لپتوسپیروز

لپتوسپیروز به عنوان یك بیماری مشترك بین حیوان و انسان مطرح بوده كه به وسیله یك نوع اسپیروكت به نام لپتوسپیرا ایجاد می شود

لپتوسپیروز به عنوان یك بیماری مشترك بین حیوان و انسان مطرح بوده كه به وسیله یك نوع اسپیروكت به نام لپتوسپیرا ایجاد می شود . در بسیاری از مناطق جهان ، لپتوسپیروز به عنوان یك بیمـاری آندمیك مطرح بوده و در این قبیل كشورها ، میزان وفور آلودگی در میان حیوانات ، از تعداد حیواناتی كه علائم بیماری را از خود نشان می دهند به مراتب بیشتر است . ضایعات اقتصادی ناشی از بیماری در كانونهای آندمیك ، نسبتاً كم بوده و بیماری از نظر بهداشت عمومی حائز اهمیت فراوان می باشد .

● اتیولوژی

عامل بیماری ، باكتری از نوع اسپیروكت ، به نام لپتوسپیرا بوده كه در یك تقسیم بندی كلی به دو گروه بیماریزا و غیر بیماریزا تقسیم بندی می شوند . طبقه بندی اسپیروكتهای لپتوسپیرا ، طی سالیان متمادی دچار تغییرات فراوان شده است و در شرایط موجود طبقه بندی لپتوسپیراها بر دو اساس صورت می پذیرد :

۱) بر اساس نوع آنتی ژنهای آگلوتینان

در این روش ۲۳ ( SEROGROUP ) شناسایی گردیده كه بیش از ۲۵۰ ( SEROVAR ) در میان آنها طبقه بندی می گردند .

۲) بر اساس مطالعات زنجیره DNA

در این روش ۸ ( GENOMOSPECIES ) شناسایی گردیــده كه حـدود ۲۵۰ ( SEROVAR ) در میان آن طبقه بندی می گردند .

● اپیدمیولوژی

از مهمترین عوامل مؤثر در بقای لپتوسپیرا در طبیعت و انتقال آن به حیوانات می توان به موارد زیر اشاره نمود :

● شرایط محیطی

▪ میكــروارگانیزم در PH كمتر از ۶ یا بیشتر از ۸ قادر به ادامه حیات نمی باشد .

▪ میكــروارگانیزم در درجه حرارت بالاتر از ۴۲ درجه سانتیگراد از بین می رود ولی در مقابل سرما و انجماد نسبتاً مقاوم است .

▪ میكــروارگانیزم در آبهای سطحی ، برای مــــدت طولانی زنده باقی می ماند و مدت حیات باكتری در آبهای راكد به مراتب بیشتر از حیات آن در آبهای جاری است .

▪ موارد بیماری معمولاً در فصولی از سال كه از میزان بارندگی بیشتری برخوردار است ، افزایش می یابد .همچنین موارد بیماری در مناطق گرم و مرطوب بیش از سایر مناطق می باشد .

● میزبانها و ناقلین

▪ میزبان تصادفی ( اتفاقی ) :

به گروهی از حیوانات اتلاق می شود كه پس از آلودگی به لپتوسپیرا ، به فرم كلینیكی بیماری مبتلا گردیده ولی بهبودی می یابند و میكروارگانیزم را برای مدت زمان كوتاه ( پس از بروز علائم و بهبودی ) منتشر می سازند .

▪ میزبان نگهدارنده ( ناقل ـ مخزن ) :

به گروهی از حیوانات اتلاق می شود كه پس از آلودگی به لپتوسپیرا ، به فرم كلینیكی بیماری مبتلا نشده ، بلكه بیماری در آنها به فرم مزمن تبدیل گردیده و به عنوان ناقل ( CARRIER ) میكروارگانیزم را برای مدتهای طولانی منتشر می سازند .

● نكته مهم

برخی از حیوانات ممكن است برای یك سرووار به عنوان میزبان تصادفی عمل نموده و برای سرووار دیگر به عنوان مخزن و ناقل میكروارگانیزم مطرح باشند .

▪ عفونت لپتوسپیرایی در تعداد كثیری از گونه های مختلف پستانداران و برخی از خزندگان ایجاد می شود .

▪ سرووارهای مختلف لپتوسپیرا دارای یك ارتباط منحصر با گونه های خاصی از حیوانات می باشند و بسیار محتمل است كه هر گونه شناخته شده از جوندگان ، جانوران كیسه دار ، پستانداران ، پستاندارن دریایی به عنوان ناقل و منتشر كننده حداقل یك سرووار لپتوسپیرا مطرح باشند .

▪ ناقل بسیاری از انواع مختلف سرووارهای لپتوسپیرا ، انواع مختلف جوندگان می باشند .

▪ سرووارهای مختلف لپتــوسپیرا از انـواع حیوانات اهلی نظیر گاو ، گوسفند ، بز واسب جدا گردیده است و حیوانات اهلی به عنوان میزبان تصادفی یا مخازن سرووارهای مختلف لپتوسپیرا مطرح می باشند .

