هفته ای مهم

هفته دوم شهریورماه بعد از اعیاد مهم شعبانیه سال ۸۶ را باید در تقویم جمهوری اسلا می جزو هفته های ماندگار و تأثیرگذار تاریخ سیاسی ایران دانست با رحلت آیت ا علی مشکینی و جایگاه ویژه ای که در دو مجموعه مهم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و خبرگان رهبری داشتند در این هفته جانشین ایشان در هر دو نهاد پرنفوذ جمهوری اسلا می ایران تعیین خواهد شد

جامعه مدرسین حوزه علمیه قم جایگاهی رفیع در ساختار مذهبی و فقاهتی ایران دارد هرچند جامعه مدرسین در نظام قانونی کشور جایگاهی ندارد اما اعضای این جامعه چه آنانی که پست‌هایی را در بدنه اجرایی و قضایی مملکت در اختیار دارند و چه آنانی که تنها در حوزه‌های علمیه دارای اعتبار علمی می‌باشند وزنه این جامعه را به اندازه کافی سنگین و وزین نموده‌اند و بالطبع ریاست بر این تشکل روحانی هر چند پست دولتی محسوب نمی‌شود اما اداره پرنفوذترین نهاد روحانی خود مسوولیتی حساس در پی دارد. حضورآیت‌ا... علی مشکینی طی سالیان دراز بر این نهاد پرنفوذ و مشی اعتدالی وی، جامعه مدرسین را در حاشیه، اما پرقدرت و تأثیرگذار نگه داشته بود.

هرچند در انتخابات خبرگان اخیر، جامعه مدرسین حضوری پررنگ داشت و اکثر اعضای آن رأی مردم را در این مجلس به دست آوردند. محمد یزدی مدت‌ها قائم‌مقام علی مشکینی در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود و در سال‌های اخیر که وضع جسمانی مشکینی اجازه فعالیت کمتری را به وی می‌داد عملا‌ً اداره جامعه مدرسین را بر عهده داشت و با رحلت علی مشکینی به گفته سیدمحمد غروی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، به احتمال زیاد آیت‌ا... محمد یزدی طی هفته‌های آینده به عنوان رئیس جدید این تشکل روحانی از سوی اعضا معرفی و منصوب خواهد شد (رسانه‌ها ۵ شهریورماه.) سیدمحمد غروی که با سایت آفتاب گفت‌وگو کرده است اعلا‌م می‌دارد: قرائن و شواهد نشان می‌دهد که اکثر اعضا و بزرگان جامعه، مایل هستند در جلسات آتی از آیت‌ا... یزدی دعوت کنند تا سمت ریاست جامعه مدرسین حوزه علمیه را بپذیرد و به نظر می‌آید در میان گزینه‌های موجود، شانس آیت‌ا... یزدی برای تصدی این سمت بیشتر از دیگران باشد، هرچند سید محمد غروی از دیگر گزینه‌ها یاد نمی‌کند تا وزنه آنان در مقابل یزدی در افکار عمومی سنجیده شود اما چون این تشکل روحانی بافت و ساختار خود را دارد و حضور آقای یزدی در جایگاه قائم مقامی با توجه به وضع جسمانی علی مشکینی در گذشته پیش از این صورت گرفته است، ارتقای قائم‌مقامی به ریاست امری معمولی است.

دومین نهادی که درهفته جاری یعنی حد فاصل سیزدهم و چهاردهم شهریورماه رئیس خود را انتخاب خواهد کرد مجلس خبرگان رهبری است، مجلسی که از بدو تشکیل ریاست علی مشکینی را پذیرا بود و علیرغم بیماری سال‌های اخیر آقای مشکینی و عدم تمایل برای عضویت در خبرگان، ایشان ترجیحاً از حوزه انتخابیه تهران نامزد شد و به مجلس خبرگان راه یافت و علی‌رغم کسالت کسی حاضر نشد، با وجود آقای مشکینی کاندیدای ریاست مجلس خبرگان بشود و مجلس چهارم خبرگان رهبری نیز همانند سه مجلس گذشته با تنها کاندیدای ریاست یعنی علی مشکینی روبه‌رو و اتفاق آرا نیز پذیرش مشی اعتدالی و جنبه شیخوخیت و مقبولیت ایشان را تکرار کرد.

مجلس خبرگان رهبری از بدو تشکیل تنها یک رئیس داشت و آن هم آقای مشکینی بود. این مجلس دارای دو نایب‌رئیس است که از بدو تشکیل نایب‌رئیس آن نیز ‌هاشمی‌رفسنجانی بوده است، در مجلس سوم نایب‌رئیس دوم آقای امینی و در مجلس چهارم نایب‌رئیس دوم شیخ‌محمد یزدی بوده‌اند، با این حال اکنون بیشترین نگاه‌ها به سوی هاشمی‌رفسنجانی است، مردی که رویکرد انتخاباتی مردم در زمانه انتخابات خبرگان رهبری به وی ناظران را به اعجاب وادار کرد. وی که همانند دوره‌های گذشته از حوزه انتخابیه تهران کاندیدا شده بود با رأی نزدیک به یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر با فاصله‌ای زیاد از نفر دوم، منتخب اول مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری شد، آرایی که تحلیلگران سیاسی پیام خاصی را از آن در نظر گرفته بودند.

آقای هاشمی علی‌رغم بیماری آقای مشکینی حاضر نشد در انتخابات هیأت‌رئیسه مقامی جز نایب‌اولی را پذیرا شود و حال با درگذشت آقای مشکینی که این عرصه برای حضور آقای هاشمی خالی است باید دید در شرایط موجود آقای هاشمی در نخستین اجلا‌سیه بعد از رحلت آقای مشکینی برای نخستین بار به عنوان کاندیدای ریاست خبرگان دست بلند خواهد کرد. این حادثه‌ای است که باید منتظر اجلا‌س خبرگان بود، اگر این اتفاق نیفتد یعنی آقای هاشمی باز هم طالب ریاست خبرگان نباشد دور از ذهن است که تمایلی برای نایب‌رئیسی با توجه به سابقه سایر اعضای خبرگان داشته باشد و آن زمان است که هاشمی علی‌رغم آرای بالا‌ی خود و اقبال مردمی، به عضویت ساده در مجلس خبرگان بسنده خواهد کرد و بعید است تن به نایب‌رئیسی کسانی بدهد که سابقه کمتری از وی در هرم سیاسی انقلا‌ب از بدو پیروزی انقلا‌ب داشته باشند.

شاید در انتخابات اخیر هیأت‌رئیسه خبرگان مساله ریاست با حضور آقای هاشمی به اندازه نواب‌رئیس مهم نباشد. هم‌اکنون هاشمی‌رفسنجانی و شیخ‌محمد یزدی نواب‌رئیس می‌باشند. آیا شیخ‌محمد یزدی با توجه به ریاست بر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بازهم پذیرای نایب‌رئیسی مجلس خبرگان است و اگر آقای هاشمی رئیس بشود نایب‌رئیس بعدی چه کسی خواهد بود؟ و اگر آقای شیخ‌محمد یزدی هم پذیرای نایب‌رئیسی نباشد انتخاب دو نایب‌رئیس جدید صحنه انتخابات خبرگان را پررنگ‌تر خواهد کرد. این هفته در تاریخ سیاسی و مهم‌تر از همه در بین فقها و مجتهدین کشور هفته‌ای ماندگار در تاریخ خواهد بود.

نعمت احمدی