شبکه های اجتماعی و تفاوت های نسلی

نسل Xها در فیس بوک مای اسپیس در تسخیر نسل های Y و Z

سایت‌های شبکه‌ اجتماعی که اجتماعات مجازی کاربران اینترنتی هستند، خبرسازترین وب‌سایت‌های سال‌های اخیر اینترنت محسوب می‌شوند و بخش قابل توجهی از فعالیت‌های کاربران را در خود جای داده‌اند. به تازگی مطالعه آنلاینی بر روی کاربران شبکه‌های اجتماعی در آمریکا انجام شده است. این مطالعه به وسیله‌ سایت اندرسون آنالیتیکس (Anderson Analytics) و بر روی کاربران چهار شبکه‌ اجتماعی توییتر (Twitter)، فیس‌بوک (Facebook)، لینکدین (LinkedIn) و مای‌اسپیس (MySpace) انجام شده است.

در شماره گذشته مجله، بخشی از نتایج این پژوهش منتشر شد که تفاوت‌های استفاده از این چهار شبکه‌ اجتماعی را نشان می‌داد. بخش دیگری از این مطالعه به تفاوت استفاده نسل‌ها و گروه‌های سنی مختلف از شبکه‌های اجتماعی می‌پردازد. نتایج به دست آمده از مطالعه نشان می‌دهد، بین استفاده نسل‌های مختلف از شبکه‌های اجتماعی و همچنین انگیزه‌های آنها از پیوستن به این سایت‌ها، تفاوت‌های جالب توجهی وجود دارد. نحوه استفاده پنج نسل مختلف کاربران اینترنتی از شبکه‌های اجتماعی، به تفکیک مورد بررسی قرار گرفته است.

● نسل جنگ جهانی دوم

نسل جنگ جهانی دوم (WWII Generation) مسن‌ترین گروه سنی کاربران شبکه‌های اجتماعی را تشکیل می‌دهند. این نسل کسانی هستند که در زندگیشان جنگ جهانی دوم را تجربه کرده‌اند و هم‌اکنون سال‌های کهن‌سالی عمر خود را سپری می‌کنند.

این نسل در مواجه با شبکه‌های اجتماعی بیشترین استفاده را از فیس‌بوک و کمترین استفاده را از لینکدین دارند. جنگ جهانی دومی‌های شبکه‌ اجتماعی‌باز، ۹۰ درصد کاربر فیس‌بوک، ۲۳ درصد مای‌اسپیس، ۱۷ درصد توئیتر و چهار درصد لینکدین هستند. استفاده اندک این نسل از مای‌اسپیس و لینکدین، از نکات قابل توجه است. مای‌اسپیس، شبکه اجتماعی مناسب با روحیات جوانان است که اعضای این نسل در روزهای کهن‌سالی عمرشان، علاقه‌ای به استفاده از آن ندارند و لینکدین هم شبکه‌ اجتماعی کاری - تجاری است و از آنجایی که اعضای این نسل اغلب بازنشته هستند و از بازار کار فاصله گرفته‌اند، رغبت چندانی به آن نشان نمی‌دهند.

این نسل در دلایل استفاده از شبکه‌های اجتماعی، تفاوت‌های قابل توجهی با سایر نسل‌ها دارد. همانند سایر نسل‌ها انگیزه در تماس بودن با دوستان با ۵۷ درصد، عمده‌ترین دلیل پیوستن جنگ جهانی دومی‌ها به اینگونه سایت‌ها است. انگیزه در تماس بودن با خانواده با ۵۱ درصد، در این نسل بیشتر از سایرین دیده می‌شود و نشان‌دهنده توجه بیشتر آنها، به نهاد خانواده است. انگیزه‌های سرگرمی و کاری نیز در این نسل کمتر از سایرین به چشم می‌خورد؛ که این تفاوت‌ها هم، به اقتضای سن و سال جنگ جهانی دومی‌ها اتفاق افتاده است. همچنین ۶۰ درصد آنها گفته‌اند دعوت شدن از جانب یک آشنا از دلایل عضو شدنشان در شبکه‌های اجتماعی است، که نشان‌دهنده اهمیت بالای اعتبار آشنایان برای آنهاست.

● نسل انفجار جمعیتی

نسل ببی بومرز (Baby Boomers) که در فارسی با عناوین نسل انفجار جمعیتی‌ یا نسل پرزایی هم ترجمه شده است، به متولدین سال‌های پس از جنگ جهانی دوم گفته می‌شود. با پایان جنگ جهانی دوم سربازان بازگشته از جنگ، تولید انبوه فرزند را در پیش گرفتند تا متولدین اواسط دهه چهل تا دهه‌ شصت میلادی به نسل پرجمعیتی تبدیل شوند.