▪ سرووارهای مختلف لپتوسپیرا از انواع مختلف حیوانات وحشی ( نظیر گراز ، شغال ، موش صحرایی ، آهو و … جدا گردیده و برخی از آنها نظیر راسو ناقل سرووارهای مشخصی از لپتوسپیرا می باشند . با اینوجود نقش حیوانات وحشی در انتقال میكروارگانیزم به حیوانات اهلی ناشناخته باقی مانده است .

● منبع آلودگی

مهمترین منبع آلودگی ، حیوانات مبتلا به لپتوسپیروز می باشند . این قبیل حیوانات ( بدون در نظر داشتن بروز یا عدم بروز علائم بالینی ) ، از طریق ادرار ، جنین سقط شده و ترشحات رحمی آلوده ، سبب انتشار لپتوسپیرا در مراتع ، آبگیرها ، انبار خوراك دام و آبشخوارها و … می گردند . شیر حیوانات مبتلا و همچنین اسپرم ، در مراحل خاصی از بیماری ، در هر گونه حیوانی از منابع انتشار آلودگی بشمار می روند .

● روش انتقال بیماری

باكتری ، معمـولاً از طریــق مسیرهای یاد شــده در زیر به میزبان منتقل می گردد :

▪ جراحات موجود بر روی پوست و بافت مخاطی

▪ ملتحمه

▪ استنشاق ذرات آلوده ( بویژه ذرات آلوده شده بوسیله ادرار حاوی جرم )

▪ مصرف مـواد خشبی آلوده به جرم ( كه باعث ایجاد جراحت در دهان می گردند . )

▪ انتقال بیماری از طریق جفت به جنین

▪ انتقال به حیوانات شیرخوار از طریق شیر آلوده و حاوی جرم

▪ انتقال جرم بوسیله اسپرم آلوده ، به حیوانات دریافت كننده اسپرم

ایجاد كانونهای آندمیك بیماری به موارد زیر وابسته است :

▪ موجود بودن سرووار خاص در محیط

▪ فراهم بودن و وجود میزبان ناقل مناسب ( برای سرووار موجود )

▪ وجود زیستگاه و بوم مناسب برای زندگی میزبان

● پاتوژنز

▪ لپتوسپیروز به فرمهای مختلف بالینی نظیر فرم حاد ، تحت حاد ، مزمن و نیز فرم فاقد علائم بالینی تظاهر می یابد و بیماریزایی آن به دلیل برخی از خصوصیات میكروارگانیزم به شرح زیر می باشد :

▪ تولید همولیزین توسط میكروارگانیزم سبب همولیز وسیع داخل عروقی گردیده و باعث هموگلوبینوری می شود .

▪ تخریب دیواره سلولی عروق و ایجاد پتشی گسترده

▪ تخریب عروق كلیوی و همولیز شدید داخل عروقی ، آنوكسی آنمیك و نفروز هموگلوبینوریك

▪ تجمع باكتری در پارانشیم كلیه و ایجاد نفریت و دفع جرم از طریق ادرار

▪ مرگ حیوان به دلیل سپتی سمی ، آنمی همولیتیك و اورمی

▪ـ سقط جنین ( چند هفته پس از سپتی سمی ) به دلیل ضایعات ایجاد شده در جنین

▪ انسفالیت به دلیل تجمع باكتری در سیستم اعصاب مركزی

● علائم بالینی :

▪ گاو :

لپتوسپیروز در گاو به فرم حاد ، تحت حاد و مزمن مشاهده می گردد .

▪ علائم فرم حاد عبارتند از :

تب ( ۵/۴۱ ـ ۵/۴۰ درجه سانتیگراد ) ، بی اشتهایی ، ایجاد پتشی در مخاطات ، دپرسیون ، زردی و رنگ پریدگی مخاطات ، دیسپنه ، كاهش شیر همراه با مشاهده لخته های خون در آن ، قطع كامل شیر و شل شدگی و نرمی پستان ، تورم پستان ، سینوویت و لنگش شدید ، مرگ و میر به میزان ۵ درصد ، سقط جنین به میزان ۳۰ درصد . علائم فرم تحت حاد بیماری مشابه با فرم حاد ولی خفیفتر از آن است و ممكن است همه علائم در یك دام مشاهده نگردد . در فرم مزمن بیماری به استثنای سقط جنین ( كه در گله ممكن است فراگیر شود ) علائم قابل توجه دیگری مشاهده نمی شود .

▪ گوسفند و بز :

بیماری در گوسفند و بز كمتر اتفاق می افتد و علائم قابل توجه آن شامل دیسپنه ، همـوگلوبینوری ، زردی و رنگ پریدگی مخاطات ، قطع تولید شیر ، سقط جنین و مرگ پس از گذشت حدود ۱۲ ساعت از بروز علائم حاد بیماری می باشد .

▪ اسب :

اسبها معمولاً به فرم تحت حاد بیماری مبتلا مشوند و مهمترین علائم بیماری شامل زردی ، دپرسیون ، سقط جنین و افتالمی پریودیك ( با علائم ترس از نور ، افزایش ترشح اشك ، ورم ملتحمه و كراتیت ) می باشد .

---