لیگ قهرمانان, جذاب تر و دشوارتر از همیشه

به بهانه آغاز هشتمین دوره لیگ قهرمانان آسیا

لیگ قهرمانان فوتبال آسیاکلید خورده است. این برای هشتمین دوره است که کنفدراسیون فوتبال آسیا جام قهرمانان قاره کهن را برگزار می‌کند. از فصل گذشته نیز با تغییراتی که در نحوه گزینش تیم‌ها صورت گرفت به نوعی لقب لیگ حرفه‌ای به این رقابت‌ها داده شد و هیجان مسابقات را با افزایش سهمیه تیم‌های صاحب سبک و امکانات آسیا دوچندان کرد. ورود بازیکنان نامدار و تا حدی پابه سن گذاشته فوتبال جهان به تیم‌های شرق و غرب قاره و سرمایه‌گذاری‌های هنگفت باشگاه‌ها هربار بر سطح کیفی بازی‌ها افزوده است و این‌بار که پای مربی‌ای مثل فیلیپ اسکولاری (فیل بزرگ) هم به لیگ قهرمانان قاره باز شده است انتظار مسئولان AFC و نیز هواداران فوتبال این است تا شاهد بازی‌هایی به مراتب با کیفیت‌تر و مهیج‌تر از ادوار باشند.

در هفت دوره قبل این بازی‌ها هشت تیم ایرانی شانس حضور در این بازی‌ها را به‌دست آوردند که حاصل آنها نایب قهرمانی سپاهان در پنجمین دوره لیگ قهرمانان بود. پیش‌تر تیم پاس نیز خود را تا جمع هشت تیم مرحله پایانی بالا کشیده بود اما دیگر هیچ افتخاری نصیب باشگاه‌های کشورمان نشد تا قهرمانی این مسابقات به نوعی برای نمایندگان ایران به یک رؤیای بزرگ بدل شود. فصل قبل استقلال، پرسپولیس، سپاهان و صبای قم نمایندگان ایران در لیگ قهرمانان بودند که پرسپولیس با قرار گرفتن در گروهی آسان‌تر به دور دوم صعود کرد اما در مقابل دیدگان یکصد هزار تماشاگر ورزشگاه آزادی مغلوب هنرنمایی ریوالدو شد تا پشت دیوار تیم بنیادکار ازبکستان بماند.

این‌بار سپاهان، ذوب‌آهن، استقلال و مس کرمان نمایندگان ایران هستند. آیا این تیم‌ها توان رقم زدن تاریخ را برای فوتبال باشگاهی ایران دارند؟ فیفا به‌طور غیرمستقیم پاسخ این پرسش را با قرار دادن نام سپاهان در بین پنج گزینه مدعی این فصل لیگ قهرمانان داده است. به عقیده کارشناسان فدراسیون جهانی فوتبال، صدرنشین کنونی لیگ ایران می‌تواند در سال ۲۰۱۰ جام قهرمانان را به اصفهان ببرد. کاری که بسیار دشوار، اما شدنی است.

● عمر کوتاه

اگرچه عمر لیگ قهرمانان فوتبال آسیا کوتاه است ولی تاریخچه کوتاه‌مدت همین مسابقات نشان از برتری بی‌چون و چرای شرقی‌ها مقابل باشگاه‌های متمول عربی و غرب قاره دارد. هر چند در شروع این رقابت‌ها العین امارات با درخشش یار کمکی‌اش فرهاد مجیدی قهرمانی قاره را جشن گرفت و فینال عجیب و غریب سال ۲۰۰۵ نیز به نام الاتحاد عربستان نوشته شد ولی در چهار سال اخیر جام در شرق قاره باقی ماند و دست غربی‌ها به جام نرسید. هشتمین دوره جام قهرمانان باشگاه‌های آسیا به باور کارشناسان از دو نظر می‌تواند فشرده‌تر از سال‌های قبل انجام گیرد. اول اینکه همزمانی با جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی انگیزه‌ها را به‌خصوص نزد تیم‌های شرقی که از شانس حضور در جام‌جهانی برخوردار هستند دوچندان می‌کند. بازگشت برخی از لژیونرهای ژاپنی نظیر جوئیچی ایناموتو و شینجی اونو به عرصه باشگاهی کشور خود نیز به همین دلیل صورت گرفته است چرا که آنها قصد دارند در معرض دید مربیان ملی و رسانه‌های وطنی باشند تا در جمع مسافران جام‌جهانی قرار گیرند. کره‌ای‌ها هم در این فصل شاهد بازگشت چندین لژیونر خود هستند.

