آیا برای زمین لرزه بزرگ آماده اید

میلیون ها شهروند کالیفرنیایی سومین پنجشنبه از ماه اکتبر هر سال با شرکت در مانور بزرگ زلزله کالیفرنیا روش حفاظت از خود در زلزله را تمرین می کنند

میلیون‌ها شهروند کالیفرنیایی سومین پنجشنبه از ماه اکتبر هر سال با شرکت در مانور بزرگ زلزله کالیفرنیا روش حفاظت از خود در زلزله را تمرین می‌کنند. کالیفرنیا از جمله لرزه‌خیزترین بخش‌های ایالات متحده امریکاست که بطور میانگین در هر دو دهه زلزله بزرگی را تجربه می‌کند. با وجود ۳۸ میلیون نفری که در کالیفرنیا زندگی کرده و به کار مشغول هستند، وقوع یک زلزله بزرگ می‌تواند خسارات غیرقابل پیش‌بینی و جبران‌ناپذیری را برای این شهر به ارمغان آورد. وجود صدها گسل در سراسر این ایالت که هر کدام از توان لرزه‌خیزی بالایی برخوردارند حاکی از آن است که تمامی بخش‌های کالیفرنیا تاکنون تجربه وقوع زلزله را داشته است و به نظر می‌رسد در آینده هم این موضوع را تجربه کند.

بر اساس مطالعات انجام شده شانس وقوع زلزله‌یی با قدرت بیش از ۵/۷ ریشتر در ۳۰ سال آینده در ایالت کالیفرنیا ۵۰درصد است. با وجود آنکه در کالیفرنیا برخی از مناطق و گسل‌ها از لرزه‌خیزی بیشتری نسبت به سایر مناطق برخوردارند اما ریسک وقوع زلزله در مقایسه با سایر بخش‌های کشور در این ایالت بیشتر است. گسل سن آندریاس در بخش مرکزی ایالت کالیفرنیا قرار دارد. اما بیشتر گسل‌های این منطقه در سطح زمین قرار ندارند بلکه یا در زیر اقیانوس و خط ساحلی واقع شده‌اند یا در زیر ساختمان‌ها و خیابان‌ها از دیده‌ها پنهان هستند. به همین دلیل مسوولان امر در این ایالت بر این عقیده‌اند که ساکنان کالیفرنیا هر کجا که هستند باید آماده باشند.

همانطور که اشاره شد احتمال وقوع زلزله‌های بزرگ در محل کار، منزل یا در زمان سفر به کالیفرنیا وجود دارد لذا برگزاری این مانور بزرگ زلزله فرصتی است تا نحوه حفاظت از خود را به روش «بنشینید، بخزید و پناه بگیرید (از سر و گردن خود با بازوان‌تان حفاظت کنید) و تا پایان زلزله در جای خود بمانید» را تمرین کرده و خود را برای رویارویی با این پدیده طبیعی آماده سازند. هدف اصلی اجرای این مانور، پیشگیری از تبدیل سانحه به فاجعه‌یی بزرگ است. در اطلاعیه‌های مختلف از همه شهروندان کالیفرنیایی در قالب افراد، خانواده‌ها، شاغلین، مدارس، نهادهای دولتی، گروه‌های اجتماعی و سازمان‌ها دعوت شده تا با ثبت‌نام در وب‌سایت ویژه مانور، در این مانور شرکت کنند.

● تاریخچه برگزاری مانور زلزله در ایالت کالیفرنیا

آغاز برگزاری مانور فرضی زلزله بزرگ کالیفرنیا به سال ۲۰۰۸ و به مانور زلزله بزرگ جنوب کالیفرنیا برمی‌گردد. این مانور با تلاش پژوهشگران و مدیران بحران با هدف افزایش اطلاع‌رسانی عمومی و ارتقای سطح آمادگی در برابر زلزله انجام گرفت و بر اساس سناریوی زلزله‌یی فرضی با قدرت ۸/۷ ریشتر بر اثر فعالیت گسل سن آندریاس طراحی شد.

