انتخاباتی که جهانی شد

روزگاری بود که انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده درست مانند تمامی انتخابات محلی امری بود بس ساده و معمولی انتخاباتی که نه هیجانی در مردم مکزیک برمی انگیخت و بحث های آن توسط نخبگان سیاسی مکزیک دنبال می شد

روزگاری بود که انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده درست مانند تمامی انتخابات محلی امری بود بس ساده و معمولی؛ انتخاباتی که نه هیجانی در مردم مکزیک برمی‌انگیخت و بحث‌های آن توسط نخبگان سیاسی مکزیک دنبال می‌شد. اما دیگر در بر همان پاشنه نمی‌چرخد.

از سال ۱۹۹۲ به ناگهان همه چیز تغییر کرد. درست از همان زمان که بحث توافقنامه تجارت آزاد کشورهای آمریکای شمالی تبدیل به مقوله داغ مورد بحث در این انتخابات شده و در نتیجه مکزیکی‌ها هم به نوعی به این انتخابات و نتیجه آن ضمیمه شدند. بدین ترتیب اندک‌اندک بحث در خصوص رقابت‌های انتخاباتی در مهم‌ترین کشور دنیا به کوچه و خیابان‌های مکزیک هم کشیده شد. از همان سال تا کنون هر بار که نوبت به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده می‌رسد، مکزیکی‌ها هم از همان ذوق و شوقی برخوردارند که آمریکایی‌ها برای این انتخابات به خرج می‌دهند. در جریان رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ میلادی پنج عامل انتخابات در این کشور را بیش از پیش برای مکزیکی‌ها حائز اهمیت کرده است. یک فاکتور عمده این است که مکزیکی‌های امروز منابع اطلاعاتی شخصی و خاص خود را دارا هستند. بیش از نیمی از شهروندان مکزیک حداقل یک فامیل نزدیک و درجه اول در ایالات متحده دارند. حقیقتی که به نوعی نزدیکی میان مکزیک و ایالات متحده را خاص‌تر از سایر کشورها می‌کند. مکزیکی‌هایی که در ایالات متحده زندگی می‌کنند شاید از قدرت سیاسی چندانی برخوردار نباشند اما همین تعداد هم عقاید خاص و منحصر به فرد خود را دارا هستند. آنها هم درست مانند هر شهروند دیگری می‌دانند که در اطراف‌شان چه اتفاقی رخ می‌دهد.

مولفه دوم اما بسیار ساده است. یک راننده معمولی مکزیکی هم حداقل این میزان از را اطلاعات از انتخابات آمریکا دارد که یک سیاه‌پوست ماراتن ورود به کاخ سفید را آغاز کرده است و البته در حال حاضر هیلاری کلینتون و سارا پی‌لن دو زن سیاستمداری هستند که حرف‌های بسیاری برای گفتن در خصوص کاندیداهای مورد حمایت خود دارند. اگر بخواهیم صریح و بی‌پرده صحبت کنیم حقیقت این است که از آنجا که مکزیکی‌ها با دورگه‌های آفریقایی - آمریکایی میانه چندان خوبی ندارند بی‌‌شک بسیاری از دو رگه‌های مکزیکی‌- آمریکایی در ماه نوامبر - درست برای به تصویر کشیدن این مخالفت - برخلاف اولویت‌های حزبی رای خواهند داد.

مولفه سوم اما جنگ عراق است. مکزیکی‌هایی که بهای همراهی با آمریکا در این جنگ را پرداخت کردند حالا منتظر تغییر استراتژی در کاخ سفید هستند و استراتژی که امیدوارند بتواند به سیاست‌های بوش در این کشور جنگ‌زده پایان دهد. مکزیکی‌ها هنوز تصاویر تابوت‌های همشهریان خود در رسانه‌ها را به یاد دارند که با پرچم‌های آمریکا پوشیده شده بودند. بدین ترتیب پر بیراه نیست که مکزیکی‌ها نگران انتخابات ریاست‌جمهوری در کشوری باشند که جوانان خود را برای تحقق شعار ارتقای دموکراسی آن فدا کرده‌اند.