این نسل بیشترین استفاده را از شبکه‌ اجتماعی فیس‌بوک دارد. ۷۳ درصد کاربر فیس‌بوک، ۴۰ درصد عضو مای‌اسپیس، ۱۳ درصد عضو توئیتر و ۱۳ درصد عضو لینکدین، آمار استفاده نسل انفجار جمعیتی از شبکه‌های اجتماعی است. استفاده این نسل از لینکدین هرچند با ۱۳ درصد کمتر از سایر شبکه‌های اجتماعی است، ولی نسبت به سایر نسل‌ها میزان قابل توجهی است. در بین پنج نسل مورد مطالعه، نسل‌های انفجار جمعیتی و نسل ایکس با ۱۳ درصد، بیشترین مقدار استفاده از لینکدین را دارند.

با توجه به اینکه اعضای این دو نسل بیشترین مقدار نیروی کاری شاغل و آماده اشتغال را تشکیل می‌دهند، استفاده بیشتر آنها از یک شبکه‌ اجتماعی تجاری، طبیعی است. ۶۲ درصد اعضای نسل انفجار جمعیتی، از دلایل عضو شدن در شبکه‌های اجتماعی را، امکان در تماس بودن با دوستان ذکر کرده‌اند که مهم‌ترین انگیزه این نسل محسوب می‌شود. دلایلی از قبیل سرگرمی با ۳۸ درصد، تماس با خانواده ۴۷ درصد، دعوت شدن از جانب یک آشنا با ۴۶ درصد هم، از دیگر انگیزه‌های این نسل محسوب می‌شوند. همچنین انگیزه‌های کاری برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی در این نسل، بیشتر از دیگر نسل‌ها دیده می‌شود. ۱۲ درصد آنها در تماس بودن با شبکه کاری را به عنوان دلیل ذکر کرده‌اند که در مقایسه با نسل‌های قبلی و بعدی رقم قابل توجهی است و نشان‌دهنده نگاه بیشتر کاری و تجاری این نسل به شبکه‌های اجتماعی است.

● نسل ایکس (X)

متولدین دهه‌ ۶۰ میلادی تا اواخر دهه‌ هفتاد میلادی، نسل ایکس (Generation X) را تشکیل می‌دهند. تولد نسل ایکس با تحولات اجتماعی فراوانی در دنیا همراه بود که سرآغاز شکل‌گیری سبک زندگی جدیدی شد. در دوران تولد این نسل بود که شکل‌های اولیه تکنولوژی‌های جدید ارتباطی، کم‌کم سر وکله‌شان پیدا شد و جای خود را در زندگی بشری باز کردند.

نسل ایکسی‌ها همانند دو نسل قبل از خودشان بیشتر کاربر فیس‌بوک هستند. کاربران نسل ایکسی شبکه‌های اجتماعی، ۷۶ درصد از فیس‌بوک، ۵۷ درصد مای‌اسپیس، ۱۸ درصد توئیتر و ۱۳ درصد لینکدین استفاده می‌کنند. نسل ایکسی‌ها با ۱۸ درصد استفاده از توئیتر در عضویت این سرویس میکروبلاگ، جلوتر از سایر نسل‌های قبل و بعد از خودشان قرار گرفته‌اند. استفاده ۱۳ درصدی آنها از لینکدین هم، رقم قابل توجهی است که آنها را در کنار نسل انفجار جمعیتی‌ها به کاربران اصلی این شبکه اجتماعی تبدیل کرده است.

نسل ایکسی‌ها همان­طور که در میانه پنج نسل مورد مطالعه قرار گرفته‌اند، درصد دلایلشان برای عضویت در شبکه‌های اجتماعی نیز در میانه نسل‌های دیگر قرار گرفته و از این جنبه ویژگی مشخصی برای تمایز آنها وجود ندارد. در تماس بودن با دوستان ۷۱ درصد، سرگرمی ۵۱ درصد، تماس با خانواده ۴۰ درصد، دعوت شدن از جانب یک آشنا ۳۰ درصد، تماس با همکلاسی‌ها ۲۷ درصد، تماس با شبکه کاری شش درصد و جست‌وجوی شغلی چهار درصد دلایل نسل ایکسی‌ها برای عضویت در این سایت‌هاست. تنها رقم شش درصد از اعضای این نسل که با انگیزه توسعه کسب‌وکار به شبکه‌های اجتماعی پیوسته‌اند، برتری آنها نسبت به نسل‌های دیگر است.