این مانور که در ۱۳ نوامبر ۲۰۰۸ برگزار شد با شرکت ۴/۵ میلیون نفر از اهالی جنوب کالیفرنیا در آن زمان بزرگ‌ترین مانور زلزله در تاریخ ایالات متحده محسوب می‌شد. در این مانور روش حفاظت از خود در زلزله در ابعاد خانواده، مدرسه و سازمان‌ها تمرین شد. در سال ۲۰۰۹ دومین مانور زلزله به شکل سراسری و بطور همزمان در تاریخ ۱۵ اکتبر راس ساعت ۱۰:۱۵ با شرکت ۹/۶ میلیون نفر در سراسر کالیفرنیا برگزار شد. در این سال همچنین مانور بزرگ زلزله ساحل غربی نیوزیلند با هماهنگی مدارس محلی منطقه که در پروژه‌یی یکساله با عنوان «آمادگی در برابر زلزله» با وزارت دفاع شهری و مدیریت بحران نیوزیلند همکاری داشتند، برگزار شد. سومین مانور فرضی زلزله کالیفرنیا در تاریخ ۲۱ اکتبر ۲۰۱۰ ساعت ۱۰:۲۱ دقیقه با شرکت ۹/۷ میلیون نفر در سراسر کالیفرنیا برگزار شد. شرکت‌کنندگان در این مانور با نحوه ایمن‌سازی فضاهای خود برای پیشگیری از جراحات و آسیب‌های ناشی از زلزله آشنا شدند. علاوه بر کالیفرنیا، این مانور بطور همزمان در نوادا و گوام نیز برگزار شد. در اوایل سال جاری و در سالگرد زلزله ۹ ریشتری منطقه کاسکادیا (سواحل شما کالیفرنیا، اورگان، واشنگتن و بریتیش کلمبیا) در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱، نخستین مانور بزرگ بریتیش کلمبیا در کانادا برگزار شد. چند ماه بعد در ۲۸ آوریل، نخستین مانور فرضی زلزله بخش مرکزی ایالات متحده با شرکت ۳ میلیون نفر و با هماهنگی ۱۰ ایالت از سوی کنسرسیوم زلزله ایالت‌های بخش مرکزی ایالات متحده برگزار شد.

مانور بعدی زلزله در کالیفرنیا بر اساس برنامه‌ریزی سالانه در سومین پنجشنبه ماه اکتبر سال جاری برگزار خواهد شد. با توجه به این امر این مانور فرضی در سطح ایالتی در تاریخ ۲۰ اکتبر ۲۰۱۱ مقارن ۲۸ مهرماه ۱۳۹۰ در ساعت ۱۰:۲۰ دقیقه در کالیفرنیا برگزار خواهد شد. این مانور برای آموزش عمومی شهروندان در زمینه چگونگی آمادگی و حفاظت از خود در زمان وقوع زمین لرزه طراحی شده است. برای این مانور وب سایتی به آدرس http: //www. shakeout. org راه‌اندازی شده و ساکنان شهر کالیفرنیا می‌توانند از طریق ثبت‌نام در این وب سایت تمایل خود را برای شرکت در مانور اعلام کرده و اخبار مربوط به مانور را دریافت کنند.

● چرا شرکت در مانور؟

خطرات بالقوه لرزش زمین به موقعیت مکانی که هر فرد در آن قرار دارد، وابسته است. از آنجایی که کالیفرنیا نسبت به سایر قسمت‌های ایالات متحده از خطر بالاتری برای وقوع زلزله برخوردار است، مسوولان امر بر این عقیده‌اند که کالیفرنیا می‌تواند و باید برای زلزله آماده‌تر باشد تا با سرعت بیشتری خود را پس از زلزله بازسازی کند. مانور بزرگ زلزله فرضی کالیفرنیا با هدف کمک به مردم و سازمان‌ها برای آمادگی هر چه بیشتر برای مقابله با زلزله اصلی و تمرین چگونگی حفاظت از خود در زمان وقوع زلزله طراحی شده است. سناریوی زلزله فرضی در این مانور بر اساس پژوهش‌های زمین‌شناختی انجام‌شده در این ایالت روی گسل سن آندریاس طراحی شده است. اینکه چرا باید در مانور شرکت کنیم و روش «بنشینید، بخزید و پناه بگیرید (از سر و گردن خود با کمک بازوان‌تان محافظت کنید)، و تا پایان لرزش در پناهگاه خود باقی بمانید» را تمرین کنیم از این جهت حایز اهمیت است که در زمان وقوع زلزله شاید هر کس چند ثانیه برای حفاظت از خود در مقابل زلزله وقت داشته باشد یعنی پیش از آنکه بر اثر ضربه حاصل از زلزله بر زمین بیفتد یا چیزی به او اصابت کرده و مصدوم شود، بنابراین برای انجام عکس‌العمل و واکنش سریع باید هر از گاهی تمرین کرد. پس شما باید در این مانور شرکت کنید.