چهارمین انگیزه مکزیکی‌ها از دنبال کردن حوادث انتخاباتی در ایالات متحده بحث اصلاحات مهاجرتی است. اگر مکزیکی‌ها در یک چیز با هم موافق باشند آن هم حقی است که تمامی آنها برای خود در خصوص عبور و مرور آزادانه به آمریکا از طریق مرز مشترک قائل هستند. مکزیکی‌ها متفق‌القول بر این باورند که مرز مشترک میان دو کشور باید باز شده و مکزیکی‌ها بی‌هیچ محدودیتی به خاک آمریکا وارد و از آن خارج شوند.

تحقیقات و سختگیری‌های آمریکایی‌ها در خصوص قوانین مهاجرت برای مکزیکی‌های حاضر در خاک این کشور به هیچ وجه منطقی و قابل درک نیست. آمریکایی‌ها چگونه می‌توانند با وجود حضور دو میلیون مهاجر غیرقانونی مکزیکی در این کشور از اعمال قوانین مهاجرت سخن بگویند. در کشوری مانند مکزیک که تنها کاربرد قانون در آن ثبت در کتاب‌ها و افتخار کردن به آن است، درک اینگونه قوانین کار چندان ساده‌ای نیست.

انگیزه پنجم اما توافقنامه تجاری آزاد کشورهای آمریکای شمالی است. مکزیکی‌ها چه از طبقه ثروتمند و چه از دسته فقرا به خوبی بر این حقیقت واقفند که اهمیت این توافقنامه تجارت آزاد بر مقوله تجارت یا سرمایه‌گذاری آن استوار نیست بلکه این توافقنامه راهکاری‌ است زیرکانه برای کاهش سوءاستفاده‌های مالی سیاستمداران مکزیکی و البته چهره‌های دولتی. در کارایی این توافقنامه جای هیچ گونه بحثی وجود ندارد.

انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۰۸ میلادی ایالات متحده دیگر دغدغه تنها قشر تحصیلکرده و نخبه مکزیک نیست. حالا دیگر همه این حس را دارند که با آمریکایی در یک قایق سوار هستند. نتیجه این انتخابات هرچه که باشد، مکزیکی‌ها هم خود را در آن سهیم می‌دانند. مکزیکی‌ها با حقیقتی دست و پنجه نرم می‌کنند که آنها را به رویارویی با هر گونه مشکلات عادت داده است، مشکلاتی که عمدتا راهکاری برای حل آن هم وجود ندارد. درست زمان پخش مناظره‌های انتخاباتی میان مک کین و اوباما که فرا می‌رسید، مکزیکی‌ها با چشمانی بهت زده مقابل تلویزیون‌های خود نشسته و مانند مستاجرانی نگران همه چیز را دنبال می‌کنند. درست مثل اینکه مکزیک ایالتی در آمریکا مانند آریزونا است. مکزیکی‌ها هم در این محوطه بازی حضور دارند اما بازیگرانی هستند نامریی.

مکزیکی‌ها با نگاه کردن به باراک اوباما مردی را می‌بینند که خود را از حاشیه‌ها بالا کشیده و به راس قدرت رسانده است. مردی که می‌تواند بین او و خود شباهتی هر چند اندک بیابد. هر چند هستند در میان مکزیکی‌ها کسانی که به اراده پولادین او حسادت می‌کنند. به فرصت‌هایی که او داشت و آنها از دست دادند حسادت می‌کنند. شاید به همین دلیل باشد که طبقه متوسط مکزیک بر خلاف نخبگان آن ارزش عبور آزاد از مرزهای ایالات متحده را می‌دانند. برای مکزیکی‌ها مقوله انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده بیش از انتخابات در هر کشور دیگری شخصی است.

لوئیس روبیو

ترجمه: صوفی قاسمی

لوئیس روبیو تحلیلگر مسائل سیاسی و رئیس مرکز مطالعات برای پیشرفت در دانشکده مکزیکو سیتی است.