● نسل وای (Y)

نسل وای (Generation Y) متولدین ۱۹۸۰ تا اواسط دهه‌ نود را شامل می‌شوند. به این گروه سنی نسل هزاره هم گفته می‌شود و عمدتاً فرزندان نسل انفجار جمعیتی‌ها هستند. ابزارهای جدید ارتباطی در دوران نسل وایی‌ها، به آن درجه از گستردگی رسیده بود تا نسلی مسلط به تکنولوژی‌های نوین ارتباطی شکل بگیرد.

بر خلاف سه نسل قبلی که استفاده از فیس‌بوک را به سایر شبکه‌های اجتماعی ترجیح می‌دادند، مای‌اسپیس سایت محبوب نسل وایی‌ها است. ۷۵ درصد مای‌اسپیس، ۶۵ درصد فیس‌بوک، ۱۴ درصد توئیتر و ۹ درصد لینکدین، آمار استفاده این نسل از شبکه‌های اجتماعی است. استفاده ۷۵ درصدی کاربران شبکه‌های اجتماعی این نسل از مای‌اسپیس، حتی آنها را از نسل بعد از خودشان نیز جلو انداخته تا نسل وایی‌ها به جدی‌ترین استفاده‌کنندگان از شبکه اجتماعی مای‌اسپیس تبدیل شوند.

مرور دلایل پیوستن این نسل به شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد در آنها، انگیزه‌های سرگرمی و ارتباط با دوستان، پررنگ‌تر از نسل‌های قبلی و انگیزه‌های کاری و تجاری کم‌رنگ‌تر از نسل‌های قبلی است. جمعیت جوانان نسل وای، ۸۲ درصد به منظور تماس با دوستان، ۶۱ درصد سرگرمی، ۴۰ درصد تماس با خانواده، ۲۲ درصد دعوت شدن از جانب یک آشنا، ۴۰ درصد تماس با همکلاسی‌ها، سه درصد تماس با شبکه کاری، سه درصد جستجوی شغلی و یک درصد گسترش کسب‌وکار، عضو شبکه‌های اجتماعی شده‌اند. انگیزه تماس با همکلاسی‌ها با ۴۰ درصد در نسل وای بیشتر از سایر نسل‌ها دیده می‌شود.

● نسل زد (Z)

نسل زد (Generation Z) را نسل اینترنت یا نسل شبکه هم نام‌گذاری کرده‌اند. این نسل متولدین اواسط دهه‌ ۹۰ میلادی به بعد هستند. نسل زدی‌ها آخرین فرزندان نسل انفجار جمعیتی‌ها یا فرزندان نسل ایکسی‌ها محسوب می‌شوند. جوان‌ترین نسل استفاده‌کننده از شبکه‌های اجتماعی، در روزگاری متولد شده‌اند که همه عرصه‌های اجتماعی - اقتصادی تحت تأثیر فضای شبکه‌ای دگرگون شده و شبکه‌های ارتباطی نقش اساسی در زندگی این عصر بازی می‌کنند.

نوجونان عمدتاً ۱۳-۱۴ ساله‌ نسل زد همانند نسل وایی‌ها، استفاده از مای‌اسپیس را به فیس‌بوک ترجیح می‌دهند. ۶۵ درصد آنها کاربر مای‌اسپیس، ۶۱ درصد کاربر فیس‌بوک و تنها ۹ درصد آنها کاربر توئیتر هستند. استفاده محدود نسل زد از توئیتر کمتر از نسل‌های قبلی است و نشان‌دهنده بی‌علاقه‌گی این نسل به این سرویس میکروبلاگ است. آمار استفاده‌کنندگان نسل زدی از لینکدین هم رقم صفر درصد است که با توجه به سن پایین اعضای این نسل که اغلب آنها هنوز دانش‌آموز هستند و وارد بازار کار نشده‌اند طبیعی است.

در بین دلایل پیوستن به شبکه‌های اجتماعی، رقم بالای درصد تماس با دوستان نسبت به تماس با خانواده، نشان‌دهنده ترجیح گروه دوستان نسبت به خانواده در این نسل است. ۹۳ درصد نسل زدی‌ها در تماس بودن با دوستان را به عنوان یکی از دلایلشان ذکر کرده‌اند که بیشترین رقم، در مقایسه با سایر نسل‌هاست و در مقابل تنها ۲۷ درصد در تماس بودن با خانواده را به عنوان دلیل عضویت در شبکه‌های اجتماعی ذکر کرده‌اند که کمترین میزان در میان نسل‌هاست. همچنین ۹۱ درصد نسل زدی‌ها سرگرمی را از انگیزه‌هایشان از فعالیت در این سایت‌ها اعلام کرده‌اند که بیشتر از همه‌ نسل‌های پیش از آنهاست.

دنیای کامپیوتر و ارتباطات

محمدمهدی مولایی