گامی در جهت گشودن قطب جدید

امضای قراردادهای اخیر همكاری اقتصادی و تجاری همه جانبه میان چین و «آسه آن» مقدمه ای برای ایجاد منطقه آزاد تجاری است كه پكن سال ها در انتظار عملی شدن آن است و روابط چین با كشورهای جنوب شرق آسیا را وارد یك مرحله نوین می كند

براساس این قراردادها كه هفته جاری در جریان اجلاس سران كشورهای عضو «آسه آن» و چین در لائوس امضا شد، ده كشور عضو «آسه آن» جایگاه اقتصاد بازار چین را به رسمیت شناختند و از این پس همكاری های تجاری طرفین بدون موانع انجام خواهد شد. در سال۲۰۰۱ میلادی چین و ده كشور عضو آسه آن توافق كردند كه در طول ده سال منطقه آزاد تجاری میان طرفین ایجاد گردد و از آن زمان تاكنون طرفین با رها در این خصوص مذاكره كرده و به توافق هایی دست یافتند، به طوری كه از اوایل ژانویه سال جاری میلادی چین و «آسه آن» برای كاهش تعرفه های بیش از ۵۰۰ نوع كالا به توافق رسیدند. در اصل با امضای موافقتنامه اخیر میان چین و آسه آن مشعل ایجاد بزرگترین منطقه آزاد تجاری در جهان با دربرگیری حدود دو میلیارد نفر جمعیت و حجم مبادلات تجاری یك هزار و۲۰۰ میلیارد دلار، روشن شد تا در سال ۲۰۱۰ این هدف محقق شود. براساس قراردادهای امضا شده اخیر، چین و آسه آن، از اواسط سال ۲۰۰۵ تعرفه های گمركی بیش از ۷ هزار كالا را كاهش خواهند داد و تا قبل از سال۲۰۱۰چین با شش كشور عضو آسه آن و تا سال ۲۰۱۵ نیز با تمامی كشورهای عضو آسه آن این تعرفه ها را به صفر خواهند رساند. همچنین در جریان این موافقتنامه یكی از موانع بزرگ و اصلی به جای مانده میان چین و ده كشور عضو آسه آن مبنی بر به رسمیت شناختن جایگاه اقتصاد بازار چین حل شد و طی آن تمامی كشورهای عضو آسه آن به روشنی تایید كردند كه چین دارای سیستم اقتصاد همه جانبه مبتنی بر بازار است. از سال ۱۹۹۶ چین به عنوان یكی از شركای مهم و اصلی كشورهای عضو آسه آن محسوب می شود و حجم مبادلات تجاری طرفین در این سال ها به طور روزافزونی افزایش یافته است، به طوری كه حجم مبادلات تجاری طرفین در سال ۲۰۰۳ به ۷۸ میلیارد دلار بالغ شد و طی ده ماهه گذشته سال میلادی جاری نیز از مرز ۷۰ میلیارد دلار فراتر رفت و به اعتقاد كارشناسان تا پایان سال ۲۰۰۴ به نزدیك به ۱۰۰ میلیارد دلار كه هدف تعیین شده سال ۲۰۰۵ بود، خواهد رسید. حجم مبادلات تجاری چین با كشورهای عضو آسه آن طی سال های اخیر به طور متوسط سالانه بین ۳۰تا ۴۰ درصد با رشد همراه بوده و این توسعه همكاری ها به نهایی شدن منطقه آزاد تجاری چین با آسه آن سرعت می بخشد. چین سال گذشته نیز به عنوان نخستین كشور خارج از منطقه آسیای جنوب شرقی با كشورهای عضو آسه آن پیمان حسن همجواری، دوستی و همكاری به امضا رساند كه این پیمان نه تنها اعتماد دو طرف را به لحاظ سیاسی ارتقا می بخشد، بلكه در عرصه اقتصادی باعث می شود تا دو طرف براساس منافع متقابل در كلیه زمینه ها همكاری كنند. این پیمان سال ۱۹۷۶ به امضای اعضای آ سه آن رسید كه براساس آن طرفین ضمن احترام به تمامیت ارضی و حق حاكمیت یكدیگر، بر ضد یكدیگر به زور متوسل نشده و اختلافاتشان را از طریق مسالمت آمیز حل خواهند كرد. همچنین چین با پیوستن به پیمان دوستی آسه آن، با كشورهای عضو این اتحادیه روابط مشاركتی راهبردی ایجاد كرده و همه زمینه ها را برای تشكیل منطقه آزاد تجاری فراهم آورده است. از طرفی با توجه به اینكه رشد اقتصادی سریع چین در سال های گذشته و افزایش جلب و جذب سرمایه های خارجی توسط این كشور، نگرانی برخی از كشورهای این اتحادیه و همسایگان چین را به دنبال داشته و بعضاً باعث طرح نظریه «تهدید چین» شده است، لذا در این وضعیت پكن می كوشد تا این نظریه را با بهبود روابط با این كشورها خنثی و مسیر همكاری های اقتصادی و تجاری را هموار سازد. اگرچه چین تلاش دارد به كشورهای عضو آ سه آن و همسایگان آسیای جنوب شرقی اطمینان دهد كه به دنبال گسترش امپراتوری در منطقه نیست و تهدیدی برای آنها نیست، اما به اعتقاد كارشناسان ایجاد منطقه آزاد تجاری چین با آسه آن با توجه به قابلیت های توسعه چین باعث خواهد شد كه این كشور تا سال ۲۰۱۰به قدرت بلامنازع اقتصادی و تجاری منطقه مبدل و آرام آرام به قطب مهمی در جهان تبدیل شود. از دیدگاه مقام های چین برای تبدیل شدن به یك قدرت جهانی باید ابتدا محیط پیرامون را با ثبات كرد و همكاری منطقه ای را تقویت بخشید. بر این اساس چین در تلاش است تا با استفاده از ابزار تجارت و دیپلماسی، گفت وگو و رایزنی فاصله خود را با آسه آن كم كرده و یك ساختار امنیتی براساس همكاری منطقه ای به منظور پیشبرد صلح و ثبات در آسیای شرقی ایجاد نماید. در راستای این نظریه، چین درصدد بهبود مناسبات با كشورهای پیرامون است تا با ایجاد یك ساختار همكاری منطقه ای با كشورهای مقتدر آسیای شرقی و شمال شرقی، جایگاه و نفوذ خود را در مسائل جهانی ارتقا و افزایش دهد.