دموكراسی فرانسوی

بحث اصلی, آینده دموكراسی در فرانسه به عنوان كشوری است كه انقلاب كبیر را با شعار آزادی و برابری انسانها به اروپا و جهان ارایه كرد

انتخابات ریاست جمهوری فرانسه جدا از شدت رقابتهای حزبی و شعارهای تبلیغاتی نامزدها، از جهاتی مهم ارزیابی می شود. بحث اصلی، آینده دموكراسی در فرانسه به عنوان كشوری است كه انقلاب كبیر را با شعار آزادی و برابری انسانها به اروپا و جهان ارایه كرد.

این درست كه فرانسه به دلایل متفاوتی به این شعار وفادار باقی نماند، ولی در هر حال ذهنیت فرانسویها همچنان متأثر از انقلاب كبیر است كه به آن افتخار می كنند. در یك نگاه كلی و گذرا می توان خطوط فكری و جناح بندیهای سیاسی را كه در فرانسه امروز مقابل هم صف آرایی كرده اند چنین خلاصه كرد:

۱) جناح راست

۲) سوسیالیستها

۳) میانه روها

۴) راستهای افراطی

این چهار جریان هر كدام نامزد خاص خود و شعارهای خاص خود را وارد رقابت كردند. اگر بپذیریم كه در هر حال ساز و كارهای دموكراتیك چرخه حزبی قدرت در فرانسه آنقدر جا افتاده است كه نمی توان به صورت مصنوعی در آنها دخالت كرد و نتایج مورد دلخواه را به دست آورد، آن گاه می توان گفت كه نتایج انتخابات ریاست جمهوری فرانسه هر چه باشد، همان است كه مردم خواسته اند و به آن رأی داده اند.

از همین زاویه، انتخابات ریاست جمهوری فرانسه می تواند جهت گیریهای آینده سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این كشور را مشخص كند. جناح راست كه نماد آن شخص «شیراك» بود و آقای «ساركوزی» را نامزد كرده است، خود را همچنان وفادار به خط فكری «دوگل» قهرمان جنگ جهانی دوم فرانسه می داند. این خط فكری، فرانسه را قدرتمند و در ردیف اول كشورهای اروپایی می خواهد كه در مقابل منافع قدرت جهانی از خود استقلال عمل نشان دهد.

سوسیالیستهای فرانسه خود را وفادارترین جناح سیاسی داوطلب قدرت به آرمانهای انقلاب كبیر می دانند. هر چند كه وقتی بحث قدرت پیش می آید، فرانسه مورد انتظار سوسیالیستها و راستها مرز روشنی نمی یابد و نوعی برداشت یكسان از قدرت تأثیرگذار فرانسه در اروپا و در جهان وجود دارد.

با این حال یك موضوع بسیار حساس در جامعه امروز فرانسه راستها و سوسیالیستها را از هم جدا می كند و آن چگونگی برخورد و سیاستگذاری درباره فرانسویهای اصلی و مهاجران از مستعمرات سابق این كشور است كه طبق قانون اتباع فرانسه به شمار می آیند، ولی در هر حال تبار اصلی آنها همچنان مطرح است.واقعیت مهم در این خصوص آن است كه جامعه فرانسه امروز كاملاً بین دو جامعه اصلی و تبار مهاجری تقسیم شده است.

نتیجه آن است كه شعار اصلی انقلاب فرانسه كه برابری، برادری و آزادی بود با چالش جدی رو به رو شده است. وجود تبعیضها بین این دو جامعه آنقدر آشكار است كه جوانان معترض با تبار مهاجر را به خیابانها كشانده و به شورشهایی دامن زده است كه خسارات بسیار سنگین اقتصادی به بار آورده و اعتبار فرانسه را به شدت مخدوش كرده است.

حزب سوسیالیست از همین واقعیت استفاده كرده و شعارهای تبلیغاتی خود را به گونه ای طراحی كرده است كه توجه مهاجر تبارها را به خود جلب كند. خانم «رویال» نامزد این طیف سیاسی است.

در این بین تنوع افكار و دیدگاهها در فرانسه، دو جناح دیگر را در موقعیتی قرار داده است كه می توانند امیدوار باشند كه در كشاكش مبارزات حزبی راستها و سوسیالیستها افكار عمومی را متوجه شعارها و اهداف خود كنند.

میانه روها و راستهای افراطی را می توان در این طیف سیاسی با شعارهای خاص خودشان در نظر گرفت.اینكه فرانسویها از میان چهار جناح سیاسی به كدام طرف رأی خواهند داد، برای آینده این كشور و نیز آینده اروپای مستقل بسیار تعیین كننده خواهد بود.

اما بدون شك نامزد جنجالی راستهای افراطی آقای «لوپن» كه در انتخابات سال ۲۰۰۲ به دور دوم راه یافت و تهدیدی جدی برای راستهای ملی گرای فرانسه به شمار آمد، هنوز باعث نگرانی بخش مهمی از فرانسویهاست.

لوپن و هوادارانش در مقابل جامعه مهاجر نظریاتی افراطی دارند و آنها را فرانسوی خالص به شمار نمی آورند و تا آن جا پیش رفته اند كه خواهان بازگرداندن آنها به كشورهایی شده اند كه نسل های گذشته شان از آنجا به فرانسه مهاجرت كرده اند. این نظریات افراطی، جامعه فرانسه را به شدت تهدید می كند و از آنجا كه فرانسه در سالهای اخیر با بحران سیاسی - اجتماعی و بازار كار رو به رو شده، راستهای افراطی در جوانان نفوذ قابل توجهی كرده اند.

در هر حال ۴۰ میلیون واجد شرایط شركت در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه دیروز به پای صندوقهای رأی رفتند و انتخاب آنان برای هفت سال آینده، دولتی را در فرانسه مستقر خواهد كرد كه پیش بینی می شود موقعیت این كشور را در كنار آلمان به عنوان محوری ترین كشور در اتحادیه اروپا حفظ كند و در بعد بین المللی تلاش كند به استقلال عمل اروپا از ایالات متحده آمریكا كمك كند. شاید بتوان گفت این خواست عمومی تنها وجه مشترك همه طیف های سیاسی داوطلب قدرت در فرانسه بود.

محمد ملازهی