عامل دوم به موضوع تعداد سهمیه کشورها برمی‌گردد. AFC که قبل از آغاز لیگ سال ۲۰۰۹ میزان سهمیه کشورها را براساس امتیازدهی مشخص کرده بود هر دو سال یکبار قصد بررسی عملکرد باشگاه‌ها و تجدیدنظر در تصمیم اولیه را دارد به همین خاطر همه نمایندگان کشورها در تلاش هستند تا با کسب نتایج خوب حداکثر سهمیه (چهار سهمیه) را برای کشورشان به ارمغان بیاورند. البته در کنار این مسائل باید افزایش سرمایه‌گذاری بسیاری از تیم‌ها را نیز مدنظر قرار داد. پیش‌بینی‌ها بر این است در شرق قاره، چینی‌ها به نتایج خوبی دست پیدا کنند. حضور برانکوایوانکوویچ در تیم شاندونگ و ستاره‌های فراوانی که وی در این تیم گرد هم آورده است در کنار مخارج هنگفت دیگر نمایندگان این کشور جذابیت و حساسیت مسابقات را افزایش می‌دهد. در غرب نیز پاختاکور و بنیادکار خطری بالقوه برای همه تیم‌ها به حساب می‌آیند. در این بین بنیادکار، تیم دختر رئیس‌جمهور ازبکستان با ریوالدو، دنیلسون و سایر ستاره‌هایش که هدایت اسکولاری مشهور را به دنبال خود دارند به کمتر از قهرمانی راضی نیست.

مربع الاتحاد، الهلال، الاهلی و الشباب عربستان نیز هر‌کدام داعیه رسیدن به فینال را دارند و در کنار آنها نباید نمایندگان قطر و امارات را فراموش کرد که گاه مثل الجزیره امارات رافائل سوبیس، ملی‌پوش برزیلی را با پرداخت ۲۰ میلیون دلار به خدمت می‌گیرند. همه شواهد، اسامی و آمارها حکایت از برگزاری لیگی فشرده و دشوار دارند که کار نمایندگان ایران را بسیار دشوارتر از قبل می‌کند.

● جام های قبلی

تا پیش از شکل‌گیری لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۰۳ به تبعیت از لیگ قهرمانان اروپا، رقابت‌های باشگاهی در سطح قاره تحت سه عنوان جام باشگاه‌ها، جام در جام و سوپر جام باشگاه‌های آسیا انجام می‌گرفت ولی در سال ۲۰۰۱ بود که پس از بررسی‌های بسیار توسط کارشناسان AFC، این تصمیم اتخاذ شد تا با ادغام هر سه جام در قالب لیگ قهرمانان آسیا، رقابت‌های باشگاهی در قاره کهن پی گرفته شود. کنفدراسیون فوتبال آسیا در این راه سعی کرد از اروپائیان کپی‌برداری کند. در کنار این جام فرصتی برای تیم‌های درجه سومی در نظر گرفته شد تا با حضور در جام اتحادیه کنفدراسیون آسیا (AFC CUP) رقابت‌های قاره‌ای را تجربه کنند.

استارت جام باشگاه‌های آسیا در سال ۱۹۶۷ زده شد و بین سال‌های ۱۹۷۲ تا ۱۹۸۵ به دلایلی انجام نگرفت. کره‌ای‌ها با شش مقام قهرمانی که در ۲۱ دوره کسب کردند به نوعی رکورددار هستند. تیم‌های سوون و پوهانگ هر کدام دوبار؛ دوو رویالز و ایلهواچونما قهرمان‌های کره جنوبی در جام باشگاه‌های آسیا هستند. ایران و ژاپن هم مشترکاً با سه عنوان قهرمانی در مکان‌های بعدی هستند. استقلال (دوبار) و پاس برای ایران افتخار آفریدند و یومیوری، فروزوکاوا و جوبیلوایواتا نیز سه عنوان نخست ژاپن را به‌دست آوردند.

مسابقات جام در جام آسیا که مختص قهرمانان حذفی کشورها بود نیز از سال ۱۹۹۰ آغاز شد. پرسپولیس ایران با غلبه بر المحرق بحرین در فینال اولین دوره جام قهرمانی را مال خود کرد و الهلال عربستان هم در فینال سال ۲-۲۰۰۱ با شکست چونبوک موتورز آخرین عنوان قهرمانی جام در جام آسیا را مال خود کرد. رقابت‌های سوپر جام آسیا که بین دو قهرمان جام باشگاه‌ها و جام در جام آسیا برگزار می‌شد در سال ۱۹۹۵ با قهرمانی یوکوهاما انجام گرفت. این تیم فارمرز بانک را در فینال پشت سر گذاشت. سوون کره و الهلال عربستان هر کدام با دو عنوان قهرمانی پرافتخارترین تیم‌های این جام به حساب می‌آمدند.