته است، اما چندی پیش مقاله‌ای در هلند منتشر شد که نشان می‌داد در روستایی در کنیا به نام ساوری، پروژه موفق نبوده است و به هدفش یعنی بالا بردن درآمد ساکنان نرسیده است.

اما چگونه این اتفاق افتاده است؟ با بالا رفتن میزان محصولات کشاورزی در یک روستا انتظار می‌رود که درآمد نیز بالا برود، اما همانگونه که مایکل کلمنس از مرکز توسعه جهانی توضیح می‌دهد، یارانه‌های تعلق گرفته به بخش کشاورزی منجر به کمتر شدن تنوع فعالیت‌های اقتصادی خانوار‌ها در زمینه‌های غیر‌ از کشاورزی و در نتیجه کاهش درآمد شده است. برای اقتصاددانان این شرایط نشان دهنده وجود تفاوت بین تعادل جزئی (یعنی شرایطی که تنها در یک بازار وجود دارد) و تعادل عمومی (یعنی شرایطی که در کل اقتصاد وجود دارد) است. آیا برای مثال اعمال یارانه برای تولید سیب باعث رشد اقتصادی می‌شود؟ این کار ممکن است بتواند تولید سیب را افزایش دهد، اما ممکن است باعث شود که دیگر مردم منابع موجود را برای تولید پرتقال به کار نبرند.

مشکلات موجود در «برابری عمومی» ممکن است زمانی که سرمایه‌گذاری خرد به عنوان نوشدارویی برای مشکلات اقتصادی اقشار کم درآمد جامعه در نظر گرفته شود، به آن آسیب برساند. اگرچه دادن اعتبار و پول به زنان کم درآمد و فقیر باعث شده است که تعداد زیادی از این زنان کسب‌و‌کار کوچک خود را راه‌اندازی کنند و در زمینه‌های مربوط به نیازمندی خانوار‌ها سرمایه‌گذاری کنند، اما هنوز ثابت نشده است که انجام این امور باعث کاهش فقر می‌شود. با اعطای وام به زنان فعالیت‌های اقتصادی جدیدی شکل می‌گیرد. این فعالیت‌های جدید باعث منتقل شدن منابع از فعالیت‌های کنونی مربوط به خانوار به سمت این فعالیت‌های جدید می‌شود و این انتقال منابع سر منشا ایجاد مشکل است. همانطور که دیوید روودمن نیز، از مرکز توسعه جهانی، در سال ۲۰۰۹ به آن اشاره کرد، «برای مثال ما تنها یکبار در مورد اقشار فقیر مطالعه انجام داده‌ایم و این مطالعه تنها نتایج یک سال را به ما نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد که باید نسبت به تاثیر مثبت اعطای وام‌های کم بهره بر فقرزدایی شک کنیم.» و مطالعه‌ای دیگر که توسط دانشگاه لندن انجام گرفته است نشان می‌دهد که اعطای وام‌های کم بهره «تاثیر متقاعد‌کننده‌ای در بهبود اوضاع نداشته است.»

در آخر باید به این نکته اشاره کرد که مطالعات دانشگاهی در مورد تاثیرات مهاجرت که روز به روز بر تعدادشان نیز افزوده می‌شود، زمانی که بحث برابری عمومی را کنار می‌گذارند، دچار لغزش در نتیجه‌گیری خواهند شد. مقاله‌ای که چندی پیش توسط مجله بهداشت بریتانیا منتشر شد نشان می‌دهد کشورهایی که طبیبان آن از کشور مهاجرت کرده‌اند درصد بالایی از سرمایه خود را که صرف این طبیبان شده است، از دست می‌دهند. از جمله مشکلات روش‌شناختی یک تحقیق می‌توان به عدم توانایی در توضیح و تفسیر تمام جنبه‌های بازگشت سرمایه، اعم از بازگشت سرمایه به کشورهای سرمایه‌گذار یا دولت‌های آنها، اشاره کرد. طبیبان مهاجر، معمولا قبل از مهاجرت سال‌ها در کشور خود مشغول به طبابت هستند؛ آنها معمولا برای خانواده و دوستانشان پول می‌فرستند؛ بسیاری از آنها نیز به کشور خود باز می‌گردند؛ و تجربیات آنها از طبابت در خارج از کشور باعث بالا رفتن سطح کیفی بهداشت در کشور خودشان می‌شود. مهاجرت آنها نه تنها بر بازار سرمایه انسانی بخش پزشکی تاثیر فراوان خواهد گذاشت، بلکه بازار کل نیز از این مهاجرت تاثیر خواهد پذیرفت، اما کنار گذاشتن دیگر بازار‌ها در این تحقیق ممکن است باعث به بیراهه رفتن آن بشود.

بسیاری از محققان که در زمینه توسعه بین‌المللی مشغول به کار هستند، مطالعات عمیقی نیز در حوزه اقتصاد خرد دارند، بنابراین می‌دانند که چگونه به پویایی یک بازار با جزئیات دقیق بپردازند، اما پرداختن به بحث برابری عمومی متضمن وارد شدن به بحث اقتصاد کلان است، فرقی نمی‌کند که مساله مورد بررسی یک کشور، یک روستای کوچک یا حتی یک خانوار باشد. حتی‌‌ همان خانوار نیز شامل بازارهای متعددی می‌شود و دخالتی هرچند کوچک در سطح زندگی این خانوار ممکن است تاثیرات شگرفی در تمام بازارهایی که آن خانوار با آنها سرو کار دارد بگذارد.

دانیل آلتمن

مترجم: پیمان شمسیان

منبع: وبلاگ نویسنده