تعامل سریال فرمایشی با داستانی منطقی

نگاهی به سریال چک برگشتی

چک برگشتی، سریال نوروزی امسال شبکه‌ اول سیما ، تا حد زیادی توانست رضایت مخاطبان نوروزی تلویزیون را تامین کند.سیروس مقدم ، کارگردان کهنه کار و صاحب سبک سریال ، بعد از ساختن آثار متعدد، که تعداد زیادی از آن ها در شمار آثار پربیننده و موفق تلویزیون بوده اند ، اکنون به تکنسینی مسلط و کارگردانی صاحب فکر تبدیل شده که می کوشد در هر اثرش در کنار روایت داستانی جذاب و پرکشش، به معضلی از معضلات اجتماعی نیز بپردازد و با طرح آن ، رسانه‌ ملی را در رسالت آموزشی و فرهنگی اش یاری رساند.

چک برگشتی ، داستان لطیف (با بازی امیرجعفری) است که در تنگنای پرداخت مهریه‌ همسرش قرار گرفته و برای تامین آن (که به علت افزایش قیمت سکه ، رقمی سرسام آور شده است) دست به اقداماتی می زند که برای او و دیگران مشکلات بیشتری ایجاد می کند. ماجرای مهریه های سنگین و ناتوانی مردان در پرداخت آن و تبعاتی مانند زندان برای آنها ، از مسائل جدی و بحث برانگیز امروز جامعه‌ ماست که در این اثر مورد توجهی البته طنزآمیز قرار گرفته است.در کنار این و به گونه ای هوشمندانه ، با قرارگرفتن لطیف در مسیر یک کاندیدای انتخابات مجلس، مسئله‌ انتخابات، وعده ها، شعارها و رفتارهای انتخاباتی، که آن نیز از مسائل مهم و بسیار مناقشه برانگیز جامعه‌ ماست، در داستان طرح شده است. این دو مسئله‌ حساس و حاد که می توانست حالتی باسمه ای، شعاری و فرمایشی پیدا کند، با هوشمندی نویسندگان و کارگردان اثر به خوبی در مسیری داستانی و منطقی با هم گره خورده و به سبب لحن طنزآلود و انتقادی اثر ، از داستان بیرون نمی زند و در دل مخاطب می نشیند. اینکه سریالی بتواند از حیطه‌ تکرار مکررات بیرون بیاید و پا در حریم مسائل ملتهب و حساس و بحث برانگیز بگذارد به خودی خود، امری ارزشمند است و نشان از روحیه‌ جستجوگر و شاخک های حساس سازندگان آن نسبت به جامعه ای که در آن زندگی می کنند.

فارغ از مباحث محتوایی، سریال چک برگشتی در حوزه‌ بازی ها و کارگردانی نیز حرف هایی برای گفتن دارد.ترکیب بازیگران اصلی کار، که همگی آن ها تجربه های طولانی و موفق تئاتری داشته اند به خوبی توانسته نیازهای اثر را برآورده کند. امیر جعفری پس از بازی در نقش جدی و حتی تلخ در سریال شیدایی، بار دیگر توانایی هایش را در اثری طنز به نمایش گذاشته است.بازی دوست داشتنی هومن برق نورد در نقش معلمی ساده دل ، شیرین و خانواده دوست نیز از جذابیت ها و نقاط قوت کار است . به خصوص وقتی تفاوت بازی او را در این نقش با سایر نقش ها یش که معمولا خشن و منفی بوده اند را نظر بگیریم. و البته باید به بازی درخشان هدایت هاشمی در نقش کاندیدای انتخابات نیز اشاره کرد. کاندیدایی سالم و مردمی که با رفتاری صمیمی و لهجه ای شیرین نمادی شده است از کاندیدای مطلوب انتخاباتی در جامعه‌ ما و کاملا باور پذیر از کار درآمده است.

در حوزه‌ کارگردانی نیز، سریال از استانداردهای قابل قبولی برخوردار است. پس از انتقادهایی که به شیوه‌ تصویربرداری سریال قبلی مقدم یعنی تا ثریا صورت گرفت و پاره ای از مردم و منتقدین استفاده از دوربین روی دست را در آن سریال بیش از اندازه تشخیص دادند ،در چک برگشتی ، دوربین متعادل تر، متین تر و با طمانینه‌ بیشتری عمل میکند. تکنیک همان تکنیک است اما از حرکات اضافی و تکان های شدید و پلان های عجیب خبری نیست و استفاده‌ سالم و موثری از دوربین روی دست صورت پذیرفته است.

البته چک برگشتی هم مانند بسیاری از سریال های تلویزیونی در برخی از صحنه ها از مشکل ریتم کند و حوادث متواتر تکراری و غیر ضروری رنج می برد.با توجه به اینکه طرح اولیه سریال برای تبدیل به فیلم تلوزیونی نگارش شده بوده است طبیعی است که تبدیل آن به سریال چهارده قسمتی تا حدودی باعث کاهش سرعت حوادث داستان و ریتم کند می شود . با این حال این مشکل با مهارت کارگردان و نویسندگان کمتر دیده شده و در مجموع چک برگشتی اثری جذاب و دیدنی از کار درآمده است.

نویسنده : بنفشه امینی