● چگونگی مشارکت مردمی و سازمان‌ها

برای شرکت افراد، سازمان‌ها، مدارس، گروه‌های اجتماعی مختلف در مانور بزرگ زلزله کالیفرنیا، راه‌های گوناگونی در نظر گرفته شده و ساکنان کالیفرنیا را به گروه‌های زیر تقسیم‌بندی کرده‌اند:

۱) افراد و خانواده‌ها

۲) مهدکودک‌ها و پیش‌دبستانی

۳) مدارس

۴) کالج‌ها و دانشگاه‌ها

۵) شهرداری‌ها (حکومت‌های محلی)

۶) حکومت‌های ایالتی

۷) حکومت‌های فدرال

۸) سازمان‌های خدماتی

۹) سازمان‌های مسوول آمادگی در سوانح

۱۰) گروه‌های اجتماعی و پیشاهنگی

۱۱) قبایل و اقوام

۱۲) تجار و بازرگانان

۱۳) مراکز بهداشتی و بیمارستان‌ها

۱۴) مراکز علمی و مهندسی

۱۵) موزه‌ها، کتابخانه‌ها و پارک‌ها

۱۶) سازمان‌های غیردولتی

۱۷) سازمان‌های خیریه و مذهبی

۱۸) بازنشستگان

۱۹) گروه‌های محله‌یی (محلات)

۲۰) رسانه‌های جمعی

در ذیل هر یک از گروه‌های فوق نکاتی به بازدیدکنندگان از سایت توصیه شده که خلاصه‌یی از آن در پی می‌آید: «کالیفرنیا باید پیش از وقوع زلزله بزرگ آتی خود را برای مقابله با آن آماده کند و نحوه حفاظت از خود در زمان بحران را تمرین کند. هدف اصلی مانور فرضی زلزله کمک به مردم و سازمان‌ها برای دستیابی به این مهم است.» همچنین پیشنهاد شده با انجام اقدامات زیر شرکت‌کنندگان برنامه مانور خود را طراحی کنند:

در سایت مانور ثبت‌نام کنید و پست الکترونیکی اخبار مانور و اطلاعات جدید در این مورد را دریافت کنید.

تا زمان برگزاری مانور به اینکه در صورت وقوع زلزله در منطقه شما چه اتفاقی خواهد افتاد فکر کنید و خود را برای رویارویی با این رخداد طبیعی آماده کنید. بدین‌ترتیب در صورت وقوع زلزله شما می‌توانید از خود محافظت کنید.

با سایرین درباره اینکه چه کارهایی تا به حال برای رویارویی با زلزله انجام داده‌اید، صحبت کنید و آنها را تشویق کنید تا به خیل عظیم شرکت‌کنندگان در مانور پیوسته و خود را آماده کنند.

فایل آژیر و دستورالعمل صوتی و تصویری مانور را از روی سایت ‌بردارید تا در زمان مانور از آن استفاده کنید.

در روز مانور روش «بنشینید، بخزید و پناه بگیرید (با بازوان‌تان از سر و گردن خود محافظت کنید) و تا خاتمه لرزش‌ها در جای خود باقی بمانید» را تمرین کنید. بدین‌ترتیب که چهار دست و پا روی زمین قرار بگیرید، در زیر میز پناه بگیرید و با کمک بازوان‌تان از سر و گردن خود محافظت کنید، تا پایان مانور در محل خود باقی بمانید. انگار که زلزله واقعی در حال وقوع است (حداقل ۶۰ ثانیه در این حالت باقی بمانید). بااین‌تمرین در واقع در زمان وقوع زلزله می‌توانید به سرعت از خود محافظت کنید. نحوه عملکرد در زمان بحران در مکان‌های مختلف و برای گروه‌های مختلف از جمله برای ناتوانان جسمی و اشخاص دارای محدودیت‌های حرکتی روی سایت مانور قرار دارد.

هنگامی که در زیر میز قرار دارید یا هر کجای دیگری هستید به اطراف خود نگاه کنید و تصور کنید در صورت وقوع یک زلزله بزرگ چه اتفاقی خواهد افتاد. چه چیزهایی صدمه می‌بینند و می‌توانند به شما صدمه بزنند. زندگی چگونه خواهد بود و شما چه کاری می‌توانید پیش از وقوع یک زلزله واقعی انجام دهید تا خسارات و آسیب‌های آن کاهش یابد.

پس از خاتمه مانور کارهایی را که می‌توانید انجام دهید تمرین کنید.

گردآوری و ترجمه: شب بو وزیرپور

کارشناس ارشد مدیریت شهری و کارشناس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران