القای زایمان, الغای بارداری

چه وقت و چگونه باید به بارداری خاتمه داد

زایمان معمولا خودبه‌خود و به طور طبیعی انجام می‌گیرد اما گاهی نیز باید در زایمان دخالت کرد؛ چون گاهی این فرآیند به‌طور طبیعی و خودبه‌خود پیش نمی‌رود...

اگر پزشک شما تصمیم به زایمان زودتر از موعد بگیرد، باید آن را بپذیرید؛ چراکه گاهی ادامه بارداری، سلامت مادر و جنین را به خطر می‌اندازد. در این موارد، القای زایمان انجام می‌شود. شما با القای زایمان چقدر آشنایی دارید؟

القای زایمان به دلایل مختلفی انجام می‌شود:

▪ اولین دلیل رایج، تهدید سلامت مادر و نوزاد است؛ مثلا اگر حداقل ۱۰ روز از زمان زایمان طبیعی گذشته باشد و زایمان خودبه‌خود شروع نشده باشد، القای زایمان تجویز می‌شود.

▪ اگر کیسه آب پاره شده باشد اما انقباضاتی وجود نداشته باشد.

▪ اگر عفونتی در رحم مادر وجود داشته باشد.

▪ اگر رشد جنین متوقف شده باشد.

▪ اگر هیچ مایعی در کیسه آمنیوتیک نباشد و نوزاد در فضایی خشک مانده باشد.

▪ اگر جفت رو به تحلیل گذاشته باشد.

▪ اگر مادر دچار مشکلاتی باشد که سلامت خودش و فرزندش در خطر باشد؛ مانند فشارخون و دیابت.

● باید منتظر زمان طبیعی زایمان ماند؟

نزدیک ۲ هفته بعد از زمان زایمان، اگر زایمان اتفاق نیفتاد، باید کمی نگران شد. اگر پزشک به این نتیجه رسید که ممکن است سلامت مادر و جنین به خطر بیفتد القای زایمان بهترین انتخاب است اما چرا باید بعد از ۲ هفته نگران شد؟ هر چه بارداری بیشتر طول بکشد، یعنی از مدت زمان طبیعی فراتر رود، نوزاد بزرگ‌تر و عوارض زایمان طبیعی بیشتر می‌شود. در برخی موارد، پیر شدن جفت، عفونت ریه‌ها و انسداد راه‌های هوایی در اثر خوردن مکونیوم (مدفوع جنین) ایجاد می‌شود.

تحریک پستان‌ها یا ماساژ پستان سبب ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود که می‌تواند به انقباض منجر شود. بنابراین اگر بارداری خودبه‌خود خاتمه پیدا نکند یا اگر سلامت مادر و نوزاد در خطر باشد، پزشک با القای زایمان، این فرآیند را سرعت می‌بخشد.

● القای زایمان چگونه انجام می‌شود؟

به‌طور طبیعی، در مدت زایمان، بخش انتهای تحتانی رحم (دهانه رحم) نرم‌تر می‌شود و شروع به باز شدن می‌کند. برای اینکه نوزاد متولد شود، دهانه رحم باید کاملا باز شود تا سر نوزاد بتواند خارج شود.

قبل از اینکه پزشک، زایمان را القا کند، باید دهانه رحم را چک کند و وضعیت نوزاد کاملا بررسی شود. لازم است پزشک برای شروع زایمان و نرم‌تر شدن دهانه رحم و باز شدن آن از برخی داروها یا روش‌ها استفاده کند. برخی روش‌های القای زایمان را با هم مرور می‌کنیم.

● جدا کردن غشای کیسه آمنیوتیک

پزشک با پوشیدن دستکش استریل سعی می‌کند غشای کیسه آمنیوتیک را از جدار رحم جدا کند. این کار سبب می‌شود که بدن هورمونی به نام پروستاگلاندین را ترشح کند که به باز شدن دهانه رحم منجر شده و انقباضات رحمی شروع می‌شود. ممکن است این کار در مطب پزشک انجام شود و مادر به خانه فرستاده شود و منتظر بماند تا انقباض‌های زایمانی شروع شود.

● گشاد کردن دهانه رحم

داروهایی که به نام پروستاگلاندین خوانده می‌شوند، می‌توانند دهانه رحم را به اندازه کافی گشاد کنند تا برای زایمان آماده شود. پروستاگلاندین‌ها گروهی از مواد شیمیایی در بدن هستند که دهانه رحم را نرم و رحم را منقبض می‌کنند. این داروها به صورت قرص و ژل موجودند و از راه دهانی یا از طریق ژل درون واژن ریخته می‌شوند؛ البته در صورتی که خانمی قبلا سزارین کرده باشد، نباید برایش از این داروها استفاده شود. اگر دهانه رحم به صورت نسبی گشاد شده باشد، پزشک با ایجاد سوراخی در کیسه آمنیوتیک با یک وسیله کوچک کیسه آب را پاره می‌کند. وقتی کیسه آمنیوتیک پاره شود، انقباض‌های رحمی شروع می‌شود و لازم است که مادر طی مدت ۲۴ ساعت زایمان کند تا از عفونت جلوگیری شود.

● تشدید انقباض‌های رحمی با دارو

از برخی داروها استفاده می‌شود تا انقباض‌های زایمانی بیشتر شود. این داروها شکل صناعی هورمون اکسی‌توسین هستند که سبب قوی شدن و شدید شدن انقباض‌ها می‌شوند. این داروها به صورت داخل وریدی تزریق می‌شوند. پزشک با دوز اندک شروع کرده و به تدریج آن را زیاد می‌کند تا انقباض‌ها به اندازه کافی زیاد و قوی شوند و نوزاد متولد شود. برخی زنان چند ساعت بعد از القای زایمان، زایمان می‌کنند اما در برخی دیگر ۱ تا ۲ روز طول می‌کشد. اگر مادری با هیچ کدام از این روش‌ها زایمان نکرد، به خصوص اگر کیسه آب او پاره شده باشد، لازم است برایش زایمان سزارین انجام شود.

● خطرهای القای زایمان

القای زایمان کار بی‌خطری است. شیوه‌هایی که برای القای زایمان استفاده می‌شود، نباید صدمه‌زا باشد؛ اگرچه آنها ممکن است سبب انقباض‌هایی شوند که از انقباض‌های طبیعی شدیدتر و قوی‌تر باشد. القای زایمان، به‌خصوص وقتی با پروستاگلاندین‌‌ها و داروهای دیگر باشد، ممکن است برای زنانی که قبلا سزارین یا جراحی رحمی داشته‌اند، بسیار خطرناک‌تر باشد. گاهی هم ممکن است مشکلات جفتی پیش بیاید. اگر انقباض‌ها خیلی شدید باشد، پزشک باید میزان دارو را کاهش داده یا آن را قطع کند. به هر حال این روش ختم بارداری حتما تحت کنترل و مراقبت دایمی از مادر و جنین (کنترل الکترونیکی علایم حیاتی مادر و جنین) انجام می‌شود و حتما باید در بیمارستانی انجام شود که امکان دسترسی به اتاق عمل فوری موجود باشد. گاهی با القای زایمان جفت توانایی اکسیژن‌رسانی به جنین را به حد کافی ندارد؛ بنابراین جنین در مخاطره هیپوکسی قرار گرفته و فرصت برای پیشرفت زایمان وجود ندارد و سزارین باید فورا انجام شود.

منبع: mayoclinic

ترجمه:‌مژگان کریمی